დივან-ხანე (შირვანშაჰების სასახლე): განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
Sunlight35 (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
Sunlight35 (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
||
ხაზი 4:
== ისტორია ==
დივან-ხანეს [[XV საუკუნე|XV საუკუნით]] ათარიღებენ. მის მემორიალურ მნიშვნელობაზე მეტყველებს აკლდამა-მიწისქვეშეთი და ლაპიდარული წარწერა შესასვლელში ([[ყურანი]], სურა 10, ლექსები 26 და 27)<ref name=":0">Бретаницкий, Веймарн, 1976, с. 115. - Искусство Азербайджана IV — XVIII веков. — М.: Искусство, 1976. — 272 с.</ref>.
დივან-ხანეს დანიშნულების რამოდენიმე ვერსია არსებობს. თვლიან, რომ ის გემთმშენებლობის, მისაღები და სახელმწიფო რჩევის შენაბა, ასევე მავზოლეუმი<ref>Сысоев, 1928, с. 16.''-'' Баку прежде и теперь.. — <abbr>Б.</abbr>: Искусство Азербайджана, 1928.</ref>.
ხაზი 10:
დივან-ხანეს ერთ-ერთ შესასვლელზე შენარჩუნებულია წარწერები [[არაბული ენა|არაბულ ენაზე]]<ref>''Ашурбейли С. Б.'' Şirvanşahlar dövləti. — Bakı: Şərq-Qərb, 2006. — 128 с. — <nowiki>ISBN 5-87459-229-6</nowiki>.</ref>.
ისტორიკოსი [[სარა აშურბეილი]] აღნიშნავს, რომ ეს შენობა შესაძლოა ყოფილიყო საფლავი, თუმცა წყაროების მიხედვით, [[ყიზილბაშები|ყიზილბაშებმა]] საფლავის ნაშთები დაწვეს და იქ დაკრძალეს [[ხალილ ულლა I]]<ref name=":1">Бретаницкий Л. С. Зодчество Азербайджана XII-XV вв. и его место в архитектуре Переднего Востока.. — Ленинград-Москва: Наука, Главная редакция восточной литературы, 1966. — 556 с.</ref>.
სხვა ვერსიით, შენობა აშენდა შირვანშაჰ [[ფარუხ იაშარი|ფარუხ იაშარის]] საფლავის სახით, თუმცა [[1500]] წელს ჯაბანას ბრძოლაში დამარცხების შემდეგ, ფარუხი ყიზილბაშებმა მოკლეს და დაწვეს. შემდეგ ის არ იქნა იქ დაკრძალული<ref>[https://azertag.az/xeber/Sirvansahlar_Sarayi_Kompleksi_Azerbaycan_memarliginin_mohtesem_numunesi_kimi-787670 Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi Аzərbаycаn mеmаrlığının möhtəşəm nümunəsi kimi] - '''(აზერბაიჯანული)'''</ref>.
ორიგინალური არქიტექტურული სტრუქტურის წარმოშობას აკავშირებენ ადრე ისლამურ დასაფლავების ტრადიციასთან<ref>Бретаницкий
== არქიტექტურა ==
დივან-ხანე სამი მხრიდან ისროვანი არკადითაა შეღობილი. საკომპოზიციო ცენტრში დგას რვაწახნაგოვანი როტონდა-პავილიონი. ღია არკადითაა გარშემორტყმული დარბაზის როტონდა. ელიფტიკური საფარი ოდნავ მბრუნავი ზედაპირით დაცულია გარედან ქვის გუმბათით. როტონდის დასავლური ფასადი გაფორმებული და მორთულია არაბესკების პორტალებით<ref>Jonathan M. Bloom, Sheila Blair. The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture.. — Москва: Oxford University Press, 2009. — Т. 2. — 513 с. — <nowiki>ISBN 9780195309911</nowiki>.</ref>. ბრტყელი კედლები მოხატულია ორნამენტებით. პორტალს მივყავართ წინკარამდე, რომელიც უკავშირდება დარბაზს და სხვა ოთახებს<ref name=":0" />.
მშენებლობის მასშტაბი კოორდინაციას უწევს ყველა არქიტექტურულ ელემენტებსა და დეტალებს. ორდერის სვეტი ინდივიდუალურ ხასიათს ატარებს და წარმოადგენს როტონდის კომპოზიციის საერთო რგოლს. დივან-ხანეს განასხვავებს კომპოზიციის სრულყოფილება. აქ ჩაეყარა საფუძველი აზერბაიჯანის არქიტექტურის ახალ სტილისტურ ტენდენციას<ref>[http://ebooks.azlibnet.az/book/pfoAgOjm.pdf Архитектурная энциклопедия Баку - Шaмиль Фатуллаев-Фигаров]</ref>.
მთავარ შესასვლელთან დგას სტალაქტიტის ნახევრად გუმბათი და იგი მორთულია ხალიჩებით. მოხატულობა წარმოადგენს ლეღვისა და ყურძნის ფოთლების გადაწვნას. [[ქუფი|ქუფიზე]] არსებული წარწერები კი რთულ გეომეტრიულ ორნამენტებს ჰგვანან. დივან-ხანეს მშენებლობა არ იყო დასრულებული. გუმბათოვანი სასახლე და შესასვლელში არსებული ქვის ჩუქურთმა აზერბაიჯანული ხელოვნების შედევრად ითვლება<ref name=":1" />.
== სქოლიო ==
| |||