მარია ლეშჩინსკა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 79:
=== პოლიტიკური როლი ===
[[ფაილი:Marie Leszczynska. Alexis-Simon Belle.jpg|მინი|296x296პქ|მარია ლეშჩინსკა]]
დედოფალმა მარიამ ვერასდროს შესძლო პოლიტიკური ძალაუფლების თავის ხელში აღება. ქორწინების შემდეგ, იგი მიხვდა, რომ სამეფო კარსა და სრულიად საფრანგეთს ლუის სახელით მისი ფავორიტები, ანუ ბურბონის ჰერცოგი, მადამ დე პრიე და კარდინალი ფლორი მართავდნენ. თავად დედოფალმა შეიქმნა თორმეტი უმაღლესი რანგის არისტოკრატი ქალებისაგან შემდგარი ფრეილინების კამპანია და მათთან ერთად გადაადგილდებოდა. დედოფალი თავის ქმარზეც კი ვერ ახდენდა გავლენას, არა თუ პოლიტიკაზე, ვინაიდან ლუი ამ პერიოდში მთლიანად კარდინალის განკარგულებაში იყო.
მარიამ მამის რჩევა გაითვალისწინა და ყოველთვის ბურბონის ჰერცოგისა და მადამ დე პრიეს ერთგულ მოკავშირედ დარჩა, ვინაიდან პირველებმა სწორედ მათ წამოაყენეს მარიას კანდიდატურა და რომ არა ისინი, მარიაც ვერ გახდებოდა საფრანგეთის დედოფალი. მალევე მარიას პირველი პოლიტიკური მოქმედების დრო დადგა. ბურბონის ჰერცოგმა და მადამ დე პრიემ იგი შეთქმულებაში ჩაითრიეს, რომელიც კარდინალ ფლორის წინააღმდეგ იმართებოდა. 1725 წლის 17 დეკემბერს დედოფალმა მარია ლეშჩინსკამ მეუღლე შეღამებისას თავის პალატებში დაიბარა,სადაც მას დედოფალი და ბურბონის ჰერცოგი დახვდნენ. მათ ყველა კარი და ფანჯარა საგულდაგულოდ ჩარაზეს, თუმცა ჯაშუშებმა ამ საღამოს მომხდარი ამბავი მაინც შეიტყვეს. ჰერცოგი მეფის გადმობირებას ცდილობდა და მოახსენა, რომ რომთან საფრანგეთის მწვავე მარცხი მხოლოდ კარდინალის ბრალი იყო. ამიტომაც ბურბონის ჰერცოგმა ლუის კარდინალის დაპატიმრება, ან სულაც სამეფო კარიდან გაძევება სთხოვა და ამის შესაბამისი საბუთიც წარუდგინა, რომელსაც მხოლოდ მეფის ხელმოწერა სჭირდებოდა. კარდინალს ეს ამბავი იმ წუთასვე შეატყობინეს და მან სასწრაფოდ დატოვა ვერსალი, თუმცა მეფემ თავისი საყვარელი კარდინალი ამისათვის ვერ გასწირა. სამაგიეროდ მან განკვეთა და ჩამოაქვეითა როგორც ბურბონის ჰერცოგი, ისე მადამ დე პრიე. ცხადია ასეთი ძლიერი მოკავშირეების გარეშე, სამეფო კარზე მარია სრულიად დაუცველი დარჩა, ამ დროს უკვე უძლიერესი კარდინალი კი მისი მოსისხლე მტერი გახდა. ამის საპასუხოდ კარდინალმა მეფე დაარწმუნა, რომ ქალი პოლიტიკურ საქმიანობებთან არ უნდა მიეშვა და საერთოდაც, ქალების ლაპარაკისთვის ყური არ დაეგდო. ლუი მართლაც ასე მოიქცა, რამაც მარიას მთელი პოლიტიკური ძალაუფლება წაართვა.
1726 წლის ივნისში, ფლორმა დაარწმუნა მეფე და ბურბონის ჰერცოგი პირველი მინისტრობიდან მოხსნეს. მადამ დე პრიემ მაშინვე გამოიყენა დედოფალთან კავშირი და მეფესთან სასაუბროდ მივიდა. მან გააპროტესტა ბურბონის თანამდებობიდან მოხსნა და განუცხადა, რომ იგი სრულიად კარდინალის გავლენის ქვეშ იყო, თუმცა ლუი ამ დროს უკვე ფლორის მითითებით ხელმძღვანელობდა და ქალის ლაპარაკს დიდად არ უგდებდა ყურს. ამის შემდეგ თავად დედოფალმაც სცადა მეფესთან დალაპარაკებით ბურბონის დაბრუნება მაგრამ სულ ამაოდ, ამ დროს ლუი თავიდან ბოლომდე კარდინალის ზემოქმედების ქვეშ იყო.
