საფრანგეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ახალი გვერდი: {{subst:L}}'''საფრანგეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა''' ბიბლიოთეკა პარიზი|...
 
No edit summary
ხაზი 1:
{{მუშავდება|1=[[სპეციალური:Contributions/Beqa qajaia|Beqa qajaia]]|2=2018 წლის 27 ოქტომბერი}}'''საფრანგეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა''' ბიბლიოთეკა [[პარიზი|პარიზში]], ფრანგულენოვანი ლიტერატურის ყველაზე მდიდარი ნაკრები [[მსოფლიო|მსოფლიოში]]. [[ევროპა|ევროპის]] ერთერთი ყველაზე უძველესი ბიბლიოთეკა. ყველაზე მსხვილი ბიბლიოთეკა [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]] და ერთი ყველაზე უმსხვილესი ბიბლიოთეკა მსოფლიოში. ბიბლიოთეკაში 2651 თანამშრომელი მუშაობს, აქედან 2500 [[ადამიანი]] - მთელი დღე. ძირითადი წიგნთსაცავი მდებარეობს [[სენა|მდინარე სენას]] მარცხენა მხარეს, პარიზის [[მე-13 ოლქი|მე-13 ოლქში]] და ატარებს [[ფრანსუა მიტერანი|ფრანსუა მიტერანის]] სახელს. კრებულის ყველაზე ფასიანი ნაწილი, კაბინეტი მედებისა და მანუსკრიპტის ინახება ისტორიულ შენობაში, [[რიშელიე|რიშელიეს]] ქუჩაზე, შენობის ანსამბლი XVII—XIX საუკუნისაა.
საფრანგეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა ევროპაში ერთერთი უძველესია; ბიბლიოთეკა სხვადასხვა პერიოდში მეფეების, სამეფოს, ეროვნული, საიმპერატორო და კვლავ ეროვნული ბიბლიოთეკის სახელს ატარებდა.
ჯერ კიდევ მეფე [[პიპინ მოკლე]]ს ჰქონდა ხელნაწერთა კრებული. [[კარლოს დიდი|კარლოს დიდმა]] დაარსა ბიბლიოთეკა ახენში, ძალიან მნიშვნელოვანი იმ დროისთვის, მაგრამ მისი გარდაცვალების შემდეგ ბიბლიოთეკა გაიყიდა. [[მეფე ლუდვიგ IX|მეფე ლუდვიგ IX-მ]] ისევ შეაგროვა საკმარისად დიდი ბიბლიოთეკა, რომელიც უანდერძა [[სასულიერო მუსიკა|სასულიერო]] საზოგადოებას.
ხელნაწერის შეგროვება სინამდვილეში დაიწყო იყო [[კარლ V ბრძენი|კარლ V ბრძენმა]] (მართავდა 1364-1380 წლებში), რომელიც დააარსა ბიბლიოთეკა არა მხოლოდ თავისთვის, არამედ მეცნიერებს მისცა მუშაობის შესაძლებლობა; ის არა მხოლოდ ყიდულობდა და ავალებდა გადაეწერათ ხელნაწერები, ასევე ავალებდა ეთარგმნათ "სამეფოს და მთელი ქრისტიანული სამყაროს სასარგებლოდ." 1367-1368 წლებში ბიბლიოთეკა, მეფის ბრძანებით, გადატანილ იქნა ბაზიერთუხუცესის კოშკში, ლუვრის ციხე დარბაზში. 1373 წელს შეადგინეს მისი კატალოგი, დამატებითი კი 1380 წელს. ბიბლიოთეკა ძალიან დაზარალდა იმის გამო, რომ მეფის ნათესავებს გაჰქონდათ წიგნები და უკან არ აბრუნებდნენ - შედეგად 1200 ხელნაწერიდან ჩვენამდე მოაღწია ძალიან მცირე ნაწილმა. ლუდვიგ XI იძულებული იყო დაეწყო სასახლის წიგნშესანახის შექმნა სუფთა ფურცლიდან. ლუდოვიკო XII-მ გადაიტანა ლუვრის ბიბლიოთეკა ბულაში და შეუერთა ბიბლიოთეკას; რომელიც შექმნილი იყო მამისა და ბაბუის, ორლეანის ჰერცოგის მიერ, მანვე შეიძინა მდიდარი კრებული წიგნებისა მილანის ჰერცოგების წიგნების ნაწილი პეტრარკის ბიბლიოთეკიდან და წიგნების ნაკრები ლუდვიგ დე ბიურუგის, სენიორ დე ლა გრიტუზის. მეფე ყიდულობდა წიგნებს როგორც საფრანგეთში, საზღვარგარეთ: გააგზავნა იტალიაში რამდენიმე განათლებული კარისკაცი, მან უბრძანა მათ ეყიდათ [[რომი|რომსა]] და [[ვენეცია|ვენეციაში]] ყველა ბერძნული ხელნაწერი ან მათი ასლები რის მოძიემასაც შეძლებდნენ.
