ადერკი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ადერკი (რედაქტირება)

10:10, 9 იანვარი 2019-ის ვერსია

18 992 ბაიტი დაემატა ,  2 წლის წინ
არ არის რედაქტირების რეზიუმე
{{მმართველი
|ქვეყანა = [[იბერიაიბერიის სამეფო|იბერიის მეფე]]
|თანამდებობა = მეფე
|სახელი ='''ადერკი'''
|ორიგინალური სახელი =
|რიგი =
|სურათი =
|ხელმოწერა =
|მმართველობის წლები = [[ძვ. წ. 3]]/ [[1|ახ. წ. 1]] – [[58]] <ref>[https://wikisource.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%98_%E1%83%9B%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98_%22%E1%83%AA%E1%83%AE%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90_%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%90%22 ლეონტი მროველი „ცხოვრება ქართველთა მეფეთა“]</ref> <br />[[ძვ. წ. 2]] – [[55|ახ. წ. 55]]<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/68532 ვახუშტის ბატონიშვილი „საქართველოს ისტორია“]</ref> <ref>[https://wikisource.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A1_%E1%83%AB%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90 საქართველოს ძველი ისტორია]</ref> <br />[[1|ახ. წ. 1]] – [[44]] <ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/65894/1/Teimuraz_Batonishvili_Istoria.pdf თეიმურაზ ბატონიშვილი „ისტორია დაწყებითგან ივერიისა, ესე იგი გიორგიისა, რომელ არს სრულიად საქართველოჲსა“]</ref> <br />[[ძვ. წ. 1]] – [[30|ახ. წ. 30]] <ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/69283/1/Saqartvelos_Istoria_Pirveli_Nawili_1911.pdf ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. ჟურნალ "ჯეჯილის" გამოცემა. ტფილისი. ელექტრომბეჭდავი ამხ. "შრომა", მუხრანის ქ. №12. 1911]</ref><ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/236511/1/Saqartvelos_Istoria.pdf ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. მეორე გამოცემა. ქუთაისი. ქ. შ. წ.-კ. გ. ს. ქუთ. განყ. სტამბა. 1915]</ref> <br />[[ძვ. წ. 27]] – [[30|ახ. წ. 30]]<ref>[https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnx0c2toYXJvZWJpfGd4OjcwNmQxYWUzZDMxZTEzMWU პავლე ინგოროყვა „ძველი ქართული მატიანე "მოქცევაჲ ქართლისაჲ" და ანტიკური ხანის იბერიის მეფეთა სია“]</ref> <br />[[1|ახ. წ. 1]] – [[58]]<ref>[https://ia601203.us.archive.org/12/items/Toum1969EarlyIberianKings/Toum_1969_Early_Iberian_Kings.pdf CYRIL TOUMANOFF: „Chronology of the Early Kings of Iberia“]</ref>
|მმართველობის დასაწყისი =
|მმართველობის დასასრული =
|კორონაცია =
|წინამორბედი = [[არშაკ II]]<br />[[არშაკ III]]<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/65894/1/Teimuraz_Batonishvili_Istoria.pdf თეიმურაზ ბატონიშვილი „ისტორია დაწყებითგან ივერიისა, ესე იგი გიორგიისა, რომელ არს სრულიად საქართველოჲსა“]</ref>
|წინამორბედი = [[არშაკ III]]
|მემკვიდრე = [[ქართამი და ბარტომი]]
|სხვა წოდებები =
|შვილები =
|დინასტია = [[არტაშესიანთა დინასტია|არტაშესიანები]]
