|
НЕ ЗНАЕТЕ БЛЯДБ РУССКОГО ЯЗЫКА ЗНАЧИТ СЮДА ЛЕЗТЬ НЕ НАДО, МОЁ РЕАЛЬНОЕ ИМЯ НЕ ЛИЗА!
{{მმართველი
|სახელი = თემურ-ყაენი
|ორიგინალური სახელი = Төмөр хаан
|რიგი-მეუღლეების =
|პორტრეტი = YuanEmperorAlbumTemurOljeituPortrait.jpg
|ზომა = 230პქ
|ხელმოწერა =
|თანამდებობა2 = [[მონღოლთა იმპერიის ყაენების სია|დიდი ყაენი]]
|ქვეყანა2 = [[მონღოლთა იმპერია|მონღოლთა იმპერიის]]
|რიგი2 =მე-6
|მმართველობის დასაწყისი2 = [[10 მაისი]], [[1294]]
|მმართველობის დასასრული2 = [[10 თებერვალი]], [[1307]]
|კორონაცია =
|წინამორბედი2 = [[ყუბილაი]]
|მემკვიდრე2 = [[ქულუგ-ყაენი]]
|თანამდებობა = [[იმპერატორი]]
|ქვეყანა = [[იუანის დინასტია|იუანის დინასტიის]]
|რიგი = მე-2
|მმართველობის დასაწყისი = [[10 მაისი]], [[1294]]
|მმართველობის დასასრული = [[18 თებერვალი]], [[1307]]
|წინამორბედი = [[ყუბილაი]]
|მემკვიდრე = [[ქულუგ-ყაენი]]
|სხვა წოდებები =
|დაბადების თარიღი = [[15 ოქტომბერი]], [[1266]]
|დაბადების ადგილი =
|გარდაცვალების თარიღი = [[10 თებერვალი]], [[1307]]
|გარდაცვალების ადგილი = [[პეკინი|ხანბალიქი]], [[იუანის დინასტია]]
|ქორწინება = ბულუღან ხათუნი
|შვილები = ტაჩუ
|სრული სახელი = ''ოლჯეითუ თემურ-ყაენი''
|დინასტია = [[იუანის დინასტია|იუანი]]
|მამა = ზენჩინი
|დედა = ბაირამ ეღჩინ ხათუნი
|რელიგია = [[ბუდიზმი|ტიბეტური ბუდიზმი]]
}}
'''ოლჯეითუ თემურ-ყაენი''' იგივე '''იმპერატორი ჩენგძონგი''' (დ. [[15 ოქტომბერი]], [[1266]] – გ. [[10 თებერვალი]], [[1307]] [[პეკინი|ხანბალიქი]]) – [[იუანის დინასტია|იუანის დინასტიის]] მე-2 იმპერატორი [[1294]]-[[1307]] წლებში, [[მონღოლთა იმპერია|მონღოლთა]] ნომინალური [[მონღოლთა იმპერიის მმართველთა სია| ყაენი]], ზენჩინის ვაჟი, [[ყუბილაი|ყუბილაი-ყაენის]] შვილიშვილი და მემკვიდრე. [[1289]] წელს, მამამისის სიკვდილის შემდეგ ბაბუამისმა გამოაცხადა თავის მემკვიდრედ. [[1294]] წელს აიღო ხელში ძალაუფლება, [[ყუბილაი]]ს გარდაცვალებიდან თითქმის 3 თვეში.
თემურ-ყაენი იყო [[კულტურა|კულტურისა]] და [[პოეზია|პოეზიის]] თაყვანისმცემელი და მფარველი. ეყრდნობოდა [[კონფუციანელობა]]ს და ცდილობდა მისი გამოყენებით [[მონღოლთა იმპერია|მონღოლთა]] ხელისუფლების განმტკიცებას. მეგობრული ურთიერთობა ჰქონდა დანარჩენ [[მონღოლები|მონღოლურ]] სახანოებთან. [[ჰულაგუიანები]] და [[ოქროს ურდო]]ს ყაენები ნომინალურად აღიარებდნენ მის სიუზერენიტეტს. [[1296]]-[[1297]] წლებში მისი ბრძანებით მონღოლები და ჩინელები თავს დაესხნენ [[იაპონია]]ს, მაგრამ მალევე სასტიკად დამარცხდნენ საზღვაო ბრძოლაში და უკან დახევა მოუწიათ. თემურ-ყაენს აგრესიული პოლიტიკა ჰქონდა [[კორეა|კორეის]] მიმართ, რასაც [[1303]] წელს კორეელებმა აჯანყებით უპასუხეს. რამდენიმე თვიანი შეტაკებების შემდეგ ყაენის არმიამ შეძლო ამბოხებულთა დამარცხება. კორეელთა აჯანყებები თემურ-ყაენის მემკვიდრეების მმართველობის დროსაც გაგრძელდა.
გარდაიცვალა თითქმის 13 წლიანი მმართველობის შემდეგ, [[1307]] წლის [[10 თებერვალი|10 თებერვალს]], [[პეკინი|ხანბალიქში]]. მისი უფროსი ვაჟი, ტაჩუ, მამის გარდაცვალებამდე 1 წლით ადრე აღესრულა. ამის გამო, თემურის შემდეგ [[მონღოლთა იმპერიის მმართველთა სია|ყაენი]]სა და [[იუანის დინასტია|იუანის]] [[იმპერატორი]]ს ტიტული მიიღო მისმა ძმისშვილმა, [[ქულუგ-ყაენი|ქულუგ-ყაენმა]].
==იხილეთ აგრეთვე==
* [[იუანის დინასტია]]
* [[მონღოლთა იმპერია]]
==ლიტერატურა==
* The Cambridge History of China: "Alien regimes and border states, 907–1368", p.497
* The Cambridge History of China: "Alien regimes and border states, 907–1368", p.505
* Marvin C Whiting Imperial Chinese Military History, p.408
* René Grousset The Empire of the Steppes, p.291
* Praphatsō̜n Sēwikun, Sirindhorn, Thanākhān Kasikō̜n Thai From the Yellow River to the Chao Phraya River, p.273
==წყარო==
* René Grousset ''The Empire of Steppes''
* Цэен-ойдов ''Чингис Богдоос Лигдэн Хутаг хүртэл 36 хаад''
* {{cite book|last=Man|first=John|title=Kublai Khan: From Xanadu to Superpower|year=2006|publisher= Bantam Books|location=London|isbn=9780553817188}}
{{მონღოლთა იმპერიის მმართველები}}
[[კატეგორია: დაბადებული 1266]]
[[კატეგორია: გარდაცვლილი 1307]]
[[კატეგორია: იუანის იმპერატორები]]
[[კატეგორია: მონღოლი ყაენები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 15 ოქტომბერი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 10 თებერვალი]]
| 