ვიკიპედია

ბენიამინ ჩხიკვიშვილი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
No edit summary
No edit summary
ხაზი 8:
| დაბადების სახელი=ბენიამინ ჩხიკვიშვილი
| ფსევდონიმი=
| დაბადების თარიღი= [[18811879]]
| დაბადების ადგილი= [[საყვავისტყე]], [[რუსეთის იმპერია]]
| გარდაცვალების თარიღი= [[1924]]
ხაზი 28:
| საიტი=
}}
'''ბენიამინ ჩხიკვიშვილი''', ''ბენია ჩხიკვიშვილი'' (დ. [[18811879]], [[საყვავისტყე]] — გ. [[1924]], [[სუზდალი]]) — ქართველი პოლიტიკოსი, სოციალ-დემოკრატი, ეკავა სხვადასხვა მაღალი თანამდებობები [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის]] დროს.
 
==ბიოგრაფია==
 
დაიბადა ღარიბი აზნაურის ოჯახში. დაამთავრა [[ჩოხატაური]]ს ერთკლასიანი სასწავლებელი. ქუთაისის სამეურნეო სკოლაში სწავლისას გაეცნო [[სოციალ-დემოკრატია|სოციალ-დემოკრატიულ]] მოძღვრებას, მონაწილეობდა მოსწავლეთა არალეგალურ წრეებში. ამის გამო 1900 წელს დაითხოვეს დამამთავრებელი კლასიდან. 1900მუშაობა დაიწყო ბათუმის ერთ-ერთ ქარხანაში, ყუთების დამამზადებელი განყოფილების მუშად. 1901 წელს გახდა [[რსდმპ]] წევრი. ოთხი თვის შემდეგ იძულებული გახდა, პოლიციის თვალთვალის გამო დაეტოვებინა ბათუმი. 1901-02 წლებში მუშაობდა მასწავლებლად სამეგრელოს ერთ-ერთ სამრევლო სკოლაში. პარალელულად გლეხებს შორის ეწეოდა პარტიულ საქმიანობას. 1902 წელს ქუთაისში იმართებოდა დასავლეთ საქართველოს სამრევლო სკოლების მასწავლებლების კურსები, სადაც ჩხიკვიშვილმა დაარიგა არალეგალური ფურცლები, რომლებშიც სოციალ-დემოკრატიული პარტია მასწავლებლებს მოუწოდებდა მხარი დაეჭირა გლეხების მოძრაობისთვის, რომელიც [[გურია]]ში დაიწყო და ხელი შეეწყოთ მისი გავრცელებისთვის სხვა მაზრებში. ის დაასმინეს კურსების ხელმძღვანეხელმძღვანელ [[თედო ჟორდანია]]სთან და დაითხოვეს მასწავლებლობიდან. ჩხიკვიშვილს სურდა გურიაში დაბრუნება, მაგრამ მოსალოდნელი რეპრესიების გამო წავიდა [[ჭიათურა]]ში. იქ რაფიელ ჩიხლაძესთან ერთად დღიურად მუშაობდა [[მანგანუმი]ს მაღაროში, პარალელუად კი პარტიულ საქმიანობას ეწეოდა. 1903 წლის შემოდგომაზე მიიწვია ახალ ჩამოყალიბებულმა რსდმპ ბათუმის კომიტეტმა. ბათუმი ჩხიკვიშვილი აქტიურად ჩაება სოციალ-დემოკრატიულ მოძრაობაში. როგორც კარგ ორატორს, ჰქონდა დიდი გავლენა მუშებში. ამავდროულად დღიურ მუშად მუშაობდა მანთაშევის მეორე (რიხტერის) ქარხანაში. ერიდებოდა სარწმუნოებრივ საკითხებზე დებატებში შესვლას, თუმცა უხდებოდა „დრამის ფულის“ (საეკლესიო გადასახადის) წინააღმდეგ გამოსვლა. მან ციხიდან გააპარა სოციალ-დემოკრატი სამხედრო იაშვილი, რამაც კიდევ უფრო გაზარდა ჩხიკვიშვილის პოპულარობა ბათუმის მუშათა წრეებში, მას „ბარცხანის გენერალ-გუბერნატორი“ შეარქვეს. 1903 წელს ბათუმში ჩამოყალიბდა რსდმპ გურიის კომიტეტი და ჩხიკვიშვილი გახდა მისი წევრიც. 