|მამა = [[ქართამი (კოლხი)|ქართამიქართამ კოლხი]]
|დედა =
}}
'''ადერკი'''<ref>„ქართლის[https://wikisource.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%98_%E1%83%9B%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98_%22%E1%83%AA%E1%83%AE%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90_%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%90%22 ლეონტი მროველი „ცხოვრება ქართველთა ცხოვრება“მეფეთა“]</ref> <ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/68532 ვახუშტის ბატონიშვილი „საქართველოს ისტორია“]</ref> <ref>[https://wikisource.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A1_%E1%83%AB%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90 საქართველოს ძველი ისტორია]</ref> <ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/65894/1/Teimuraz_Batonishvili_Istoria.pdf თეიმურაზ ბატონიშვილი „ისტორია დაწყებითგან ივერიისა, ესე იგი გიორგიისა, რომელ არს სრულიად საქართველოჲსა“]</ref> <ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/69283/1/Saqartvelos_Istoria_Pirveli_Nawili_1911.pdf ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. ჟურნალ "ჯეჯილის" გამოცემა. ტფილისი. ელექტრომბეჭდავი ამხ. "შრომა", მუხრანის ქ. №12. 1911]</ref> <ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/236511/1/Saqartvelos_Istoria.pdf ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. მეორე გამოცემა. ქუთაისი. ქ. შ. წ.-კ. გ. ს. ქუთ. განყ. სტამბა. 1915]</ref> <ref>[https://ia601203.us.archive.org/12/items/Toum1969EarlyIberianKings/Toum_1969_Early_Iberian_Kings.pdf CYRIL TOUMANOFF: „Chronology of the Early Kings of Iberia“]</ref>, '''როკი'''<ref>„მოქცევაჲ[http://www.amsi.ge/istoria/qm/ მოქცევაჲ ქართლისაჲ (შატბერდის კრებულის 1979 წლის გამოცემიდან)]</ref>, '''ადეროკ'''<ref>[https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnx0c2toYXJvZWJpfGd4OjcwNmQxYWUzZDMxZTEzMWU პავლე ინგოროყვა „ძველი ქართული მატიანე "მოქცევაჲ ქართლისაჲ" და ანტიკური ხანის იბერიის მეფეთა ქართლისაჲ“სია“]</ref>, '''ანდრიკი'''<ref>სომხური წყაროს მიხედვით M. Brosset - Histoire de la Géorgie additions გვ. 12-13</ref> — [[იბერია|იბერიის]] მეთერთმეტე მეფე<ref>მეათერთმეტე მეფე ადერკი პირველი, მპყრობელი სრულიად ივერიისა ასულის-წულის ძეს მეფისა ბარტომ პირველისა. (თ. ბატონიშვილი „ისტორია დაწყებითგან ივერიისა, ესე იგი გიორგისა, რომელ არს სრულიად საქართველოისა“).</ref>, მეათე მეფე<ref>ხოლო. (ლ. მროველი „ქართლის ცხოვრება“).</ref><ref>მაშინ ქართველთა მოიღეს გვირგვინი არშაკისა და დაადგეს ოველთა თავსა ადერკის და ჰყვეს მეფედ. (ვ. ბატონიშვილი „საქართველოს ისტორია“).</ref> მეფე, ხოლო [[მოქცევაჲ ქართლისაჲ]]ს მიხედვით იბერიის მეთერთემეტე მეფე (აზოს ჩათვლით) [[I საუკუნე|I საუკუნის]] I ნახევარში, რომლის მეფობის შემდეგ დაიწყო ქართლში [[ორმეფობა ქართლში|ორმეფობის]] ხანა. იყო სიძე ედესის [[ავგაროზ მეფე|მეფე ავგაროზისა]].
 