[[ლუდოვიკო XII|ლუდოვიკო XII-მ]] გადაიტანა ლუვრის ბიბლიოთეკა ბულაში და შეუერთა ბიბლიოთეკას; რომელიც შექმნილი იყო მამისა და ბაბუის, ორლეანის ჰერცოგის მიერ, მანვე შეიძინა მდიდარი კრებული წიგნებისა მილანის ჰერცოგების წიგნების ნაწილი პეტრარკის ბიბლიოთეკიდან და წიგნების ნაკრები ლუდვიგ დე ბიურუგის, სენიორ [[დე ლა გრიტუზი|დე ლა გრიტუზის]]. მეფე ყიდულობდა წიგნებს როგორც საფრანგეთში, საზღვარგარეთ: გააგზავნა იტალიაში რამდენიმე განათლებული კარისკაცი, მან უბრძანა მათ ეყიდათ [[რომი|რომსა]] და [[ვენეცია|ვენეციაში]] ყველა ბერძნული ხელნაწერი ან მათი ასლები რის მოძიემასაც შეძლებდნენ.
[[1537]] წელს მეფის ბრძანებით ყველა ფრანგული გამომცემლობა და წიგნით მოვაჭრე ვალდებული იყო დაედოთ ბულაში ერთი ეგზემპლარი დაბეჭდილი წიგნიდან. [[1544]] წელს სამეფო ბიბლიოთეკა გადაიტანეს ფონტენბლოში. ამ დროისათვის ის ითვლიდა 1500 ტომს, ჩათვლით 41 ბერძნულ, 4 ივრითულ და 2 არაბულ ენაზე და იყო ერთ-ერთი უმდიდრესი ევროპაში. ორი წლის შემდეგ სამეფო ბიბლიოთეკა გაიხსნა დამთვალიერებელთათვის.
ფრანცისკას შვილმა [[ჰენრიხ II|ჰენრიხ II-მ]] გაზარდა აუცილებელი ეკზემპლარების რაოდენობა. [[კარლოს IX (საფრანგეთი)|კარლოს IX-ის]] მეფობის ბოლოს ბიბლიოთეკა რომელიც ითვლიდა 1560 წლისათვის 3560 ერთეულს დაბრუნდა [[ფონტენბლოს სასახლე|ფონტენბლოდან]] პარიზში.
[[ლუდოვიკ XIII]]-ის დროს [[ლუვრი|ლუვრის]] ბიბლიოთეკა ეკუთვნოდა პირადად მეფეს და იწოდებოდა სამეფო კაბინეტად. 1622 წელს გამოქვეყნებულ იქნა ნაკრების პირველი კატალოგი.
[[ლუდოვიკო XIV|ლუდოვიკ XIV]] ისევ აკეთებდა გახსნილ ბიბლიოთეკას მნახველებისთვის. მისი მეფობისას სამეფო ბიბლიოთეკამ მიიღო და შეიძინა საჩუქრად ბევრი წიგნი და ხელნაწერი. იმ პერიოდის მთავარი შენაძენი იყო: 9000 ტომიანი კრებული და 260 ხელნაწერი, საჩუქრად ძმები დიუპირები|ძმები დიუპირებისაგან; ნაბოძები ორლეანის გასტონის, რომელიც შედგებოდა: წიგნებისაგან, ხელნაწერებისაგან, მედლისგან, მინიატურისაგან, ნახატებისაგან და სხვა იშვიათობებისგან. [[გრაფ დე ბეტიუნი|გრაფ დე ბეტიუნის]] - ნაბოძები: ისტორიული დოკუმენტის კრებული, რაოდენობა 1923 ტომი. 1669 წელს იქნა შეძენილი ექიმი [[ჟაკა მენდელი|ჟაკა მენდელის]] ბიბლიოთეკა, შემდგარი 10000 წიგნისა და 136 ხელნაწერისაგან. 1715 წელს ბიბლიოთეკამ მიიღო საჩუქრად [[გენერის]] ცნობილი კრებული.
