ჟან-პოლ სარტრი: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''ჟან-პოლ სარტრი''' ({{lang-fr|Jean-Paul Sartre}} [ ʒã pol saχtχ]) (დ. [[21 ივნისი]], [[1905]], [[პარიზი]], [[საფრანგეთი]] — გ. [[15 აპრილი]], [[1980]], [[პარიზი]] იქვე) — ფრანგი [[ეგზისტენციალიზმი|ეგზისტენციალისტი]] [[ფილოსოფია|ფილოსოფოსი]], დრამატურგი, ნოველისტი, პოლიტიკური აქტივისტი, ბიოგრაფი, ლიტერატურული კრიტიკოსი, ესეისტი. მეოცე საუკუნის ფრანგული ფილოსოფიის, ეგზისტენციალიზმის და მარქსიზმის ერთ-ერთი წამყვანი ფიგურა. სარტრიზე განსაკუთრებული გავლენა მოახდინეს, [[მარტინ ჰაიდეგერი|მარტინ ჰაიდეგერმა]] და [[ედმუნდ ჰუსერლი|ედმუნდ ჰუსერლი]]მ. სხვადასხვა სფეროებზე: მარქსისტულ ფილოსოფიაზე, [[სოციოლოგია|სოციოლოგიაზე]] და ლიტერატურულ კვლევებზე, სარტრის ნამუშევრები დღემდე დიდ გავლენას ახდენენ. სარტრი ასევე ცნობილია ავტორთან და სოციალურ თეორისტთან, [[სიმონა დე ბოვუარი]]სთან მისი ხანგრძლივი ურთიერთობით. 1964 წელს დაჯილდოვდა [[ნობელის პრემია ლიტერატურის დარგში|ნობელის პრემიით ლიტერატურის დარგში]], თუმცა მან ჯილდოზე უარი განაცხადა.

ჟან-პოლ-შარლ-ელიმარ სარტრი ({{lang-ლეონfr|Jean-ეჟენPaul სარტრიCharles Aymard Sartre}}) დაიბადა [[1905]] წლის [[21 ივნისი|21 ივნისს]] [[პარიზი|პარიზში]], ბურჟუაზიულ ოჯახში. მამა სამხედრო პირი იყო, დედა კი — ალზასელი პროფესორების, შვაიცერების, ოჯახის შვილი. პატარა სარტრის დაბადებიდან ცოტა ხანში მამა [[ყვითელი ციება|ყვითელი ციებით]] გარდაიცვალა. მამის ადგილი დაიკავა მკაცრი და ავტორიტეტული ხასიათის ბაბუამ, რომელიც ზრუნავდა შვილიშვილის განათლებაზე სკოლაში შესვლამდე. [[1907]]-დან [[1917]] წლამდე პატარა „პულუ“ (ასე უწოდებდნენ სარტრს ბავშვობაში) დედის მშობლებთან ცხოვრობდა, სადაც მას ანებივრებდნენ და ყველა სურვილს უსრულებდნენ. ამან ბავშვში ერთგვარი ნარცისიზმი განავითარა. შვეიცერების დიდ ბიბლიოთეკაში სარტრი ადრევე აღმოაჩენს ლიტერატურას და თანატოლებთან თამაშს კითხვას ამჯობინებს.

ლიცეუმში სარტრი გაიცნობს და დაუმეგობრდება [[ნიზანი, პოლ|პოლ ნიზანს]]. ამ პერიოდში წერს ორ პატარა მოთხრობას, რომლებშიც საზოგადოებრივი პირობითობებით გაჯერებულ ცხოვრებაზე ირონიითაა ლამარაკილაპარაკი. ლიცეუმში 2 წლის სწავლის შემდეგ სარტრი და ნიზანი უმაღლეს პედაგოგიურ სასწავლებელში ჩაირიცხებიან. აქ სარტრი გამოირჩევა თავისი პროვოკატორულობით, მორალური ავტორიტეტის წინააღმდეგ ბრძოლით. გარდა ამისა, იგი ძალიან დიდ შრომისმოყვარეობასაც იჩენს.

[[1928]] წელს იგი გაიცნობს [[ბოვუარი, სიმონა დე|სიმონა დე ბოვუარს]], რომელიც ცხოვრების ბოლომდე მისი კომპანიონი იქნება. [[1929]] წელს იგი ჩააბარებს ფილოსოფიაში[[ფილოსოფია]]ში საკნდიდატო გამოცდას და ფილოსოფიის პროფესორად ინიშნება [[ჰავრი|ჰავრში]], შემდეგ კი პარიზში.

[[1933]]—–[[1934]] წლებში სარტრი [[ბერლინი|ბერლინში]] იმყოფება და ახლოს ეცნობა [[ჰუსერლი]]ს ფილოსოფიას.