==მეფობა==
'''10. მეფე ადერკი. იმეფა 57 წელი'''<ref>[http://patriarchate.ge/wp-content/uploads/2017/08/ქართლის-ცხოვრება-ტომი-IV.pdf ვახუშტი ბატონიშვილი „ქართლის ცხოვრება“]. გვერდი 51, 52.</ref><br />
დაიპყრო ადერკმა მთელი საქართველო და შეირთო ცოლად სომეხთა მეფის ასული. მისი მეფობის პირველ წელს იშვა უფალი ჩვენი იესო ქრისტე. მოვიდა ამბავი, რომ შევიდნენ სპარსელები იერუსალიმის ასაკლებად და შეწუხდნენ მცხეთელი ებრაელები. მაგრამ კვლავ მოვიდა ამბავი, რომ შევიდნენ სპარსელები არა ასაკლებად, არამედ ახალშობილი ყრმისათვის თაყვანის საცემად. ოცდაათი წლის შემდგომ გამოიკითხეს მცხეთელმა ებრაელებმა იერუსალიმიდან იესო ქრისტეს ჯვარცმისა და განკითხვის ამბავი. ხოლო ელიოზ მცხეთელი და ლონგინოზ კარსნელი ებრაელები წავიდნენ და ჩამოიტანეს უფლის კვართი მცხეთაში. ხოლო შემდგომ, 35 წელს, მოვიდნენ მოციქულები ანდრია პირველწოდებული და სვიმეონ კანანელი. ანდრიამ მოაქცია მეგრელები და წავიდა; ხოლო სვიმეონი მოკვდა იქ და დაკრძალეს ნიკოფსიაში. ეს რომ გაიგო ადერკმა, შერისხა მეგრელები და დამალეს ხატები და ჯვრები. ასევე შერისხა კლარჯეთის ერისთავი ანდრიას მშვიდობიანად გაშვების გამო. ამავე პერიოდში სპარსეთში მეფობა დაიწყო აჟღალანმა (რადგანაც მას შემდგომ, რაც სპარსეთში შესული იყო ალექსანდრე დიდი, აღარ არსებობდა სპარსთა მეფობა) და ემორჩილებოდნენ სომხები და ქართველები. ხოლო ადერკს ჰყავდა ორი ძე – ბარტომი და ქართამი. ამათ გაუყო სამეფო: ბარტომს მისცა მცხეთა და ჰერეთის ჩრდილოეთი მხარე ეგრისის ზღვამდე; ხოლო ქართამს – არმაზი და სამხრეთი მხარე ბერდუჯიდან პონტოს ზღვამდე. ადერკის მეფობამდე რამდენი მემკვიდრეც არ უნდა ყოფილიყო, ერთი მეფე ჰყავდათ, ხოლო ამან ასე გაყო. თავად გამეფდა 30 წლისა და წარმატებითა და ნებიერად იმეფა 57 წელი; შემდეგ მოკვდა დასაბამიდან 4004, ქრისტეშობის შემდგომ 55, ქართულით 339 [წელს].
 
