იმერეთის აჯანყება (1819-1820): განსხვავება გადახედვებს შორის

თავადაზნაურობამ მშვიდობიანი გზით სცადა რეფორმის შეჩერება, მაგრამ უშედეგოდ. [[შორაპნის მაზრა|შორაპნის მაზრის]] მოსახლეობა აჯანყდა და რეფორმის გაუქმება მოითხოვა. ასევე აჯანყდა რაჭის მოსახლეობა. რეფორმის გასატარებლად გაგზავნილი მოხელეები ხალხმა გურია-სამეგრელოში არ შეუშვა. მთავრობამ სასწრაფოდ გაგზავნა იმერეთში ჯარის ნაწილები. სამეგრელოს მთავარი, [[ლევან V დადიანი]], ცდილობდა, აჯანყება სამეგრელოში არ გავრცელებულიყო. 1819 წლის 22 მაისს დადიანი საქართველოს მთავარმართებელ [[ალექსეი ერმოლოვი|ალექსეი ერმოლოვს]] სწერდა, რომ მიიღო საქართველოს ეგზარქოსისგან რეფორმასთან დაკავშირებული დოკუმენტები და არ იყო წინააღმდეგი საეკლესიო რეფორმისა, მიუხედავად იმისა, რომ ეს მის შემოსავლებს მნიშვნელოვნად შეამცირებდა, რადგან ნომინალურად საეკლესიო მამულები რეალურად მთავრის მამულებს წარმოადგენდა. 9 ივლისს თეოფილაქტე იძულებული გახდა თბილისს გამგზავრებულიყო. 11 ივლისს ხელისუფლება სამეგრელოს მთავრს წერდა, რომ არ დაეშვა აჯანყების გავრცელება სამეგრელოში და პირობას აძლევდა, რომ რუსეთის ხელისუფლება არ დაარღვევდა იმ შეთანხმებას, რომლითაც სამეგრელოს სამთავრო რუსეთის მფარველობაში შევიდა. ლევან დადიანმა საპასუხოდ განაცხადა, რომ არ უღალატებდა რუსეთის იმპერატორს.

იმერეთში აჯანყების დაწყებიდან [[გურიის სამთავრო]]ში შედარებით სიმშვიდე იყო, თუმცა რუსეთის ხელისუფლება ეჭვობდა, რომ [[მამია V გურიელი]] იმერეთის თავადებსა და აზნაურებს თანაუგრძნობდა, რადგან აბაშიძეს ცოლად ჰყავდა მამია V გურიელის და. აბაშიძემ იცოდა, რომ მისი შეფარებისათვის მამია გურიელს რუსეთის ხელისუფლებასთან ურთიერთობა დაეძაბებოდა. ამიტომ იყო, მან თავი შეაფარა არა ცოლისძმას, არამედ ცოლის ბიძას — [[ქაიხოსრო ბატონიშვილი|ქაიხოსრო გურიელს]], რომელსაც რეზიდენცია [[შემოქმედი|შემოქმედში]] ჰქონდა. ქაიხოსრო თავს იმით იმართლებდა, რომ იმერეთიდან დევნილი ივანე აბაშიძე [[აჭარა]]ში აპირებდა გადასვლას, რის გამოც მან უმჯობესად მიიჩნია თავადი თავისთან მიეწვია და შემდეგ რუსეთის ხელისუფლებასთან შეერიგებინა. რუსეთის ხელისუფლებამ ეს ვერსია არ დაიჯერა, თანაც გავრცელდა ხმები, რომ გურიისა და სამეგრელოს მთავრებს ახალციხის ფაშასთან ჰქონდათ მოლაპარაკება. იმერეთის მმართველ გენერალ-მაიორ ივანე კურნატოვსკის დაევალა დაედგინა გავრცელებული ხმების ნამდვილობა. კურნატოვსკის წარმომადგენელთან შეხვედრისას ახალციხის ფაშამ დაადასტურა გავრცელებული ხმები. კავკასიის მთავარსარდალი [[ალექსეი ერმოლოვი]] ძალზე შეაშფოთა ივან კურნატოვსკის 1820 წლის 17 იანვრის მოხსენებამ, რომელშიც აღნიშნული იყო, რომ იმერეთში აჯანყება მზადაა და იგი პირველი დაძახილისთანავე დაიწყებაო. იმერეთში თავადებმა და აზნაურებმა კვლავ დაიწყეს გლეხების შეკრება. კურნატოვსკი აღნიშნავდა, რომ ლევან დადიანის, მამია გურიელისა და ზურაბ წერეთლის ნდობა არ შეიძლებოდა. სანდო იყო მხოლოდ თავადი ქაიხოსრო წერეთელი. 1820 წლის 22 იანვარს ერმოლოვმა გასცა ბრძანება დაეპატიმრებინათ თავადი ივანე აბაშიძე. ამასთან, 1820 წლის თებერვალში ერმოლოვმა იმერეთის მმართველი ივან კურნატოვსკი ჩაანაცვლა ეგერთა 44-ე პოლკის მეთაურით, პოლკოვნიკ ივან პუზირევსკით. 1820 წლის 4 მარტს დააპატიმრა [[ექვთიმე გენათელი]], [[დოსითეოს ქუთათელი]], [[დარეჯან ბატონიშვილი]] (სოლომონ I-ის ასული) და რამდენიმე გავლენიანი თავადი და აზნაური.