თითბერი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ბოტის დამატება: fa:برنج (آلیاژ)
No edit summary
ხაზი 1:
'''თითბერი''', [[სპილენძი]]ს ფუძეზე დამზადებული შენადნობი, რომლის ძირითადი დანამატია [[თუთია]] (50%-მდე); თუთიის შენადნობი სპილენძთან – თითბერი – ჯერ კიდევ ჩვ. წ. აღ -მდე ძველი ბერძნებისა და ეგვიპტელებისათვის იყო ცნობილი. სუფთაXVIII სახითსაუკუნის თითბრისბოლომდე მიღებამას დიდიღებულობდნენ ხნისხის განმავლობაშინახშირთან არშერეული ხერხდებოდა;სპილენძისა მხოლოდდა [[1746]]თუთიის წელსმადნის [[ანდრეას მარგრაფი|ადნობით. მარგრაფმა]]XIX შეიმუშავასაუკუნიდან თითბრისდაიწყეს სპილენძისა და თუთიის მიღებისპირდაპირი მეთოდიშედნობა. სპილენძის შენადნობებიდან თითბერი ყველაზე გავრცელებულია:. იგი ადვილად მუშავდება წნევით, ახასიათებს მაღალი მექანიკური თვისებები, არის ლამაზი ფერისფერისაა და შედარებით იაფი;იაფია. შენადნობშითითბერთაგან თუთიისამზადებენ ლენტებს, ფურცლებს, წნელებს, მილებს, მავთულს (დეფორმირებადი თუთბერი), აგრეთვე სხმულებს. თითბერის შემცველობის გაზრდასთან ერთად იცვლება თითბერისთუთბერის ფერი წითლიდან ღია ყვითლამდე. ფართოდთითბერს, გამოიყენებარომელიც სამონეტოშეიცავს საქმიანობაში10%-მდე თუთიას, ტომპაკი ჰქვია, ხოლო 10-იდან 20%-მდე - შემცველს კი ნახევრადტომპაკი. ეს შენადნობები გამოირჩევა კოროზიამედეგობით და გადიდებული პლასტიკურობით. მათ იყენებენ რადიატორების მილების, ფურცლების, ლენტის დასამზადებლად, ფოლადის მისატკეცად.
 
 
{{ქსე}}
თითბერს, რომელიც შეიცავს 20% თუთიას, იყენებენ ნაკეთობათა ცივი შტამპვით, დაწნეხითა და ადიდვით დასამზადებლად. მექანიკური, ანტიკოროზიულ და სხვა თვისებათა გასაუმჯობესებლად სპილენძისა და თუთიის ორმაგ შემადნობებს უმეტესად ალუმინს, რკინას, მანგანუმს, ნიკელს, ტყვიას და სხვა ელემენტებს უმატებენ (ჯამში დაახლოებით 10-მდე). თითბერს, რომელიც შეიცავს 15% Zn და 0,5% Al აქვს ოქროს ფერი, გადიდებული ატმოსფერული კოროზიამდგრადობა; მას იყენებენ, როგორც ოქროს შემცვლელს, წარჩინების ნიშნების, მხატვრულ ნაკეთობათა დასამზადებლად. თითბერი, რომელსაც დამატებული აქვს 1,5% Sn, ზღვის წყლის მიმართ კოროზიამედეგია. ტყვიის შემცველ თითბერს იყენებენ საავტომობილო და საათების მრეწველობაში. თითბერს იყენებენ აგრეთვე საერთო მანქანათმშენებლობაში, ხელსაწყოთმშენებლობაში, თბოტექნიკაში და წარმოების სხვა მრავალ დარგში.
 
 
 
მხოლოდ [[1746]] წელს [[ანდრეას მარგრაფი|ა. მარგრაფმა]] შეიმუშავა თითბრის მიღების მეთოდი. სპილენძის შენადნობებიდან თითბერი ყველაზე გავრცელებულია: ადვილად მუშავდება წნევით, ახასიათებს მაღალი მექანიკური თვისებები, არის ლამაზი ფერის და შედარებით იაფი; შენადნობში თუთიის შემცველობის გაზრდასთან ერთად იცვლება თითბერის ფერი – წითლიდან ღია – ყვითლამდე. ფართოდ გამოიყენება სამონეტო საქმიანობაში.
 
==ლიტერატურა==
* ქსე, ტ. 4, გვ. 682, თბ., 1979
 
[[კატეგორია:შენადნობები]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/თითბერი“-დან