==მეფობის წლები==
==ისტორია==
[[ფაილი:Avgar poluchaet Nerukotvorny obraz.jpg|მინიატიურა|ავგაროზ მეფე იღებს ხელთუქმნელ ხატს თადეოზისგან. [[სინას მთა]], [[ენკაუსტიკა]], X საუკუნე.]]
[[მეფეთა ცხოვრება|„მეფეთა ცხოვრების“]] მიხედვით იგი ყოფილა "''ძე [[ქართამი (კოლხი)|ქართამისი]]სი, ასულის წული ბარტომ მეფისა''". ბარტომ მეფეს არ ჰყოლია ძე, ამიტომ ეგრისიდან მოუყვანია [[ქუჯი]] ერისთავის ძისწული ქართამი, მისთვის მიუცია ცოლად თავისი ასული და უშვილებია. ორივე, ქართამი და ბარტომიც, სამეფო ტახტის სხვა პრეტენდენტთან, [[მირვან II|მირვანთან]] ბრძოლაში დაღუპულა. ფეხმძიმედ დარჩენილ ქართამის ცოლს სომხეთისთვის შეუფარებია თავი და იქ გასჩენია ადერკი. ადერკი აღიზარდა სომხეთში, "იყო კაცი ასაკით შუენიერი, ტანით დიდი და გოლიათი, მრავალ–გზის გამოცდილ იყო ბრძოლასა სომეხთა და ასურთასა, და მას მოეკლა მრავალი ბუმბერაზი და სახელოვან ქმნილ იყო იგი". ადერკიმ ითხოვა ჯარი სომეხთა მეფისაგან და გამოემართა ქართლისკენ, თავისი დედის ძმის, [[არსუკი|არშაკის]] წინააღმდეგ, რომელიც ქართლში გამეფებულიყო. არშაკს ქართლის ერისტავები და სპარსელები დაეხმარნენ და მოწინააღმდეგეებმა თრიალეთში დაიბანაკეს. აქ გამართულა ადერკის და არშაკს შორის პირისპირ ხანგრძლივი ბრძოლა, რომლის ბოლოსაც ადერკიმ ისრით მოკლა არშაკი. გამეფდა ადერკი, ცოლად სომეხთა მეფის (თეიმურაზ ბატონიშვილის მიხედვით ედესის მეფე [[ავგაროზ მეფე|ავგაროზის]]) ასული შეირთო და, როგორც მემატიანე აღნიშნავს "''ოცდაათის წლისა მეფე იქმნა და ორმეოც და ჩვიდმეტ წელ მეფობდა''". "მეფეთა ცხოვრების" თანახმად, ამ ადერკის დროს "იშვა უფალი ჩუენი იესო ქრისტე, ბეთლემს ურიასტანისასა". შესაბამისად, მისივე მეფობის დროს დებს მემატიანე [[ელიოზ მცხეთელი]]ს მიერ მცხეთაში ქრისტეს კვართის მოტანას და ეგრისსა და აფხაზეთში [[ანდრია პირველწოდებული]]სა და [[სვიმონ კანანელი]]ს მიერ ქრისტიანობის ქადაგებას. ადერკი მეფე გასწყრომია მეგრელებს წარმართული რჯულის დატოვებისთვის, გაუგზავნია თავისი ერისთავი და იძუელებით ისევ წარმართობაზე მიუქცევია. წყარო მოგვითხრობს ასევე ადერკის სამშენებლო საქმიანობაზე: მას გაუმაგრებია ქართლის ყველა ქალაქი და ციხე, მაგრამ განსაკუთრებით მცხეთის ზღუდეები, მტკვრის ორივე მხარეს. ქართლში [[ორმეფობა ქართლში|ორმეფობის]] გაჩენას "მეფეთა ცხოვრება" ადერკის ორ ძეს უკავშირებს: "და ვიდრე ადერკის მეპობამდე ერთი დაჯდის ქართველთა მეფედ, რაზომცა მრავალნი იყვნიან შვილნი მეფეთანი. ხოლო ამას ადერკის ესხნეს ორნი ძენი, რომელთა ერქუა სახელად ერთსა [[ბრატმანი|ბარტომ]] და მეორესა [[ქარძამი|ქართამ]]. და ამათ განუყო ყოველი ქუეყანა თჳსი" – [[მცხეთა]], [[შიდა ქართლი]] და [[მტკვარი|მტკვრის]] ჩრდილოეთით ქვეყანა მისცა ბარტომს, ხოლო [[არმაზი]], მტკვრის სამხრეთით მდებარე ქართლი და კლარჯეთი – ქართამს.
 
