ვიკიპედია

კუკის კუნძულები: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
მ →‎ევროკავშირთან ურთიერთობა: clean up, replaced: ჯამრთელ → ჯანმრთელ using AWB
No edit summary
ხაზი 151:
 
=== ნიადაგი და ჰიდროლოგია ===
კუკის არქიპელაგის ჩრდილოეთის ჯგუფის კუნძულების [[ნიადაგი|ნიადაგს]] აქვთ [[ოკეანეთი]]ს სხვა ატოლებივით ტიპიურიტიპური შემადგენლობა: მარჯნის ნამცხვრევები და ორგანული ნივთიერებების დაბალი შემცველობა, რომლებიც მოგროვილია ზედა შრეებში<ref name="უ">{{cite web|last=Cook Islands National Report.|url=http://www.unccd.int/cop/reports/asia/national/2002/cook_islands-eng.pdf#|title=Soils|publisher=Cook Island Government|date=2002|accessdate=2007-08-27|archiveurl=http://www.webcitation.org/615kepAxd|archivedate=2011-08-21}}</ref>. ეს ნიადაგი ნაკლებად ნაყოფიერია და გამოსადეგია მხოლოდ [[ქოქოსის პალმა|ქოქოსის პალმისათვის]], [[პანდანუსი|პანდანუსებისათვის]] და ზოგიერთი სხვა სახის ტროპიკული მცენარეებისათვის. [[ჭაობი|ჭაობიან]] ადგილებში იზრდება ადგილობრივი მოსახლეობის მიერ დათესილი [[ტარო (მცენარე)|ტარო]].
 
კუკის არქიპელაგის სამხრეთის ჯგუფის კუნძულების ნიადაგი ძირითადად ვულკანური წარმოშობისაა და ამიტომაც გაცილებით ნაყოფიერია, შესაბამისად უფრო გამოსაყენებელია სოფლის მეურნეობისათვის<ref name="უ" />. რაროტონგისა და აიტუტაკის გამოკლებით სამხრეთის ჯგუფის კუნძულების დიდი ნაწილი შედგება [[ამაღლებული ატოლი]]საგან (მაკატეა) ძალიან დაკლაკნილი რელიეფით. იმის გამო, რომ მაკატეა შედგება მარჯნული [[კირქვა|კირქვისაგან]], ნიადაგს ამ ადგილას აქვს [[წყალბადი]]ს მაჩვენებლის მაღალი დონე<ref name="ბ-1">{{cite web|last=Eroarome Martin Aregheore.|url=http://www.fao.org/ag/Agp/agpc/doc/Counprof/southpacific/cook.htm#|title=Cook Islands|publisher=The University of the South Pacific, School of Agriculture|date=|accessdate=04-09-2007|archiveurl=http://www.webcitation.org/615ki6ZPI|archivedate=2011-08-21}}</ref>. კუნძულების დაბლობებში ჭარბობს ნაყოფიერი [[ალუვიონი|ალუვიონური]] ნიადაგი. ატიუს და მანგაიას ზოგიერთი შიდა რაიონები განიცდის ძლიერ [[ეროზია]]ს (ეს გამოწვეულია [[ანანასი]]ს [[პლანტაცია|პლანტაციების]] გაშენებით). კუნძულ რაროტონგას მნიშვნელოვანი ნაწილი დაფარულია ეროდირებული ნიადაგით.
ხაზი 162:
კუკის კუნძულების [[ფლორა]] დიდი არაფრით განსხვავდება წყნარი ოკეანის სხვა ატოლების მცენარეულობებისაგან. მხოლოდ სამხრეთის ჯგუფის კუნძულებზე მცენარეული საფარი უფრო მრავალფეროვანია, რაც აიხსნება ამ კუნძულების გეოლოგიური აგებულებისა და ვულკანური წარმოშობის თავისებურებებით. მათში შეიძლება გამოვყოთ განსაზღვრული მცენარეულობის რამდენიმე ზონა: ამაღლებული ატოლის (მაკატეა) ფლორა, სანაპირო ფლორა, ჭაობიანი ადგილების ფლორა, [[გვიმრანაირნი|გვიმრანაირნების]] სახეობები, [[ტყე]]ები<ref name="წ">{{cite web|last=Cook Islands National Report.|url=http://www.unccd.int/cop/reports/asia/national/2002/cook_islands-eng.pdf#|title=Flora|publisher=Cook Island Government|date=2002|accessdate=2007-08-27|archiveurl=http://www.webcitation.org/615kepAxd|archivedate=2011-08-21}}</ref>.
 
