საქართველოს სამხედრო გზა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ხაზი 28:
აღნიშნული გზის რთულ და სახიფათო მონაკვეთად ითვლებოდა თერგის ხეობა. შედარებით უკეთესი მდგომარეობა იყო არაგვის მონაკვეთზე. რუსეთის მხრიდან მთის მოსახლეობის დაბრკოლებას ბოლო მოეღო მას შემდეგ, რაც [[1783]] წლის 24 ივლისს [[გეორგიევსკის ტრაქტატი|გეორგიევსკის ტრაქტატს]] მოეწერა ხელი. ორმხრივი შეთანხმება გულისხმობდა საქართველოსათვის სამხედრო დახმარებისათვის რუსეთის ჯარების თავისუფალ გადაადგილებას საქართველო-რუსეთის მონაკვეთზე. ამ მიზნისათვის [[1784]] წელს მოზდოკიდან ლარსამდე აშენდა რამოდენიმე გამაგრებული პუნქტი. იმავე წელს გზა გადმოლახა რუსეთის ორმა ბატალიონმა პოლკოვნიკ ბურნაშოვის მეთაურობით, რომელიც გაემართა ერეკლე მეფის დასახმარებლად ავარელი [[ომარ-ხანი]]სა და ახალციხელი [[სულეიმან-ფაშა]]ს წინააღმდეგ საბრძოლველად.
 
თერგის მონაკვეთის რუსეთის კონტროლის ქვეშ მოქცევა წინააღმდეგობაში მოვიდა ჩეჩენი მთიელებისათვის, რადგანაც ამ გზით მათ გადმოჰყავდათგადაჰყავდათ საქართველოდან მოტაცებული ტყვეები, რომელთაც ისინი შემდეგ სხვადასხვა ბაზარზე ყიდდნენ. [[1785]] წელს ჩეჩნეთი [[შეიხ-მანსურის მანსური]]ს წინამძღოლობით აღსდგა აღნიშნული გზის წინააღმდეგ. [[1786]] წელს რუსეთის მცირერიცხოვანი არმია იძულებული შეიქმნა დაეთმო მის მიერ ახლადაშენებული გამაგრებები (პოტიომკინა, გრიგორიპოლი და ვლადიკავკაზი).
 
თერგის მონაკვეთის უკონტროლოდ დატოვება ძვირი დაუჯდა საქართველოს. [[1795]] წელს როდესაც [[აღა-მახმად მაჰმად-ხანი]] ირანიდან შემოესია ირანიდან საქართველოს, რეუსეთიდანრუსეთიდან დასახმარებლად გამოსული რაზმი პოლკოვნიკ სიროხნევის მეთაურობით მხოლოდ დაგვიანებით შესძლო ჩამოსულიყოჩამოვიდა თბილისში, რომელიც მას უკვე განადგურებული დახვდა.
 
[[1799]] წელს საქართველოში დაინიშნა მინისტრის ტიტულით რუსეთის მუდმივი რეზიდენტი კოვალენსკი. არმიის სახით მას თან ახლდა მე-17 ეგერის რაზმი გენერალ-მაიორი ლაზარევის მეთაურობით. 1799-1801 წლების მოვლენების გათვალისწინებით რუსეთის იმპერიის ხელმძღვანელობა მივიდა იმ დასკვნამდე რომ უფრო მეტი კომუნიკაციისატვის აუცილებელი იყო სატრანსპორტო კორიდორის არსებობა, რომელზედაც თავისუფლად და სწრაფად იმოძრავდებდა საჯარისო შენაერთები. ამასთანავე ამიერკავკასიაში არსებულ რუსეთის რამოდენიმეატასიანრამოდენიმე ათასიან არმიისათვის რეგიონში არ არსებობდა საკმარისი საკვები პროდუქტი, და თუ იყო მხოლოდ ძვირი.
 
1800 წლისათვის დარიალსა და ჯვრის უღელტეხილს შორის იყო 27 ხიდი, აქედან მარტო 13 მდებარეობდა დარიალსა და ბალთას შორის. მოძრაობა შესაძლებელი იყო მხოლოდ ზაფხულიდან გვიან შემოდგომამდე, რადგანაც გაზაფხულზე თერგი დიდდებოდა, ხოლო ზამთარში კი დიდთოვლობდა[[დიდთოვლობა]] აფერხებდა მიმოსვლას.
 
[[1802]] წელს გენერალ-ლეიტენანტ [[კარლ კნორინგი|კარლ კნორინგსა]] და თაღაურის მოსახლეობას შორის დაიდო შეთანხმება, რომ ისინი გზის გაკეთების სანაცვლოდ უფლებას მიიღებდნენ აეკრიფათ გარკვეული საბაჟო გადასახადი მგზავრებისაგან.
 
გზამ მოზდოკიდან ტფილისამდე ჯეროვანი ყურადღება მიიპყრო რეგიონში თავად ციციანოვის[[პავლე ციციანოვი]]ს გამოჩენისთანავე. მან გაათვიცნობიერა რომ გზის არანაირი გაწმენდა -გაუმჯობესება ვერ გახდიდა მგზავრობას უსაფრთხოს თუ არ დააშოშმინებდადაშოშმინდებოდა მთიელმთიელი მოსახლეობასმოსახლეობა თავდასხმებისაგან.
 
1802 წლის 8 სექტემბერს ციციანოვი დაინიშნა რა საქართველოს მთავარმართებლად, შეუდგა აღნიშნული იდეის განხორციელებას. [[1803]] წელს განახლდა თერგზე არსებული ვლადიკავკაზი და სხვა სიმაგრეები, რომელიც აკავშირებდა მათ მოზდოკს. ვლადიკავკაზსა და დარიალს შორის მოეწყო რედუნტები, რომლებიც გათვალისწინებული იყო მგზავრთა მთიელთაგან დასაცავად. დარიალის ხეობაში გზებისა და ხიდების მოსაწყობად გამოთხოვილ იქნა 71 ათასი რუბლი. 1804 წელს თაღაურელმა მმართველმა მახმედ დუდაროვმა სოფელი ლარსი თავისი მიწებით რუსეთის იმპერიას დაუთმო.
 
1809 წელს გენერალ ტორმასოვმა რომელმაც ციციანოვი შეცვალა ბაქოში მისი გარდაცვალების გამო, შეძლო აეშენებინა 18-დან მხოლოდ ორი დროებითი ხიდის აშენება. გზებს იკაფავდნენ კლდეების აფეთქებით, თუმცაღა საქმის მწარმოებლად არ იყვნენ საქმის მცოდნე სპეციალისტები.