{{პოზრუკა~|საქართველო მესხეთის მხარე (VIII-X საუკუნე)| label='''[[თუხარისი]]''' | lat=40.884360 | long=41.925013 | label_size=80 | marksize=6| position=left}}
}}
'''თუხარისი''', — ციხესიმაგრე ისტორიულ სამხრეთ-დასავლეთ [[საქართველო]]ში, უძველესი ქართული პროვინციების [[ტაო]]სა და [[კლარჯეთი]]ს საზღვარზე (ლოკალიზაცია უცნობია). ძვ. ქართული ტრადიციის თანახმად, თუხარისი საქართველოს უძველესი ციხექალაქთაგანია; დააარსა ქართველთა ერთ-ერთმა ლეგენდარულმა ეთნარქმა -— [[ოძროხოსი|ოძრხოსმა]]. IV საუკუნეში თუხარისსა და კლარჯეთს [[ბიზანტია]] დაეუფლა. V საუკუნის II ნახევარში თუხარისი კვლავ [[ქართლის სამეფო]]ს დაუბრუნდა. შემდგომში იგი "ქართველთა საკურაპალატოში" (ტაო-კლარჯეთის სამთავროში) შედიოდა. IX-XI საუკუნეებში თუხარისი იყო [[ჯაყელები|ჯაყელთა]] საგვარეულოს ცენტრი და ერისთავთა რეზიდენცია. საქართველოს სამეფო-სამთავროებად დაშლის (XV ს.) შემდეგ [[სამცხე-საათაბაგო]]ს ერთ-ერთი ცენტრი გახდა. XVI საუკუნეში საქართველოს სხვა მიწაწყალთან ერთად [[ოსმალეთი|ოსმალეთმა]] მიიტაცა.
==ლიტერატურა==
*''ჯავახიშვილი ივ.,''ქართველი„ქართველი ერის ისტორიაისტორია“, წიგნი 2, თბილისი, 1965
