აინ რენდი: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ხაზი 72:
[[ესთეტიკა]]ში, რენდი ხელოვნებას უწოდებდა „ხელოვანის მეტაფიზიკურ ფასეულობებსა დაფუძნებულ რეალობის განსხვავებულად შექმნას“.<ref>{{harvnb|Sciabarra|1995|pp=204–205}}.</ref> მისი თქმით, ხელოვნების საშუალებით, შესაძლებელია ფილოსოფიური კონცეფციები გადმოიცეს კონკრეტულ ფორმაში, რომლის გაგებაც ადვილია და რომელსაც შესწევს ძალა დააკმაყოფილოს ადამიანთა გრძნობები. თავად რენდი ძირითადად ფოკუსირებული იყო ლიტერატურაზე;<ref>{{harvnb|Peikoff|1991|p=428}}.</ref> მისი აზრით, [[რომანტიზმი]] ყველაზე ზუსტად ასახავდა ადამიანთა თავისუფალი ნების არსებობას. ლიტერატურისადმი საკუთარ მიდგომას რენდი „რომანტიულ რეალიზმს“ უწოდებდა.<ref>{{harvnb|Sciabarra|1995|p=207}}; {{harvnb|Peikoff|1991|p=437}}.</ref>
რენდს არაერთხელ უთქვამს, რომ მასზე ყველაზე დიდი გავლენა [[არისტოტელე]]მ მოახდინა;<ref>{{harvnb|Rand|1992|p=1171}}</ref> იგი ხშირად ამბობდა, რომ ფილოსოფიის ისტორიაში მხოლოდ „სამი ა“-ს რეკომენდირება შეეძლო: [[არისტოტელე]]სი, [[თომას აკვინელი|აკვინელი]]ს და აინ რენდის.<ref name="Sciabarra1995p12">{{harvnb|Sciabarra|1995|p=12}}.</ref> მაიკ უოლესისთვის 1959 წელს მიცემულ ინტერვიუში, კითხვაზე, თუ საიდან გამომდინარეობდა მისი ფილოსოფია, რენდმა უპასუხა: „ჩემი გონებიდან, მაგრამ, იმის გაგებით, რომ დავალებული ვარ არისტოტელეს — ერთადერთი ფილოსოფოსის, რომელმაც ჩემზე გავლენა მოახდინა, მიმართ. დანარჩენი მე მეკუთვნის“.<ref>{{harvnb|Podritske|Schwartz|2009|pp=174–175}}.</ref> თუმცა, თავდაპირველად, რენდი მოხიბლული იყო [[ფრიდრიხ ნიცშე]]თიც.<ref>{{harvnb|Heller|2009|p=42}}; {{harvnb|Burns|2009|pp=16, 22}}; {{harvnb|Sciabarra|1995|pp=100–106}}.</ref> ექსპერტებმა მისი გავლენა რენდის ადრეულ დღიურებში<ref>{{harvnb|Rand|1997|p=21}}; {{harvnb|Burns|2009|pp=24–25}}; {{harvnb|Sciabarra|1998|pp=136, 138–139}}.</ref> და „ჩვენ ცოცხლებში“<ref>{{harvnb|Merrill|1991|pp=38–39}}; {{harvnb|Sciabarra|1998|p=135}}; Loiret-Prunet, Valerie. "Ayn Rand and Feminist Synthesis: Rereading ''We the Living''". In {{harvnb|Gladstein|Sciabarra|1999|p=97}}.</ref> და წერის მისეულ სტილში იპოვეს. თუმცა,<ref>{{harvnb|Badhwar|Long|2010}}; Sheaffer, Robert. "Rereading Rand on Gender in the Light of Paglia". In {{harvnb|Gladstein|Sciabarra|1999|p=313}}.</ref> იმ მომენტისთვის, როცა რენდმა „პირველწყარო“ დაწერა, იგი უკვე ეწინააღმდეგებოდა ნიცშეს იდეებს<ref>{{harvnb|Burns|2009|pp=41, 68}}; {{harvnb|Heller|2009|p=42}}; {{harvnb|Merrill|1991|pp=47–49}}.</ref> და ადრეულ წლებშიც კი მისი [ნიშცეს] გავლენის დონე საკმაოდ საკამათოა.<ref>{{harvnb|Burns|2009|pp=303–304}}; {{harvnb|Sciabarra|1998|pp=135, 137–138}}; Mayhew, Robert. "''We the Living'' '36 and '59". In {{harvnb|Mayhew|2004|p=205}}.</ref> რაციონალური ეგოიზმი რენდამდე აღწერა [[ნიკოლაი ჩერნოვეცკი]]მ, [[1863]] წელს, ნოველაში „რა გავაკეთოთ?“;<ref>{{harvnb|Walicki|Andrews-Rusiecka|1979|p=196}}.</ref> ზოგიერთი კრიტიკოსის აზრით,<ref>{{harvnb|Weiner|2016}}.</ref> „რა გავაკეთოთ?“ არის რენდის შთაგონების წყარო. მაგალითად, ჩერნოვეცკის წიგნის მთავარი გმირი, ლოპუხოვი ამბობს: „მე არ ვარ კაცი, რომელიც მსხვერპლს გაიღებს. და საერთოდაც, ეგეთი რამე არც არსებობს. ადამიანი მოქმედებს ისე, როგორც ყველაზე მეტად სიამოვნებს“.<ref>{{harvnb|Sciabarra|2010|pp=28}}.</ref> ფილოსოფოსთა შორის, რენდი განსაკუთრებული ზიზღით იყო განწყობილი [[იმანუელ კანტი]]ს მიმართ, რომელსაც ის „მონსტრს“ უწოდებდა,<ref>{{harvnb|Rand|1971|p=4}}.</ref>
ფილოსოფიაში შეტანილ ყველაზე მნიშვნელოვან წვლილად რენდი თვლიდა „მისეულ კონცეფციებს, ეთიკას და აღმოჩენას პოლიტიკაში, რომ ბოროტება, ანუ უფლებების დარღვევა, აუცილებლად ითვალისწინებს ძალმომრეობას“.<ref>{{harvnb|Rand|2005|p=166}}.</ref> რენდის აზრით, ეპისტემოლოგია იყო ფილოსოფიის ფუნდამენტური ნაწილი; იგი აგრეთვე თვლიდა, რომ გონების „მხარდამჭერა“ იყო მისი ფილოსოფიის უმნიშვნელოვანესი სპექტი.<ref>{{cite book|title=Return of the Primitive: The Anti-Industrial Revolution|chapter=The Left: Old and New|page=62|isbn=978-0-452-01184-7|oclc=39281836|year=1999|location=New York|publisher=Meridian|last=Rand|first=Ayn|others=Edited by Peter Schwartz|title-link=Return of the Primitive: The Anti-Industrial Revolution}}.</ref> რენდი აცხადებდა: „მე განა კაპიტალიზმს ვუჭერ მხარს, მე ვუჭერ მხარს ეგოიზმს; განა ეგოიზმს ვუჭერ მხარს, არამედ გონებას. თუ ადამიანი აცნობიერებს გონების უზენაესობას და შესაბამისი დასკვნები გამოაქვს, დანარჩენი უბრალოდ ამას მოყვება“.<ref>{{harvnb|Rand|1971|p=1}}.</ref>
|