ტიუმენი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა დასახლება}}
'''ტიუმენი''' — უმსხვილესი ქალაქი და ადმინისტრაციული ცენტრი, რომელიც მდებარეობს [[ტიუმენის ოლქი|ტიუმენის ოლქში]], რუსეთში, მოსკოვის აღმოსავლეთით 2,500 კმ აღმოსავლეთით.
 
ტიუმენი ციმბირში პირველი რუსული დასახლება იყო. იგი დაარსდა 1586 წელს, როცა მხარი დაუჭირეს რუსეთის აღმოსავლეთით გაფართოებას,. იგიტიუმენი ურალის მთათა აღმოსავლეთით ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი სამრეწველო და ეკონომიკური ცენტრია. მდებარეობს რამდენიმე მნიშვნელოვანი სავაჭრო მარშრუტის გადაკვეთაზე და საზღვაო ნავსადგურებზე მოსახერხებელი ხელმისაწვდომობით,ნავსადგურზე. ტიუმენი პატარა სწრაფად იქცა სამხედრო დასახლებადანდასახლებიდან მსხვილიმსხვილ კომერციულ და სამრეწველო ქალაქად სწრაფად იქცა. ძველი ტიუმენის ცენტრალურ ნაწილში მრავალი ისტორიული ნაგებობაა.
 
დღეს ტიუმენი მნიშვნელოვანი ბიზნეს ცენტრია. ტიუმენიტიუმენში არის ტიუმენის ოლქის სატრანსპორტო კვანძი და სამრეწველო ცენტრი. იგი ყაზახეთს ესაზღვრება თავისი ნავთობის მდიდარი რეგიონით.
 
==გეოგრაფია==
ტიუმენის ფართობი 235 კვადრატული კილომეტრია (91 კვ mi). [4] მისი ძირითადი მდინარე ტურა/დოლგაია, რომელიც გადაკვეთს ქალაქის ჩრდილო-დასავლეთით. მდინარე სანავიგაციოდ გამოიყენება. ტურის მარცხენა სანაპირო არის ჭაობიანი გრუნტის ნაკადი. იგი არაა ღრმა მდინარე.
 
მდინარის წყალდიდობის დროა გაზაფხულზე თოვლის დნობის სეზონი. გაზაფხულის წყალდიდობა ჩვეულებრივ მაისის მეორე ნახევარშია დამახასიათებელი, [11], როდესაც მდინარე 8-10 ჯერ უფრო ფართოვდება, ვიდრე გვიან-ზაფხულის დაბალი წყლის სეზონზე. ქალაქი დაცულიაჯებირებით არის დაცული დატბორვისგან, რომელიც 8 მეტრის სიმაღლის წყალს გაუძლებს. [12] ტიუმენისთვის ყველაზე მაღალი წყალდიდობის დონე 1979 წელს დაფიქსირდა 9.15 მეტრი (30.0 ფუტი). უფრო მოგვიანებით, [[2007]] წელს, წყლის დონე იყო 7.76 იყომეტრი.
 
==კლიმატი==
 
ტიუმენს აქვს ტენიანი კონტინენტური კლიმატი (კოპპე კლიმატის კლასიფიკაცია Dfb) თბილი, გარკვეულწილად ნოტიო ზაფხულით და ხანგრძლივი, ცივი ზამთრით. ქალაქის ამინდი ძალიან ცვალებადია და ქალაქის ტემპერატურა რამდენიმე გრადუსით ყოველთვის მაღალია, ვიდრე მიმდებარე ტერიტორიატერიტორიაზე. ქალაქის ტერიტორია ასევე უფრო ნალექიანია. იანვრის საშუალო ტემპერატურა არის -16.7 ° C (1.9 ° F), რეკორდულირეკორდულად დაბალი -50 ° C (-58 ° F) (დაფიქსირდა [[1951]] წლის თებერვალი)თებერვალში. საშუალო ტემპერატურა ივლისში არის + 6 ° C (65.5 ° F), +38 ° C (100 ° F).
 
საშუალო წლიური ნალექებინალექეიანობა 457 მილიმეტრია (18.0 in). ყველაზე მაღალი წელი_ [[1943]] წლისწელს იყო, 581 მილიმეტრი (22.9 სმ) და მშრალი [[1917]]წელს, მხოლოდ 231 მილიმეტრი (9.1-ს).
 