[[მითრიდატე (სომხეთის მეფე)]]
 
გარდაიცვალა მეფე ადერკი წელთა ქრისტესით 43 ორმეოცდამესამესა, იგლოვეს იგი ყოველმან ივერიამან და დაფლეს სამარხოსა მეფეთასა ბომონსა არმაზ კერპისა მთისასა დიდისა დიდებითა.}}
 
;საქართველოს ისტორია (ვახუშტი ბატონიშვილი)<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/68532/1/Vaxushti_Saqartvelos_Istoria_Nawili_Pirveli.pdf ვახუშტი ბატონიშვილი საქართველოს ისტორია გამოცემული დ. ბაქრაძის მიერ, თბ., 1885 წ.]</ref>
 
[[ძველი ქართული ენა|ძველი ქართული ენაზე]]:
{{ციტატა|და დაიპყრა ადერკიმ ყოველი საქართველო და შეირთო ასული სომეხთა მეფისა. ხოლო ამის მეფობისა პირველსა წელსა იშვა უფალი ჩვენი იესო ქრისტე და მოვიდა ამბავი, ვითარ შევიდნენ სპარსნი იერუსალიმს მოტყვენვად და შეწუხდნენ ურიანი მცხეთელნი; არამედ კვალად მოვიდა ამბავი არა მოტყვენვად, არამედ ყრმისა ახალშობილისა თაყვანისცემად. შემდგომად მეოცდაათესა წელსა მოითხოვეს მცხეთელთა ურიათა იერუსალიმითგან განკითხვისა და ჯვარ-ცმისათვის იესო ქრისტესა. ხოლო წარვიდნენ ელიოზ მცხეთელი და ლონგინოზ კარსნელი ურიანი და ამათ მოიღეს კვართი უფლისა მცხეთას. და კვალად ოცდამეთვრამეტესა წელსა მოვიდნენ მოციქულნი ანდრია მოციქული და სვიმონ კანანელი. ანდრიამ მოაქცივნა მეგრელნი და წარვიდა. ხოლო სვიმონ მოკვდა მუნდა დაფლეს ნიკოფსიას. ჰსცნა რა ადერკიმ, შერისხნა მეგრელთა და მათ დამალნეს ხატნი და ჯვარნი; კვალად შერისხნა ერისთავსა კლარჯეთისასა მშვიდობით განტევებისათვის ანდრიასსა. კვალად ამასვე ჟამსა იწყო მეფობად სპარსეთს ჟღალან (რამეთუ ოდით შესრულ იყო ალექსანდრე დიდი, არღარა იყო მეფობა სპარსთა), და მორჩილებდნენ სომეხნი და ქართველნი. ხოლო ადერკის ესხნეს ორნი ძენი ბარტომ და ქართამ; ამათ განუყო სამეფო: ბარტომს მისცა მცხეთა და ჩრდილო-კერძი ჰერეთით ვიდრე ეგრისით ზღვადმდე; ხოლო ქართამს არმაზი და სამხრეთით კერძი ბერდუჯითგან ვიდრე ზღვადმდე პონტიისა. რამეთუ ამის მეფობამდე რაოდენი ჰყვნენ ძენი მეფეთა, იყვის მეფე ერთი; ხოლო ამან გაყო ესრეთ, რამედ თვით გამეფდა 30 წლისა და იმეფა 57 წელი მშვიდობით და ნებიერად; შემდგომად მოკვდა დასაბამითგან 4004, ქართულსა 339, ქრისტეს შემდეგ 55.}}
 