1903 წლის 9 მარტს ხელმძღვანელობდა მუშათა ფართო დემონსტრაციას. 1903 და 1904 წელს გურიის კომიტეტის მიერ დელეგატად იყო მივლინებული რსდმპ მე-2 ყრილობაზე. 1904 წელს [[რუსეთ-იაპონიის ომი]]ს დაწყების წინ ბათუმში დაგეგმილი სამთავრობო-პატრიოტული დემონსტრაციის საწინააღმდეგოდ ორგანიზება გაუწია კონტრაქციას და პრაქტიკულად ჩაშალა სამთავრობო აქცია, ამის გამო მოუხდა შეტაკება პოლიციასთან. ამის შემდეგ შეუძლებელი გახდა მისი გაჩერება ბათუმში, ამიტომ გადავიდა თბილისში და რამდენიმე კვირის განმავლობაში იყო რსდმპ თბილისის კომიტეტის წევრი. იყო ტიპოგრაფიოების და პროპაგანდისტთა ჯგუფის ხელმძღვანელი. სამი წლის განმავლობაში [[კახეთი]]ს სამაზრო ქალაქებში, მოზრდილ დაბებსა და საუფლისწულო მამულებში აამუშავა ადგილობრივი კომიტეტები. 1904 წლის დეკემბერში დაიჭირეს და გაგზავნეს ბათუმში იქ აღმოჩენილი არალეგალური სტამბის გამო.
 
1905 წელს გამოუშვეს თავდებობით, დასახლდა გურიაში და გახდა იქ მიმდინარე რევოლუციური მოძრაობის ერთ-ერთი ხელმძღვანელი. იყო [[ნასაკირალის ბრძოლა|ნასაკირალის ბრძოლის]] გამართვის წინააღმდეგი, რადგან მიაჩნდა ის უაზრო სისხლისღვრად, მაგრამ ბრძოლის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ უძღვებოდა ბრძოლას. [[გურიის რესპუბლიკა|გურიის რესპუბლიკის]] გამოცხადების შემდეგ იყო მისი მმართველი. ჰქონდა დიდი გავლენა. მის განკარგულებაში იყო საგანგებო მატარებელი, რომელსაც საჭიროების შემთხვევაში ბათუმიდან და სამტრედიიდან აგზავნინდნენ გურიაში. დადიოდა დაცვით, მისი თაოსნობით 1905 წელს დაშლილ იქნა ოზურგეთის საქალაქო საბჭო და მოწვეულ იქნა „გურიის დროებითი პარლამენტი“, რომლის თავმჯდომარის არჩევნებში ჩხიკვიშვილმა 970 ხმიდან მიიღო 958 ხმა. მას უწოდებდნენ გურიის„გურიის პრეზიდენტსპრეზიდენტს“ და გურიის„გურიის მეფესაცმეფესაც“.<ref>სტივენ ჯონსი (2005), ''სოციალიზმი ქართულ ფერებში: ევროპული გზა სოციალიზმისკენ, 1883-1917'', p. 149. Harvard University Press, ISBN 0-674-01902-4.</ref> რევოლუციის დამარცხების შემდეგ ჩხიკვიშვილი გურიიდან არ გაიქცა და აგრძელებდა არალეგალურ მუშაობას, რის გამოც მალევე დაიჭირეს. 1908 წელს [[ოდესა]]ში გამართულ სასამართლო პროცესზე ბენია ჩხიკვიშვილს მიუსაჯეს ოთხი წელი [[კატორღა]] მიუსაჯესდა სამუდამო გადასახლება ციმბირში, ირკუტსკში. [[ციმბირი]]დან1912 დაბრუნდაწელს გაათავისუფლეს ციხიდან და 1917 წელსწლამდე ცხოვრობდა ციმბირში გადასახლებულის სტატუსით, ატარებდა კერძო გაკვეთილებს, მუშაობდა აგრონომად კოოპერაციის ხაზით.▼
