სელჩუკთა სახელმწიფო: განსხვავება გადახედვებს შორის

იმპერიის ზრდასთან ერთად დაიწყო ფეოდალიზირებული სამხედრო-მომთაბარე დიდგვაროვანთა ცენტრიდანული მისწრაფებები. უკვე მელიქ-შაჰის მმართველობისას გაჩნდნენ სასულთნოები, რომელთაც [[პირველისელჩუკიდები|სელჩუკიდთა]] ჯვაროსნულიდინასტიის ლაშქრობა|პირველისხვადასხვა შტოები მართავდნენ და მხოლოდ ნომინალურად იყვნენ დამოკიდებულნი ცენტრალური ხელისუფლებისაგან („დიდი სელჩუკისაგან“). ერთიმეორის მიყოლებით შეიქმნა ქერმანის სასულთნო ([[1041]]-[[1187]]), რუმის, იგივე კონიის სასულთნო ([[1077]]-[[1307]]), სირიის სასულთნო ([[1094]]-[[1117]]) და სხვა. პირველი ჯვაროსნული ომის შემდეგ სელჩუკებმა დაკარგეს [[პალესტინა]], [[სირია]], მცირე აზიის სანაპირო ტერიტორიები, საქართველო. მელიქ-შაჰის გარდაცვალების შემდეგ ფეოდალური შინაომები გაძლიერდა, [[1118]] წელს სახელმწიფო მისმა შვილებმა გაინაწილეს: სანჯარს ერგო აღმოსავლეთი ოლქები დედაქალაქით მერვში, მაჰმუდს დასავლეთი - ერაყის სასულთნო ([[1118]]-[[1194]]). სანჯარს დიდი ბრძოლების გადატანა მოუხდა მსხვილ [[მონაპირე]] ფეოდალებთან, რის შემდეგაც მან დაკარგა უზენაესი ხელისუფლება შუა აზიაში და [[1157]] დიდი სელჩუკების დინასტიამ ხორასანში არსებობა შეწყვიტა.