==ისტორია==
 
კაზაკმა ატამანმა [[ერმაკ ტიმოფეევიჩ]]მა დაიპყრო ტიუმენის ტერიტორია, რომელიც თავდაპირველად [[ციმბირის სახანო]]ს ნაწილი იყო, რუსეთის სამეფოში1585სამეფოში [[1585]]. ორივე დედაქალაქი ციმბირის სახანოსი, ციმბირი /სიბირი (კაშლიკი) და ტიუმენი / (ჩინგი-ტურა) (დედაქალაქშიდედაქალაქი მე -15 საუკუნეში), მთლიანად განადგურდა. სიბირი ვერასდროს აღდგა, ხოლო მისი სახელი დაიმკვიდრა მთელმა ტერიტორიამ სამომავლოდ. მოგვიანებით ქალაქქალაქი ტიუმენი კვლავ სღორძინდააღორძინდა. [[1586]] წლის 29 ივლისს, ცარმეფე ფეოდორ I- მა ორი რეგიონალური მეთაური ვასილი ბორისოვ-სუკინი და ივან მიასნოი წარგზავნა, რომ ყოფილი ციმბირის თათრულითათრულ ქალაქ ჩინგ-ტურის ("ჩინგიზის ქალაქი") ადგილზე ციხე აეშენებინათ. ასევე ცნობილია, რომ ტიუმენი, თურქული და მონღოლური სიტყვა "ათი ათასი" -დან წარმოდგება [18].
 
ტიუმენი ისტორიულიაშენებულია ისტორიულ სავაჭრო მარშრუტზეამარშრუტზე ცენტრალურ აზიასა და მდინარე ვოლგის რეგიონში. სამხრეთ-აღმოსავლეთ ციმბირის მომთაბარეები წინა საუკუნეებში მუდმივად აკონტროლებდნენ გადდაზიდვებსგადაზიდვებს. შედეგად, ციმბირის თათრები და ყალმიკის მებრძოლები თავს ესხმოდნენ ადრეულ რუს მობინადრეებს. ქალაქში იყო სამხედრო ვითარება, რაც იმას ნიშნავდა, რომ მე -17 საუკუნის შუა რიცხვებამდე ტიუმენში ქალაქისტიუმენის ქუჩებში განლაგებული იყო კაზაკთა გარნიზონები იყო. შემდეგ ქალაქმა ნაკლებად სამხედრო ხასიათი შეიძინა.
 
მე -18 საუკუნის დასაწყისში ტიუმენი აღმოსავლეთსა და ცენტრალურ რუსეთში დასავლეთშიდასავლეთ ციმბირსა და ჩინეთს შორის ვაჭრობის მნიშვნელოვან ცენტრად იქცა. ის ასევე გახდა მნიშვნელოვანი სამრეწველო ცენტრი, რომელიც ცნობილია ტყავის საქონელის შექმნით, სამჭედლო და სხვა სახელოსნოებით. [[1763]] წელს 7000 ქალაქი მაცხოვრებელს ითვლიდა.
 
მე -19 საუკუნეში ქალაქის განვითარება გაგრძელდა. [[1836]] წელს ციმბირში პირველი ორთქლის ნავი ტიუმენში აიგო. [[1862]] წელს, ტელეგრაფი გაუშვეს ქალაქში და [[1864]] წელს პირველი წყლის მაგისტრალი ჩაყარეს. [[1885]] წელს, ტრანს-ციმბირის რკინიგზის მშენებლობის დასრულების შემდეგ ტიუმენს კიდევ უფრო დაეტყო კეთილდღეობა. რამდენიმე წლის განმავლობაში, ტიუმენი იყო რუსეთის აღმოსავლეთი სარკინიგზო და და სატვირთო ნავებისნავებს შორის ტვირთების გადატვირთვის ადგილი.
 
მე -19 საუკუნის ბოლოს ტიუმენის მოსახლეობამ 30 000-ს გადააჭარბა, რაც თავის ჩრდილოეთ მეტოქე [[ტობოლსკი]]ზე მეტი იყო. ტიუმენის ზრდა [[1944]] წლის 14 აგვისტოს დასრულდა, როდესაც ქალაქი საბოლოოდ ტიუმენის ოლქის ადმინისტრაციული ცენტრი გახდა.
 
[[1917]] წელს რუსეთის სამოქალაქო ომის დაწყებამდე ადმირალი ალექსანდრე კოლშკისა და მისი ციმბირის თეთრი არმიის ერთგული ძალები აკონტროლებდნენ ტიუმენს. თუმცა, [[1918]] წლის 5 იანვარს მასქალაქში ქალაქი წითელწითელი არმია დაეცაშევიდა.
 
