ჰაფეზი: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
[[ფაილი:Mohammad_Shams_al-Din_Hafez.jpg|მინი|250პქ|ჰაფეზი]]
[[ფაილი:HafezGrave.jpg|thumb|right|300px|ჰაფეზის საფლავი ქ. შირაზში]]▼
'''შამს ედ–დინ მოჰამედ შირაზი ჰაფეზი''', (დ. [[1320]] — გ. [[1389]]) — [[სპარსელი]] პოეტი. მისი შემოქმედება სპარსული კლასიკური ლირიკის მწვერვალად არის აღიარებული. მთელი სიცოცხლე [[შირაზი|შირაზში]] გაატარა. იქვეა დასაფლავებული. მისი სამარხი დღესაც ერთ–ერთ უწმინდეს ადგილად ითვლება ირანელთათვის.
== ბიოგრაფია ==
ჰაფეზის ბიოგრაფიის მცირეოდენი ცნობებია შემორჩენილი. იგი დაბადებულა ქ. იეზდში. მამა ადრე გარდაცვლია. ოჯახი გადმოსახლებულა ქალაქ [[შირაზი|შირაზში]], სადაც გაიარა ჰაფეზის მთელმა ცხოვრბეამ. აქვე მიუღია კარგი განათლება და ახალგაზრდობაშივე გაუთქვამს სახელი როგორც ყურანის ზეპირად მცოდნეს (ამას მოწმობს მისი ფსევდონიმი
ჰაფეზის საფლავს შირაზის განაპირად მუსალის ბაღში, რომელიც წმიდათაწმინდა ადგილად არის შერაცხილი, ამშვენებს ეპიტაფია ასეთი დასასრულით:
== გავლენა ==
ჰაფეზის პოეზიამ უაღრესად დიდი გავლენა მოახდინა მთელი მახლობელი აღმოსავლეთის ლირიკის განვითარებაზე. ამ გავლენამ XX ს. დამდეგამდე მოაღწია. ჰაფეზის შემოქმედება, მიუხედავად თავისი სირთულისა, საოცრად პოპულარული იყო. მის ტკბილ ღაზალებს მღეროდნენ ცნობილი მუტრიბები სამეფო დარბაზებში და უბრალო მწყემსები თვალუწვდენელ იალაღებზე. ირანში საქვეყნოდ ცნობილი ჭეშმარიტების აღსანიშნავად დღესაც არსებობს ანდაზა:
ჰაფეზის ლირიკა XIX საუკუნის ევროპაშიც უაღრესად პოპულარული იყო. ამაში დიდი წვლილი მიუძღვის [[გოეთე, იოჰან ვოლფგანგ|გოეთეს]], რომელმაც თავისი
== შემოქმედება ==
ჰაფეზი სამართლიანად ითვლება სპარსული ლირიკული სალექსო ფორმის ღაზალის უბადლო ოსტატად. მან დაარღვია ღაზალის შინაგანი კომპოზიცია და ბეითების აზრობრივი დიფერენციაციის შედეგად ეს ფორმა უფრო ტევადი გახადა. თუ ადრე ღაზალი ჩვეულებრივ სატრფიალო ლექსს წარმოადგენდა, ჰაფეზთან იგი ლირიკულ–ფილოსოფიური ხასიათის სალექსო ფორმად იქცა. ჰაფეზის პოეტური ფრაზა უაღრესად ლაღია და თავისებური. მისი ღაზალი გამოირჩევა ყველა სხვა პოეტის ღაზალებისაგან. რით? ძნელი სათქმელია. განსხვავებას ქმნის არა გარეგანი თავისებურება, არამედ შინაგანი. ამ შემთხვევაში ალბათ ყველაზე მართებული იქნება, თუ მას პოეტურ ინტონაციას ვუწოდებთ. სწორედ ეს ინტონაცია და სამყაროსადმი მიმართების უაღრესად თავისებური ფორმა განასხვავებს ჰაფეზის პოეზიას სხვათაგან. გარდა ამისა, მის შემოქმედებაში ყურადღებას იპყრობს საოცარი სინთეზი, ერთი მხრივ სინაზის, სინატიფის, ბუნების მშვენიერ მოვლენათა მიმართ უაღრესად სათუთი დამოკიდებულების და მეორე მხრივ, ჯებირებგადალახული პიროვნული ჯანყისა, ამბოხისა, რომელიც მიმართულია ყოველივე უგვანოსა და უმართებულოს წინააღმდეგ.
ჰაფეზის ხატოვანი აზროვნება უაღრესად რთულია და მდიდარი. მსთვის დამახასიათებელია მრავალპლანიანობა და სიღრმე. ამიტომაც ხშირად ჭირს მისი ლექსების ერთაზროვანი ინტერპრეტაცია. თუმცა ისინი მძიმე და ხალხისათვის გაუგებარი არ არის. მათში ყოველი მკითხველი პოულობს თავისთვის საკმარის სულიერ საზრდოს.
|