[[ფაილი:Marie Leszczyńska, Queen of France - Louis Tocqué.jpg|მარცხნივ|მინი|348x348პქ|დედოფალი მარია ლეშჩინსკა 1740 წელს]]
მიუხედავად ამისა, 1726 წლის მოვლენების დროს დედოფალმა მარიამ მაინც მოახერხა სახელმწიფო საქმეებში ჩარევა. იგი ლუი XV-ს ურჩევდა, თუ როგორ მოქცეულიყო კარიგნანოს პრინცესასთან მიმართებაში, რომელსაც სავოიელები ჯაშუშობაში სდებდნენ ბრალს და მის დასჯას მოითხოვდნენ. პრინცესა ამ დროს თავს ვერსალს აფარებდა, სადაც იგი დედოფალს ძალიან დაუახლოვდა. კარიგნანოს პრინცესამ დედოფალ მარია ლეშჩინსკას ურჩია, რომ ამის შემდეგ უფრო ნაკლებად ჩართულიყო სამეფო კარის ინტრიგებსა და ბინძურ საქმეებში, ამის ნაცვლად კი სათნო და ღვთისმოსავი ყოფილიყო. მარია ასეც მოიქცა და ამის შემდეგ დიდად აღარ ჩარეულა არც პოლიტიკაში და მითუმეტეს არც ინტრიგებში. 1727 წლიდან 1729 წლამდე მიიჩნევა, რომ მარია ლეშჩინსკას კრიზისი იყო, რადგან იგი ვაჟს ვერ აჩენდა, თუმცა 1729 წელს დოფინის გაჩენამ ეს მდგომარეობა საგრძნობლად გამოასწორა. კარდინალი ფლორი, რომელიც დედოფალს ვერ იტანდა, ამ წლების მანძილზე მეფეს გამუდმებით ჩასჩიჩინებდა, რომ მარიას ვაჟის გაჩენა არ შეეძლო, ამიტომაც გასცილებოდა მას და ცოლად კარლოტა ჰესენ-როტენბურგელი შეერთო, თუმცა მეფემ კარდინალს ამ საკითხში არ დაუჯერა. თუმცა ყოველი მშობიარობისას, კარდინალი მეფეს ახალ საცოლეს სთავაზობდა, იმ შემთხვევისთვის, თუ მარია მშობიარობას გადაჰყვებოდა.
საბოლოოდ დედოფალი მარია კარდინალ ფლორს შეურიგდა, როდესაც დედოფალმა მას წერილი მისწერა, სადაც იგი პატიებას სთხოვდა და მეფის საკეთილდღეოდ მოქცევას შესთხოვდა. ფლორმა და მარიამ ძალიან გულითადი ურთიერთობა ჩამოაყალიბეს, კარდინალი დედოფალს ხშირად უჭერდა მხარს და იცავდა კიდეც, მას შემდეგ, რაც მიხვდა, რომ მარია ლუისთვის უვნებელი იყო. ამის მაგალითაც 1742 წელს დედოფლის თხოვნით, კარდინალმა მეფე დაარწმუნა და მან თავისი სამეფო საყვარლები მიატოვა და დროებით მეუღლეს დაუბრუნდა. ასევე მარიას თხოვნითა და კარდინალის შუამავლობით, ლუიმ მარიას ფრეილინებს ყოველთვიური პენსია გაუზარდათ.
მიუხედავად იმისა, რომ ძირითად შემთხვევებში მარიას პოლიტიკური ძალაუფლება არ ჰქონდა, იგი ხანდახან მაინც ახერხებდა პოლიტიკაში ჩარევას. 1733-36 წლებში ატეხილ პოლონეთის მემკვიდრეობის ომში, მარიამ ყველაფერი გააკეთა, რომ ტახტზე კვლავ მამამისი დაესვა. მან ჯერ კარდინალი ფლორი, შემდეგ კი თავად ლუი XV-ც დაითანხმა და ამ ომში სტანისლავის სასარგებლოდ ჩაებნენ, რაშიც გაიმარჯვეს კიდეც და სტანისლავ ლეშჩინსკი უკვე მეორედ გახდა პოლონეთისა და ლიტვის მეფე. მიუხედავად ამისა, იგი პოლონეთის ტახტზე სულ ერთი წელი იჯდა, რის შემდეგაც 1734 წელს კვლავ ჩამოაგდეს. ამის შემდეგ მარია კვლავ მშობლებისათვის გვირგვინის მიღებისათვის იბრძოდა, რასაც მიაღწია კიდეც და სტანისლავი ლოთარინგიის ჰერცოგი გახდა. მისი გარდაცვალების შემდეგ, 1766 წელს, ვინაიდან იგი საფრანგეთის მეფის სიმამრი იყო, ლოთარინგია საბოლოოდ და სამუდამოდ გადავიდა საფრანგეთის შემადგენლობაში. იგი როგორც ღრმადმორწმუნე კათოლიკე, ყოველთვის უჭერდა მხარს პარიზის პარლამენტსა და სამეფო კარზე სასულიერო წოდების წარმომადგენელთა რაოდენობის ზდას და ასევე დიდ სიმპათიას გამოთვამდა იეზუიტთა ორდენის მიმართ. იგი ასევე გაურკვეველი მიზეზის გამო, ყოველთვის ემზადებოდა, რომ გამხდარიყო თავისი ვაჟის რეგენტი. თუმცა მას შემდეგ რაც მისი ვაჟი ცამეტი წლის გახდა (იმ ეპოქაში სრულწლოვანების ასაკად ვაჟებში ცამეტი, ხოლო გოგონებში თოთხმეტი წელი მიიჩნეოდა), ეს ოცნება ჩაეშალა.
=== დედოფლის როლი ===
| |||