[[1930]]-იან წლებში ტიუმენი გახდა საბჭოთა კავშირის მთავარი სამრეწველო ცენტრი. მეორე მსოფლიო ომის დაწყებით, ქალაქს ჰქონდა რამდენიმე კარგად დამკვიდრებული ინდუსტრია, მათ შორის გემთმშენებელი, ავეჯის დამზადება და ბეწვისა და ტყავის ნაწარმის წარმოება.
 
მეორე მსოფლიო ომშიომის დროს ქალაქში სწრაფი ზრდა და განვითარება მოხდა. [[1941]] წლის ზამთარში საბჭოთა კავშირის ევროპული ნაწილისგან ოცდაორი მსხვილი სამრეწველო საწარმო გადავიდა ტიუმენზე. [19] ეს საწარმოები მუშაობდნენ შემდეგ გაზაფხულზე. გარდა ამისა, ომის დროს ტიუმენი გახდა "ქალაქი საავადმყოფო", სადაც ათასობით დაჭრილი ჯარისკაცი მოათავსეს.
 
[[ოპერაცია ბარბაროსა]]ს დროს, როდესაც იყო საშიშროება, რომ მოსკოვს გერმანიის არმია დაიპყრობდა. ამიტომ, ტიუმენი ასევე გახდა თავშესაფარი საბჭოთა ლიდერის ვლადიმირ [[ლენინი]]ს ნეშტისა. [[1941]] წლის ოქტომბერში ლენინის სხეული ფარულად გადავიდაგადაიტანეს მოსკოვიდან (1941 წლის ოქტომბერი)მოსკოვის [[მავზოლეუმი]]დან, სადაც ფარული საფლავიდან მდებარეობს, რომელიცსაფლავიმდებარეობს.იქ ამჟამად ტიუმენის სახელმწიფო სოფლის მეურნეობის აკადემიაა (ყოფილი ტიუმენის სოფლის მეურნეობის ინსტიტუტი).
 
ქალაქზექალაქის განვითარებაზე გავლენა მოახდინა 1960-იანი წლების ტუმენის ოლქში ნავთობისა და გაზის აღმოჩენამ. [[სურგუტი]]სა და [[ნიჟნევარტოვსკი]]ს მახლობლად, ტიუმენი იყო უახლოესი სარკინიგზო კვანძი და ქალაქი დაბაზა გახდა მათი ბაზა, ხოლო რკინიგზა ჩრდილოეთით გაგრძელდა. [21] ამ ეკონომიკური და მოსახლეობის სწრაფი ზრდის შედეგად, [[1963]]-[[1985]] წლებში საბჭოთა კავშირში ჩამოსული ათობით ათასი გამოცდილი კადრი მუშაობდა, ქალაქის სწრაფმა ზრდამ კი თავის მხრივ, სხვა პრობლემები მოიტანა. მისი სოციალური ინფრასტრუქტურა შეზღუდული იყო და ქალაქის შეზღუდულმა დაგეგმარებადაგეგმარებამ გამოიწვია არათანაბარი განვითარება, რომელთანაც ტიუმენს მოუწია ბრძოლა.
 
== მთავრობა ==
=== ქალაქის მთავრობა ===
 
ტიუმენის საკანონმდებლო ხელისუფლება არის ქალაქის [[დუმა]]. დუმა საკანონმდებლო საქმიანობასთან ერთად, ქალაქის სათათბირო ქალაქის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელს ნიშნავს, რომელიც ქალაქის მთავარი აღმასრულებელია.
 
=== ოლქის მთავრობა ===
ხაზი 52:
 
== დემოგრაფია ==
ტიუმენის მოსახლეობა მე -16 საუკუნეში მე -19 საუკუნეში გაიზარდა., როდესაც ტრანს-ციმბირის რკინიგზა მე -19 საუკუნის ბოლოს გაჩნდა, ქალაქის მოსახლეობის ზრდის ტემპმა მნიშვნელოვნად მოიმატა. ტიუმენი სწრაფად გახდა ყველაზე დიდი ქალაქი რეგიონში. მე -20 საუკუნის დასაწყისში აღირიცხა დაახლოებით 30 000 მცხოვრებითმცხოვრები. [[მეორე მსოფლიო]] ომში ტიუმენმა კვლავ დააფიქსირა მოსახლეობის სწრაფი ზრდა. [[2002]] წლისთვის კი ტიუმენის მოსახლეობა 510,719-მდე გაიზარდა.
 
=== ეთნიკური ჯგუფები ===
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ტიუმენი“-დან