ამის შემდეგ ჩხიკვიშვილი რაფიელ ჩიხლაძესთან ერთად დღიურად მუშაობდა [[ჭიათურა]]ში შავი ქვის მაღაროში. იმავე წლის შემოდგომაზე გადავიდა [[ბათუმი|ბათუმში]] და აქტიურად ჩაება სოციალ-დემოკრატიულ მოძრაობაში. როგორც კარგ ორატორს, ჰქონდა დიდი გავლენა მუშებში. ამავდროულად დღიურ მუშად მუშაობდა მანთაშევის მეორე (რიხტერის) ქარხანაში. მალე გახდა [[რსდმპ]] ბათუმის კომიტეტის წევრი. ერიდებოდა სარწმუნოებრივ საკითხებზე დებატებში შესვლას, თუმცა უხდებოდა „დრამის ფულის“ (საეკლესიო გადასახადის) წინააღმდეგ გამოსვლა. მან ციხიდან გააპარა სოციალ-დემოკრატი სამხედრო იაშვილი, რამაც კიდევ უფრო გაზარდა ჩხიკვიშვილის პოპულარობა ბათუმის მუშათა წრეებში, მას „ბარცხანის გენერალ-გუბერნატორი“ შეარქვეს. 1903 წელს ბათუმში ჩამოყალიბდა რსდმპ გურიის კომიტეტი და ჩხიკვიშვილი გახდა მისი წევრიც. 1903 წლის 9 მარტს ხელმძღვანელობდა მუშათა ფართო დემონსტრაციას. 1904 წელს [[რუსეთ-იაპონიის ომი]]ს დაწყების წინ ბათუმში დაგეგმილი სამთავრობო-პატრიოტული დემონსტრაციის საწინააღმდეგოდ ორგანიზება გაუწია კონტრაქციას და პრაქტიკულად ჩაშალა სამთავრობო აქცია, ამის გამო მოუხდა შეტაკება პოლიციასთან. ამის შემდეგ შეუძლებელი გახდა მისი გაჩერება ბათუმში, ამიტომ გადავიდა თბილისში და რამდენიმე კვირის განმავლობაში იყო რსდმპ თბილისის კომიტეტის წევრი. სამი წლის განმავლობაში [[კახეთი]]ს სამაზრო ქალაქებში, მოზრდილ დაბებსა და საუფლისწულო მამულებში აამუშავა ადგილობრივი კომიტეტები. 1904 წლის შემოდგომაზე დაიჭირეს და გაგზავნეს ბათუმში იქ აღმოჩენილი არალეგალური სტამბის გამო.
 
▲1905 წელს გამოუშვეს თავდებობით, დასახლდა გურიაში და გახდა იქ მიმდინარე რევოლუციური მოძრაობის ერთ-ერთი ხელმძღვანელი. იყო [[ნასაკირალის ბრძოლა|ნასაკირალის ბრძოლის]] გამართვის წინააღმდეგი, რადგან მიაჩნდა ის უაზრო სისხლისღვრად, მაგრამ ბრძოლის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ უძღვებოდა ბრძოლას. [[გურიის რესპუბლიკა|გურიის რესპუბლიკის]] გამოცხადების შემდეგ იყო მისი მმართველი. ჰქონდა დიდი გავლენა. მის განკარგულებაში იყო საგანგებო მატარებელი, რომელსაც საჭიროების შემთხვევაში ბათუმიდან და სამტრედიიდან აგზავნინდნენ გურიაში. დადიოდა დაცვით, მისი თაოსნობით 1905 წელს დაშლილ იქნა ოზურგეთის საქალაქო საბჭო და მოწვეულ იქნა „გურიის დროებითი პარლამენტი“, რომლის თავმჯდომარის არჩევნებში ჩხიკვიშვილმა 970 ხმიდან მიიღო 958 ხმა. მას უწოდებდნენ გურიის პრეზიდენტს და გურიის მეფესაც.<ref>სტივენ ჯონსი (2005), ''სოციალიზმი ქართულ ფერებში: ევროპული გზა სოციალიზმისკენ, 1883-1917'', p. 149. Harvard University Press, ISBN 0-674-01902-4.</ref> რევოლუციის დამარცხების შემდეგ ჩხიკვიშვილი გურიიდან არ გაიქცა და აგრძელებდა არალეგალურ მუშაობას, რის გამოც მალევე დაიჭირეს. 1908 წელს [[ოდესა]]ში გამართულ სასამართლო პროცესზე ბენია ჩხიკვიშვილს ოთხი წელი [[კატორღა]] მიუსაჯეს. [[ციმბირი]]დან დაბრუნდა 1917 წელს.
