აბაზური ენა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 18:
აქვს ორი დიალექტი — ტაპანთური (ტაფობისა, ველისა), რომელზეც ლაპარაკობს უმრავლესობა და აშხარული (მთისა). სხვაობა დიალექტებს შორის უპირატესად ფონეტიკურია. მნიშვნელოვანი ფონეტიკური სხვაობაა კილოკავებსა და თქმებშიც. აბაზური ენის მორფოლოგიური წყობა არსებითად ისეთივეა, როგორიც აფხაზური ენისა. ზოგადი სხვაობა თავს იჩენს სახელის გაფორმებაში (განსაზღვრულობა — განუსაზღვრელობა, ე. წ. ბრუნვის ფორმათა წარმოება, თანადროულთა სისტემა და სხვა). აბაზურ ენაზე (განსკუთრებით მის ტაფანთურ დიალექტზე), კერძოდ ლექსიკაზე. სიტყვათწარმოებასა და ფრაზეოლოგიაზე საგრძნობი გავლენა მოუხდენია ადიღურ ენებს. აბაზურ სალიტერატურო ენას საფუძვლად უდევს ტაპანთური დიალექტის ყუბინაელბურგანის კილოკავი (ე. წ. შიშინა ვარიანტი).
== ანბანი ==
{{მთავარი|აბაზური დამწერლობა}}
აბაზური ენის დამწერლობა შეიქმნა [[1932]] წელს ლათინური გრაფიკის საფუძველზე. 1938 წლიდან შემოღებულია [[კირილიცა]].
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[А]] а
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Б]] б
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[В]] в
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Г]] г
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Гь]] гь
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Гә]] гә
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ӷ]] ӷ
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ӷь]] ӷь
|-
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ӷә]] ӷә
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Д]] д
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Дә]] дә
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Е]] е
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ж]] ж
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Жь]] жь
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Жә]] жә
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[З]] з
|-
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ӡ]] ӡ
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ӡә]] ӡә
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[И]] и
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[К]] к
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Кь]] кь
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Кә]] кә
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Қ]] қ
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Қь]] қь
|-
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Қә]] қә
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ҟ]] ҟ
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ҟь]] ҟь
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ҟә]] ҟә
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Л]] л
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[М]] м
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Н]] н
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[О]] о
|-
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[П]] п
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ԥ]] ԥ
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Р]] р
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[С]] с
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Т]] т
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Тә]] тә
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ҭ]] ҭ
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ҭә]] ҭә
|-
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[У]] у
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ф]] ф
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Х]] х
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Хь]] хь
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Хә]] хә
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ҳ]] ҳ
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ҳә]] ҳә
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ц]] ц
|-
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Цә]] цә
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ҵ]] ҵ
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ҵә]] ҵә
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ч]] ч
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ҷ]] ҷ
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ҽ]] ҽ
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ҿ]] ҿ
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ш]] ш
|-
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Шь]] шь
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Шә]] шә
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ы]] ы
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ҩ]] ҩ
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Џ]] џ
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Џь]] џь
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[ь]]
| style="width:4em; text-align:center; padding: 3px;" | [[ә]]
|}
== სქოლიო ==
| |||