ალცჰაიმერის დაავადება: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
{{მუშავდება|1=[[სპეციალური:Contributions/Lika Kharazishvili|Lika Kharazishvili]]|2=2018 წლის
{{ინფოდაფა დაავადება
| სახელწოდება = ალცჰაიმერის დაავადება
ხაზი 53:
ყურადღების კონცენტრაციასთან, დაგეგმვის უნართან, მოქნილობასთან, აბსტრაქტულ აზროვნებასთან და სემანტიკური მეხსიერების გაუარესებასთან დაკავშირებული მცირედ გამოვლენილი პრობლემები, შესაძლოა, ალცჰაიმერის დაავადების ადრეული ეტაპის მომასწავებელი იყოს.<ref name="pmid15324363"/> ალცჰაიმერის განვითარების ამ ეტაპზე ვლინდება აპათია, რომელიც დაავადების განვითარების მთელი პროცესის განმავლობაში, დეპრესიასთან, მგრძნობიარობასთან და ცნობიერებასთან დაკავშირებულ გართულებებთან ერთად<ref>{{cite book|title=Bradley's neurology in clinical practice.|year=2012|publisher=Elsevier/Saunders|location=Philadelphia, PA|isbn=1-4377-0434-4|vauthors=Murray ED, Buttner N, Price BH |edition=6th|veditors=Bradley WG, Daroff RB, Fenichel GM, Jankovic J |chapter=Depression and Psychosis in Neurological Practice}}</ref>, ყველაზე მტკიცე და ქრონიკულ ნეიროფსიქიატრიულ სიმპტომად რჩება.<ref>{{cite journal | vauthors = Landes AM, Sperry SD, Strauss ME, Geldmacher DS | title = Apathy in Alzheimer's Disease | journal = Journal of the American Geriatrics Society | volume = 49 | issue = 12 | pages = 1700–7 | year = 2001 | pmid = 11844006 | doi = 10.1046/j.1532-5415.2001.49282.x | month = Dec }}</ref> დაავადების კლინიკამდელი პერიოდი ასოცირდება შემეცნებითი უნარების მცირედ გაუარესებასთან (''MCI'', ასევე ცნობილი, როგორც ''ადრეული დემენცია'').<ref name="pmid12603249"/> ხშირ შემთხვევაში, ეს არის გარდამავალი ეტაპი სიბერესთან დაკავშირებულ მეხსიერების პრობლემებსა და დემენციას შორის. აგრეთვე, „MCI“ შესაძლოა გამოვლინდეს განსხვავებული სიმპტომებით და იმ შემთხვევაში, თუ მეხსიერების დაკარგვა სიმპტომთა შორის დომინანტია, აღნიშნულ დაავადებას „ამნესტური (მეხსიერების დაკარგვის გამომწვევი) MCI“ ეწოდება და ხშირად მიიჩნევა ალცჰაიმერის დაავადების მაუწყებელ ეტაპად.<ref name="Grundman">{{cite journal |vauthors=Grundman M, Petersen RC, Ferris SH, et al. |title=Mild cognitive impairment can be distinguished from Alzheimer disease and normal aging for clinical trials |journal=Arch. Neurol. |volume=61 |issue=1 |pages=59–66 |year=2004 |pmid=14732621 |doi=10.1001/archneur.61.1.59}}</ref>
===ადრეული ეტაპი===
ალცჰაიმერით დაავადებული ადამიანი სწავლის და მახსოვრობის უნარს თანდათან კარგავს. დაავადებულთა მცირე ნაწილში, მეტყველებასთან, ძირითად ფუნქციებთან, [[აღქმა|აღქმასთან]] (აგნოზია) და გადაადგილებასთან დაკავშირებული სირთულეები უფრო დომინანტურია, ვიდრე მეხსიერების პრობლემები.<ref name="pmid10653284">{{cite journal | vauthors = Förstl H, Kurz A | title = Clinical Features of Alzheimer's Disease | journal = European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience | volume = 249 | issue = 6 | pages = 288–290 | year = 1999 | pmid = 10653284 | doi = 10.1007/s004060050101 }}</ref> დაავადება გავლენას მეხსიერების თითოეულ უნარზე თანაბრად არ ახდენს. ადამიანის ძველ მოგონებებზე (ეპიზოდური მეხსიერება), ნასწავლ ფაქტებზე (სემანტიკური მეხსიერება) და იმპლიციტურ მეხსიერებაზე (მეხსიერება, რომლის საშუალებითაც, მაგალითად, ჩანგალს ვიყენებთ სწორად) ალცჰაიმერის დაავადება ნაკლებად ზემოქმედებს, ვიდრე ახალ ამბებსა და ფაქტებზე.<ref name="pmid1300219">{{cite journal | vauthor s= Carlesimo GA, Oscar-Berman M | title = Memory Deficits in Alzheimer's Patients: A Comprehensive Review | journal = Neuropsychology Review | volume = 3 | issue = 2 | pages = 119–69 | year = 1992 | pmid = 1300219 | doi = 10.1007/BF01108841 | month = June }}</ref><ref name="pmid8821346">{{cite journal | vauthors = Jelicic M, Bonebakker AE, Bonke B | title = Implicit Memory Performance of Patients with Alzheimer's Disease: A Brief Review | journal = International Psychogeriatrics | volume = 7 | issue = 3 | pages = 385–392 | year = 1995 | pmid = 8821346 | doi = 10.1017/S1041610295002134 }}</ref>
მეტყველების პრობლემები, ძირითადად, ლექსიკის შემცირებით და სიტყვათა სიმწყობრის დაქვეითებით ხასიათდება.<ref name="pmid10653284"/><ref name="pmid1856925">{{cite journal | vauthors = Taler V, Phillips NA | title = Language Performance in Alzheimer's Disease and Mild Cognitive Impairment: a comparative review | journal = Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology | volume = 30 | issue = 5 | pages = 501–56 | date = July 2008 | pmid = 18569251 | doi = 10.1080/13803390701550128 }}</ref> დაავადების განვითარების ამ ეტაპზე, ადამიანს კვლავ აქვს ძირითად იდეებთან ადეკვატური კომუნიკაციის უნარი.<ref name="pmid10653284"/><ref name="pmid1856925"/><ref name="pmid7967534">{{cite journal | author = Frank EM | title = Effect of Alzheimer's Disease on Communication Function | journal = Journal of the South Carolina Medical Association | volume = 90 | issue = 9 | pages = 417–23 | year = 1994 | pmid = 7967534 | month = September }}</ref> წერასთან, ხატვასთან, გარკვეული მოძრაობის შესრულებისას კოორდინაციასთან და დაგეგმვასთან დაკავშირებული სირთულეები, შესაძლოა არსებობდეს, მაგრამ ხშირ შემთხვევაში, მათი შემჩნევა რთულია.<ref name="pmid10653284"/> დაავადების პროგრესირების მიუხედავად, რიგ შემთხვევაში, ალცჰაიმერით დაავადებულ ადამიანს კვლავ აქვს დამოუკიდებლად ცხოვრების უნარი, მაგრამ შესაძლოა, სჭირდებოდეს დახმარება ან ზედამხედველობა იმ აქტივობების განხორციელებისას, რომლებიც შემეცნებით უნარებზეა დაფუძნებული.<ref name="pmid10653284"/>
==სქოლიო==
| |||