სუფსა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
M.-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა Otogi-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია
იარლიყი: სწრაფი გაუქმება
ხაზი 5:
|ფოტო = Supsa River & its confluence into the Black Sea, Guria, Georgia.jpg
|ფოტოს ზომა =
|სათაური = ხიდი სუფსაზესუფსის ძიმითსა და ნასაკირალს შორისშესართავი
|რუკა =River supsaSufsa.jpgsvg
|რუკის სიგანე =
|რუკის წარწერა =
ხაზი 34:
'''სუფსა''' — [[მდინარე]] დასავლეთ [[საქართველო]]ში, სათავე აქვს [[მესხეთის ქედი]]ს ჩრდილოეთ კალთაზე მწვერვალ [[მეფისწყარო]]სთან, [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 2800 მეტრ სიმაღლეზე. ერთვის [[შავი ზღვა|შავ ზღვას]] სოფელ [[გრიგოლეთი|გრიგოლეთთან]]. სიგრძე 108 [[კილომეტრი]], აუზის ფართობი 1130 კვ.კმ. მთავარი შენაკადებია [[გუბაზეული]], [[ბახვისწყალი]], [[ბარამიძისწყალი]], [[შუთი]]. აუზის ჩრდილოეთი საზღვარი გურიის სერს გასდევს, სამხრეთი — მესხეთის ქედსა (ზემო დინებაში) და ნასაკირალის სერს (ქვემოწელში). აუზი აგებულია ტუფოგენური ქანებით, ქვაშაქვებით, ქვიშნარ-კონგლომერატული ნალექებით, თიხებით. სათავის მონაკვეთზე აუზი შემოსილია [[სუბალპური მცენარეულობა|სუბალპური მდელოს მცენარეულობით]], 2000 მ-ზე ქვემოთ — [[ტყე|ტყით]], რომლის შემადგენელია [[სოჭი]], [[ფიჭვი]], [[წიფელი]], [[რცხილა]], [[მუხა]] და სხვა. [[სოფელი|სოფელ]] [[ბუკისციხე (ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი)|ბუკისციხის]] ქვემოთ აუზის დიდი ნაწილი უკავია სასოფლო-სამეურნეო სავარგულებს. საზრდოობს წვიმის, მიწისქვეშა და [[თოვლი]]ს წყლით. იცის [[წყალმოვარდნა|წყალმოვარდნები]] (წელიწადში 16—27-ჯერ). [[გაზაფხული]]ს წყალდიდობა შედარებით ხანმოკლეა. მდინარის წყლის რეჟიმი უმთავრესად დამოკიდებულიია ატმოსფერული ნალექების რაოდენობასა და ინტენსივობაზე, მაქსიმალური ხარჯი სოფელ [[ხიდმაღალა|ხიდმაღალასთან]] 700 მ³/წმ აღწევს, მინიმალური ხარჯი ქვემო დინებაში 4 მ³/წმ, საშუალო მრავალწლიური ხარჯი შესართავთან — 46 მ³/წმ.
 
სახელწოდება სუფსას თავდაპირველი ფორმაა სურ-ფსა. მდინარე სათავეს [[სურები]]ს მთებში იღებს. მისი სახელი სურების წყალს უნდა ნიშნავდეს. [[გურიის სერი]]თ გამოყოფილია მდინარე [[რიონი]]ს ხეობისაგან, ხოლო [[ნასაკირალის სერი]]თ მდინარე [[ნატანები|ნატანების]] ხეობისაგან. სუფსის ნაპირზე მდებარეობს დაბა [[ჩოხატაური]].
 
სუფსა ერთადერთი მდინარეა, რომელიც [[გურიის მხარე|გურიის მხარის]] სამივე მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე მიედინება. [[გურიის სერი]]თ გამოყოფილია მდინარე [[რიონი]]ს ხეობისაგან, ხოლო [[ნასაკირალის სერი]]თ მდინარე [[ნატანები|ნატანების]] ხეობისაგან. სუფსის ნაპირზე მდებარეობს დაბა [[ჩოხატაური]].
==ისტორია==
 
მდინარე სუფსა მოგროსის სახელით და [[ნატანები]] (ისისი) პირველად მოხსენიებული აქვს ბერძენ გეოგრაფ ფსევდო სკილაქს კარიადნელს, აგრეთვე [[ფლავიუს არიანე]]ს. ახ. წ. მეოთხე საუკუნეში გეოგრაფმა კასტორიუსმა ამ მდინარეთა შესართავები დაიტანა რუკაზე „Tabula Peutingeriana“. ეს მდინარეეები სხვებთან ერთად ანტიკური პერიოდიდან აკავშირებდა [[რომის იმპერია|რომის]] აღმოსავლეთ პროვინციებს დასავლეთ საქართველოსთან. ამ გზით გაჰქონდათ [[ბიზანტია|ბიზანტიელებს]] ნედლეული და შემოჰქონდათ ნაწარმი. სუფსაზე ნაოსნობა XIX საუკუნემდებ გრძელდებოდა. 1817 წელს რუსეთის არმიის შტაბსკაპიტნის, ენსგოლმის მიერ შედგენილი დასავლეთ საქართველოს აღწერილობის თანახმად სუფსაზე სამდინარო ნავები მდინარე [[ბახვისწყალი|ბახვისწყლის]] შესართავამდე, ზღვიდან 26 კმ დაშორებით ადიოდნენ. XIX საუკუნის ბოლოსთვის ასეთი 25-30 ბრტყელძირიანი ნავი იყო , თითოეულის ტვირთმზიდაობა 1,5-დან 5 ტონამდე ადიოდა.<ref>''ენვერ გოგუაძე'', „გურიანას ქუეყანა“ — ბათუმი, „ალიონი“ 2001</ref>
 
==ლიტერატურა==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/სუფსა“-დან