{{დაიწყე ყუთი}}▼
{{მემკვიდრეობის ყუთი|წინამორბედი=[[არსუკი|არსუკ (არსოკ) II]]<ref>[http://www.amsi.ge/istoria/qm/ მოქცევაჲ ქართლისაჲ (შატბერდის კრებულის 1979 წლის გამოცემიდან)]</ref> <ref>[https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnx0c2toYXJvZWJpfGd4OjcwNmQxYWUzZDMxZTEzMWU პავლე ინგოროყვა „ძველი ქართული მატიანე "მოქცევაჲ ქართლისაჲ" და ანტიკური ხანის იბერიის მეფეთა სია“]</ref> <br />[[არშაკ II]]<ref>[https://wikisource.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%98_%E1%83%9B%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98_%22%E1%83%AA%E1%83%AE%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90_%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%90%22 ლეონტი მროველი „ცხოვრება ქართველთა მეფეთა“]</ref><ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/68532 ვახუშტის ბატონიშვილი „საქართველოს ისტორია“]</ref> <ref>[https://wikisource.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A1_%E1%83%AB%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90 საქართველოს ძველი ისტორია]</ref> <ref>[https://ia601203.us.archive.org/12/items/Toum1969EarlyIberianKings/Toum_1969_Early_Iberian_Kings.pdf CYRIL TOUMANOFF: „Chronology of the Early Kings of Iberia“]</ref> <br />[[არშაკ II|არიკ]]<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/69283/1/Saqartvelos_Istoria_Pirveli_Nawili_1911.pdf ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. ჟურნალ "ჯეჯილის" გამოცემა. ტფილისი. ელექტრომბეჭდავი ამხ. "შრომა", მუხრანის ქ. №12. 1911]</ref><ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/236511/1/Saqartvelos_Istoria.pdf ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. მეორე გამოცემა. ქუთაისი. ქ. შ. წ.-კ. გ. ს. ქუთ. განყ. სტამბა. 1915]</ref>
----
[[არშაკ III]]<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/65894/1/Teimuraz_Batonishvili_Istoria.pdf თეიმურაზ ბატონიშვილი „ისტორია დაწყებითგან ივერიისა, ესე იგი გიორგიისა, რომელ არს სრულიად საქართველოჲსა“]</ref>
|ტიტული=[[საქართველოს მმართველთა სია|იბერიის მეფე]]|წლები=[[ძვ. წ. 3]]/ [[1|ახ. წ. 1]] – [[58]] <ref>[https://wikisource.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%98_%E1%83%9B%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98_%22%E1%83%AA%E1%83%AE%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90_%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%90%22 ლეონტი მროველი „ცხოვრება ქართველთა მეფეთა“]</ref> <br />[[ძვ. წ. 2]] – [[55|ახ. წ. 55]]<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/68532 ვახუშტის ბატონიშვილი „საქართველოს ისტორია“]</ref> <ref>[https://wikisource.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A1_%E1%83%AB%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90 საქართველოს ძველი ისტორია]</ref> <br />[[1|ახ. წ. 1]] – [[44]] <ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/65894/1/Teimuraz_Batonishvili_Istoria.pdf თეიმურაზ ბატონიშვილი „ისტორია დაწყებითგან ივერიისა, ესე იგი გიორგიისა, რომელ არს სრულიად საქართველოჲსა“]</ref> <br />[[ძვ. წ. 1]] – [[30|ახ. წ. 30]] <ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/69283/1/Saqartvelos_Istoria_Pirveli_Nawili_1911.pdf ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. ჟურნალ "ჯეჯილის" გამოცემა. ტფილისი. ელექტრომბეჭდავი ამხ. "შრომა", მუხრანის ქ. №12. 1911]</ref><ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/236511/1/Saqartvelos_Istoria.pdf ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. მეორე გამოცემა. ქუთაისი. ქ. შ. წ.-კ. გ. ს. ქუთ. განყ. სტამბა. 1915]</ref> <br />[[ძვ. წ. 27]] – [[30|ახ. წ. 30]]<ref>[https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnx0c2toYXJvZWJpfGd4OjcwNmQxYWUzZDMxZTEzMWU პავლე ინგოროყვა „ძველი ქართული მატიანე "მოქცევაჲ ქართლისაჲ" და ანტიკური ხანის იბერიის მეფეთა სია“]</ref> <br />[[1|ახ. წ. 1]] – [[58]]<ref>[https://ia601203.us.archive.org/12/items/Toum1969EarlyIberianKings/Toum_1969_Early_Iberian_Kings.pdf CYRIL TOUMANOFF: „Chronology of the Early Kings of Iberia“]</ref>
|შემდეგი=[[ქარძამი და ბრატმანი|ქარძამ და ბრატმან]]<ref>[http://www.amsi.ge/istoria/qm/ მოქცევაჲ ქართლისაჲ (შატბერდის კრებულის 1979 წლის გამოცემიდან)]</ref> <br />[[ბარტომ II|ბარტამ]] და [[ქართამ I|ქართამ]]<ref>[https://wikisource.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%98_%E1%83%9B%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98_%22%E1%83%AA%E1%83%AE%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90_%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%90%22 ლეონტი მროველი „ცხოვრება ქართველთა მეფეთა“]</ref> <br /> [[ბარტომ II]] და [[ქართამ I|ქართამ]]<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/68532 ვახუშტის ბატონიშვილი „საქართველოს ისტორია“]</ref> <ref>[https://wikisource.org/wiki/საქართველოს_ძველი_ისტორია#ია._მეფენი_ბარტომ_და_ქართამ_იზ_წელი_მეფეს ვახუშტის ბატონიშვილი „საქართველოს ისტორია“]</ref> <br /> [[ქართამი და ბარტომი|ქართამ I და ბარტომ II]]<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/65894/1/Teimuraz_Batonishvili_Istoria.pdf თეიმურაზ ბატონიშვილი „ისტორია დაწყებითგან ივერიისა, ესე იგი გიორგიისა, რომელ არს სრულიად საქართველოჲსა“]</ref> <br /> [[ქართამ I|ქართამ I = ფლავიოს დადე]] და [[ბარტომ II|ბარაცმან (ბარცომ, ბერცუმ)]]<ref>[https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnx0c2toYXJvZWJpfGd4OjcwNmQxYWUzZDMxZTEzMWU პავლე ინგოროყვა „ძველი ქართული მატიანე "მოქცევაჲ ქართლისაჲ" და ანტიკური ხანის იბერიის მეფეთა სია“]</ref>}}
{{დაასრულე ყუთი}}▼
 
==გენეალოგია==
== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}
 
▲{{დაიწყე ყუთი}}
{{მემკვიდრეობის ყუთი| წინამორბედი= [[არშაკ III]] | ტიტული=[[იბერია|იბერიის მეფე]] | წლები=დაახ. [[I საუკუნე |I საუკუნის]] I ნახ.
| შემდეგი = [[ქართამი და ბარტომი]]}}
▲{{დაასრულე ყუთი}}
 
{{იბერიის მეფეები}}
Lasha-george
14 047

რედაქტირება

მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/სპეციალური:MobileDiff/3610760“-დან