ბიბლიოთეკის გამგებლობა [[კოლბერგის მორალური განვითარების თეორია|კოლბერის]] ხელთ იყო, როგორც სამეფო შენობის მთავარი ინტენდატი. ის ასევე აგზავნიდა მეცნიერებს საზღვარგარეთ, რომ მოეძიათ და შეეძინათ წიგნები: აქედან გამომდინარე საფრანგეთში შემოიტანეს ფასდაუდებელი წიგნები და ხელნაწერები [[საბერძნეთი|საბერძნეთიდან]], [[ეგვიპტე|ეგვიპტიდან]], [[სპარსეთი|სპარსეთიდან]], [[კონსტანტინოპოლი|კოსტანტინოპოლიდან]], [[იტალია|იტალიიდან]], [[პორტუგალია|პორტუგალიიდან]], [[შვეიცარია|შვეიცარიიდან]] და სხვა ქვეყნებიდან.
[[ლუდოვიკო XV (საფრანგეთი)|ლუდოვიკო XV-ის]] მეფობისას ბიბლიოთეკამ შეიძინა 20 000-მდე წიგნების კრებული და ხელნაწერი. აქედან უმთავრესი იყო კალბერის ბიბლიოთეკა, 6645 უძველესი ხელნაწერით. 1723 წელს ინდურმა კომპანიამ გადაუგზავნა 1800 ჩინური წიგნგზე მეტი.
[[საფრანგეთის რევოლუცია|საფრანგეთის რევოლუციის]] დროს კონვენტის გადაწყვეტილებით ბიბლიოთეკა გახდა ეროვნული, როგორც სხვა ბევრი სამეფო დაწესებულება და იწოდებოდა როგორც "ერიკნული". ამ პერიოდში ბიბლიოთეკა შეივსო აურაცხელი სიმდიდრით. აქ გადმოიტანეს მონასტრებისა და დევნილი არისტოკრატების წიგნები. აქედან უმდიდრესი იყო სენ-ჟერმენ-დე-არე|სენ-ჟერმენ-დე-არეს სააბატოს კოლექცია, [[რორბონი|რორბონის]] კოლექცია. მოგვიანებით შეძენილი ბიბლიოთეკიდან მნიშვნელოვანი იყო ლაბედუაიერის 10 000 წიგნიანი კრებული.
1988 წელს პრეზიდენტმა [[ფრანსუა მიტერანი|ფრანსუა მიტერანმა]] მხარი დაუჭირა ბიბლიოთეკის რეფორმირების პროგრამას, ამის შესაბამისად ძირითადი ფონდები გადავიდა ახალ მაღლივ შენობაში, პარიზის XIII ოლქში. ამ მომენტისათვის დაბეჭდილი წიგნების რიცხვი და კრებული აღემატებოდა 9 მილიონს.
წიგნის სკანირების ტექნოლოგიების განვითარების კვალდაკვალ ეროვნული ბიბლიოთეკა იყო პირველი, რომელმაც გააციფრულა მეტნაკლებად მოთხოვნილი ფონდები და განათავსა ინტერნეტში მისამართზე: [[gallika.bnf.tr]] .
2011 წელს თარიღის მდგომარეობით, [[ონლაინ ბიბლიოთეკა]] "გალიკამ" მკითხველებს მიაწოდა 1 400 000 დოკუმენტი.
ბიბლიოთეკა მონაწილეობს, აგრეთვე, კვლევის პროექტში [["Quaero"]], რომელიც მიმართულია [[მეტყველება|მეტყველების]] განვითარებისა და [[მექანიკური გადაადგილება|მექანიკური]] თარგმნის [[ტექნოლოგია|ტექნოლოგიის]] გაუმჯობესებაზე.