[[ფაილი:Noe Zhordania meets 2nd International delegation. 1920.jpg|მინიატიურა|[[ნოე ჟორდანია]] და ბენიამინ ჩხიკვიშვილი. 1920]]
[[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის]] არსებობის დროს 1917-18 წლებში ეკავა [[სოხუმი]]ს ქალაქის თავის თანამდებობა. ლეჩხუმსა და სამეგრელოში [[ბოლშევიკები]]ს აჯანყების შემდეგ დანიშნეს ქუთაისის საგუბერნიო კომისრად და დაევალა დასავლეთ საქართველოში დემოკრატიული წესრიგის აღდგენა. წესრიგის დამყარების შემდეგ გაგზავნილ იქნა აფხაზეთში. 1919 წელს არჩეულ იქნა [[საქართველოს დამფუძნებელი კრება|საქართველოს დამფუძნებელი კრების]] წევრად და [[თბილისის მერი|თბილისის ქალაქის თავად]]. 1920 წელს საქართველოს მიერ [[ბათუმის ოლქი]]ს შემოერთების შემდეგ დანიშნეს ბათუმის ოლქის გენერალ-გუბერნატორად. ჩხიკვიშვილი გეგმავდა ოლქში აგრარული რეფორმის განხორციელებას, მაგრამ მისი გეგმა არ განხორციელდა და ჩხიკვიშვილი გადადგა. 1921 წლის თებერვალში [[რუსეთ-საქართველოს ომი (1921)|რუსეთ-საქართველოს ომის]] დროს დაინიშნა აღმოსავლეთ საქართველოს გენერალ-გუბერნატორად, ხოლო სურამის უღელტეხილზე უკანდახევის შემდეგ, 1921 წლის მარტში, დაინიშნა [[საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო|შინაგან საქმეთა მინისტრის]] მოადგილედ. 1921 წელს რუსეთის მიერ საქართველოს ოკუპაციის შემდეგ ჩხიკვიშვილი მენშევიკური მთავრობის სხვა წევრებთან ერთად წავიდა ემიგრაციაში [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]]. იქ იყო [[ლევილ-სიურ-ორჟი]]ს, საქართველოს დევნილი მთავრობის ადგილსამყოფელი სოფლის მეპატრონე.<ref>[http://www.caucaz.com/home_eng/breve_contenu.php?id=97 ''Leuville-sur-Orge: a little Georgia 25 kilometers away southward from Paris''], by Eva Csergo. CAUCAZ.COM - Article published in 27 December 2004 Issue.</ref> ▼
 
▲ციმბირიდან დაბრუნდა 1917 წელს. [[თბერვლის რევოლუცია|თებერვლის რევოლუციის]] შემდეგ მუშაობდა „მოგზაურ პროპაგანდისტად“. [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის]] არსებობის დროს 1917-18 წლებში ეკავა [[სოხუმი]]ს ქალაქის თავის თანამდებობა. ლეჩხუმსა და სამეგრელოში [[ბოლშევიკები]]ს აჯანყების შემდეგ დანიშნეს ქუთაისის საგუბერნიო კომისრად და დაევალა დასავლეთ საქართველოში დემოკრატიული წესრიგის აღდგენა. წესრიგის დამყარების შემდეგ გაგზავნილ იქნა აფხაზეთში. 1919 წელს არჩეულ იქნა [[საქართველოს დამფუძნებელი კრება|საქართველოს დამფუძნებელი კრების]] წევრად და [[თბილისის მერი|თბილისის ქალაქის თავად]]. 1920 წელს საქართველოს მიერ [[ბათუმის ოლქი]]ს შემოერთების შემდეგ დანიშნეს ბათუმის ოლქის გენერალ-გუბერნატორად. ჩხიკვიშვილი გეგმავდა ოლქში აგრარული რეფორმის განხორციელებას, მაგრამ მისი გეგმა არ განხორციელდა და ჩხიკვიშვილი გადადგა. 