სტეფანწმინდა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 42:
|კატეგორია ვიკისაწყობში = Stepantsminda
}}
'''სტეფანწმინდა''' (ყოფილი '''ყაზბეგი''') — [[დაბა]] საქართველოში, [[ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი|ყაზბეგის მუნიციპალიტეტის]] ადმინისტრაციული ცენტრი. დაბაში არის ადმინისტრაციული, კულტურის, განათლების და ჯანდაცვის დაწესებულებები, მცირე საწარმოები, სასტუმროები. დაბა არის [[სტეფანწმინდისა და ხევის ეპარქია|სტეფანწმინდისა და ხევის ეპარქიის]] ცენტრი.
==ისტორია==
1877 წელს ყაზბეგთან აღმოჩეილ იქნა ძვ. წ. VI-V საუკუნეების ნივთების განძი, დაახლოებით 200 ნივთი, რომელიც ცნობილია [[ყაზბეგის განძი]]ს სახელით. განძის შემადგენლობაში იყო [[აქემენიანთა იმპერია|აქემენიდური]] ხელოვნების ნიმუშები. ყაზბეგის განძი კავკასიის ძველი ტომების რელიგიურ კულტს უკავშირდება. განძის დიდი ნაწილი მოსკოვის ისტორიულ მუზეუმში ინახება, მცირე ნაწილი – სიმონ ჯანაშიას სახელობის საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმში.
დაბის სტატუსი მიენიჭა [[1966]] წელს და მას შეუერთდა ყოფილი სოფელი [[გერგეტი (ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი)|გერგეტი]]. შეიქმნა ყაზბეგის სადაბო საბჭო, რომელშიც ასევე შედიოდნენ სოფლები [[გველეთი (ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი)|გველეთი]] და [[ცდო]]. საბჭოთა პერიოდში ყაზბეგში მოქმედებდა მეცხოველეობის კოლმეურნეობა, სტამბა, სამრეწველო კომბინატი, ბოტანიკის ინსტიტუტის მაღალმთის სტაციონარი
2006 წელს დაბა ყაზბეგს დაუბრუნდა მისი ყოფილი სახელი<ref>[https://matsne.gov.ge/ka/document/view/96862 საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულება N14, 2006 წლის 9 იანვარი]</ref>. 2011 წელს დაიწყო [[ჰიდროელექტროსადგური|ჰიდროელექტროსადგურ]] „ლარსი ჰესის“ მშენებლობა. ჰესის დადგმული სიმძლავრე 19 მგვტ-ია, ხოლო წლიური გამომუშავება 100 მლნ კვტ/საათს შეადგენს. ჰესი დერივაციული ტიპისაა და ექსპლუატაციაში 2014 წელს შევიდა.
==გეოგრაფია==
მდებარეობს მდინარე [[თერგი|თერგის]] ხეობაში, [[მყინვარწვერი|მყინვარწვერის]] ძირში ზღვის დონიდან 1750 მეტრზე. [[თბილისიდან]], 157 კმ., [[ვლადიკავკაზიდან]] 46 კმ.
სტეფანწმინდაში ზომიერად ნოტიო ჰავაა. იცის შედარებით მშრალი, ცივი ზამთარი და ხანგრძლივი გრილი ზაფხული. საშუალო წლიური ტემპერატურა 4,9°C, იანვრის — 5,2°C, ივლისის — 14,4°C. სბოლუტური მინიმუმი — -34°C, აბსოლუტური მაქსიმუმი — 34°C. ნალექების წლიური რაოდენობაა 790 მმ.
დაბიდან 2 კილომეტრში მოედინება სამკურნალო და სუფრის [[მინერალური წყალი]] [[ყაზბეგი (წყალი)|ყაზბეგი]], რომელიც სასარგებლოა საჭმლის მომნელებელ ორგანოთა დაავადების დროს.
==მოსახლეობა==
{| class="wikitable"
|-
Line 52 ⟶ 67:
| 2014 || 1 326<ref name="აღწერა 2014"/> {{კლება}}
|}
==ღირსშესანიშნაობები==
სტეფანწმინდაში დაცულია [[ყაზბეგი, ალექსანდრე|ალექსანდრე ყაზბეგის]] მამისეული ორსართულიანი სახლი (ამჟამად მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი) და კარის ეკლესია. სახლის წინ მწერლის საფლავია, დგას [[ბიუსტი]]. დაბის ცენტრში აღმართულია მისივე მონუმენტი (ბრინჯაო, 1959, მოქანდაკე ი. ოჩიაური, არქ. ი. ლეჟავა).
სტეფანწმინდის ძველ უბანში შემონახულია ფეოდალური ხანის ქვის დაბალი და მასიური სახლები. აქვეა XVII-XVIII საუკუნეების ორი კოშკი.
სტეფანწმინდას თავს დაჰყურებს [[გერგეტის სამება|გერგეტის სამების]] ეკლესია.
==ლიტერატურა==
{{ქსე|10|617}}
==სქოლიო==
| |||