მაკატეას მცენარეული სახეობები თამაშობენ ძალიან მთავარ როლს ადგილობრივი მოსახლეობის ცხოვრებაში. კუნძულებზე [[თხა|თხების]] და [[ღორი|ღორების]] გამოჩენამდე მაკატეას რაიონები პრაქტიკულად ადამიანის ხელუხლებელი რჩებოდა. მათზე დღესაც კი იზრდება მცენარეულობის დიდი რაოდენობა, რომელთა დიდი ნაწილი გამოიყენება სამედიცინო მიზნებისათვის, საცხოვრებელის ასაშენებლად, [[კანოე]]ბისათვის. იმ კუნძულების სანაპირო ფლორა, როგორებიცაა რაროტონგა და აიტუტაკი, განიცდის მნიშვნელოვან ანტროპოგენურ ზემოქმედებას ტურიზმის განვითარების გამო. ტრადიციული მცენარეულობის გარდა ნაპირზე გვხვდება დიდი რაოდენობით ადამიანის მიერ შემოტანილი მცენარეები, მაგალითად, [[მიმოზა]]<ref name="წ" />. კუკის არქიპელაგის კუნძულის ჭაობიან ადგილებში იზრდება ამ ადგილებისთვის ტიპიურიტიპური მცენარეები, ხოლო ადგილობრივ მოსახლეობას მოჰყავთ ტარო. ატიუს, მანგაიას, მაუკეს და რაროტონგას კუნძულებზე თანმიმდევრობით გვხვდება გვიმრები, რომლებიც იცავენ ნაყოფიერი ნიადაგის თხელ ფენას გამორეცხვისაგან. ტენიან [[ჯუნგლი|ჯუნგლებს]] უკავიათ რაროტონგას კუნძულის 64 %, ნისლიან ტყეებს (ტროპიკული მარადმწვანე ტყეები მთების ფერდოებზე 400 მ სიმაღლეზე [[ნისლი]]ს კონდენსაციის ზოლში), რომელშიც იზრდება ბევრი ენდემური მცენარე, — კუნძულის 3 %-მდე<ref name="წ" />.
 
ვულკანური წარმოშობის კუნძულისათვის ტიპიურიტიპური მცენარეებია [[კაზუარინები]] ({{lang-la|Casuarinaceae}}), [[ჰიბისკუსები]] ({{lang-la|Hibiscus}}), ევროპელების შემოტანილი [[ფრანგიპანი]] და [[ბუგენვილეა]] ({{lang-la|Bougainvillea}}). ატოლების მცენარეულობის სიმეჩხერე, სადაც ნიადაგი ძლიერ ღარიბია და ერთადერთი მტკნარი წყლის წყარო არის წვიმა, წარმოდგენილია პანდანუსებით. ამასთან ერთად იზრდება ქოქოსის პალმები.
 
ხმელეთის [[ძუძუმწოვრები]] უპირატესად წარმოდგენილია კუნძულზე ადამიანის მიერ გარედან ჩაყვანილი ცხოველებით: [[ძაღლი|ძაღლებით]], [[ღორი|ღორებით]] და [[შინაური კატა|კატებით]]. რაროტონგას და მანგაიას კუნძულებზე ბინადრობენ [[ტონგური მფრინავი მელია]] ({{lang-la|Pteropus tonganus}}), ფართოდ გავრცელებულია [[პატარა ვირთხა|პატარა ვირთხები]] ({{lang-la|Rattus exulans}}) და [[პალმის ქურდი|პალმის ქურდები]] ({{lang-la|Birgus latro}}).
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/კუკის_კუნძულები“-დან