1921 წლის თებერვალში [[რუსეთ-საქართველოს ომი (1921)|რუსეთ-საქართველოს ომის]] დროს დაინიშნა აღმოსავლეთ საქართველოს გენერალ-გუბერნატორად, ხოლო სურამის უღელტეხილზე უკანდახევის შემდეგ, 1921 წლის მარტში, დაინიშნა [[საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო|შინაგან საქმეთა მინისტრის]] მოადგილედ. 1921 წელს რუსეთის მიერ საქართველოს ოკუპაციის შემდეგ ჩხიკვიშვილი მენშევიკური მთავრობის სხვა წევრებთან ერთად წავიდა ემიგრაციაში სტამბოლში, შემდეგ [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]], მცირე ხნით იყო გერმანიაშიც. იქსაფრანგეთში იყო [[ლევილ-სიურ-ორჟი]]ს, საქართველოს დევნილი მთავრობის ადგილსამყოფელი სოფლის მეპატრონე.<ref>[http://www.caucaz.com/home_eng/breve_contenu.php?id=97 ''Leuville-sur-Orge: a little Georgia 25 kilometers away southward from Paris''], by Eva Csergo. CAUCAZ.COM - Article published in 27 December 2004 Issue.</ref>
1924 წლის მაისში ჩხიკვიშვილი, მიუხედავად ფილტვების ავადმყოფობისა, დაბრუნდა საქართველოში რათა მონაწილეობა მიეღო [[1924 წლის აგვისტოს აჯანყება]]ში. ის 25 ივლისს დააპატიმრეს აჯანყების სხვა მეთაურებთან, [[გოგიტა ფაღავა]]სთან, [[ნოე ხომერიკი|ნოე ხომერიკთან]], [[ვასო ნოდია]]სთან, [[გიორგი წინამძღვრიშვილი|გიორგი წინამძღვრიშვილთან]] ერთად. დაპატიმრებულები დახვრიტეს რუსეთის ტერიტორიაზე, სუზდალში.
 
1924 წლის მაისში ჩხიკვიშვილი, მიუხედავად ფილტვების ავადმყოფობისა, დაბრუნდა საქართველოში ვალიკო ჯუღელთან, გრიგოლ ცინცაბაძესთან, ვასილ ნოდიასთან, ვიქტორ ცენტერაძესთან ერთად, რათა მონაწილეობა მიეღო [[1924 წლის აგვისტოს აჯანყება]]ში. ის 25 ივნისს დააპატიმრეს ალექსანდრე ლანდიას ბინაზე. პირველად დაკითხეს 11 ივლისს. დაკითხვაზე განაცხადა, რომ აპირებდა ჩეხოსლოვაკიაში გადასახლებას სასოფლო-სამეურნეო ფირმაში და საქართველოში ჩამოვიდა ოჯახის წევრების წასაყვანად. 30 ივლისს [[ჩეკა]]ს რწმუნებულმა ჯალაღანიამ განიხილა ჩხიკვიშვილის საქმე და მოითხოვა მისი მოთავსება [[რსფსრ]]-ს რომელიმე საკონცენტრაციო ბანაკში ხუთი წლის ვადით, შემდგომში კი საქჩეკას კოლეგიისთვის შეტყობინება შემდეგი გადაწყვეტილების მისაღებად. 28 აგვისტოს ანტისაბჭოთა აჯანყების დაწყების გამო, 30 აგვისტოს [[ფელიქს ძერჟინსკი]]მ გასცა [[გოგიტა ფაღავა]], [[ნოე ხომერიკი]]ს, [[ვასილნოდია]], [[გიორგი წინამძღვრიშვილი]]ს და ბენია ჩხიკვიშვილის დახვრეტის ბრძანება. დახვრიტეს რუსეთის ტერიტორიაზე, სუზდალის იზოლატორიდან ეტაპით გადაყვანისას, გაურკვეველ სადგურზე. დასაფლავების ადგილი უცნობია.
 
==იხილეთ აგრეთვე==
ხაზი 57:
{{საქართველოს დამფუძნებელი კრების წევრები}}
{{DEFAULTSORT:ჩხიკვიშვილი, ბენიამინ}}
[[კატეგორია:დაბადებული 18811879]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1924]]
[[კატეგორია:საბჭოთა კავშირის რეპრესიების მსხვერპლნი საქართველოში]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ბენიამინ_ჩხიკვიშვილი“-დან