ნოე რამიშვილი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
|||
ხაზი 5:
| წარწერა სურათის ქვეშ=
| ხელმოწერა =
| დაბადების თარიღი = [[
| დაბადების ადგილი = [[ქვემო სურები]], [[რუსეთის იმპერია]]
| გარდაცვალების თარიღი = [[7 დეკემბერი]], [[1930]]
ხაზი 40:
}}
'''ნოე რამიშვილი''' (დ. [[
==ბიოგრაფია==
დაიბადა გლეხის ოჯახში. 1887 წელს შევიდა სოფლის დაწყებით სკოლაში, სადაც ასწავლიდა [[
საქართველოში დაბრუნებულმა ნოე რამიშვილმა დაიწყო აქტიური პოლიტიკური მოღვაწეობა. ცხოვრობდა [[ბათუმი|ბათუმში]], ატარებდა კერძო გაკვეთილებს, ჩაერთო რსდმპ ბათუმის კომიტეტის მუშაობაში. 1903 წელს იყო ბათუმის კომიტეტის დელეგატი თბილისში რსდმპ კავკასიის საკავშირო კომიტეტის დაარსებისას. 1903 წლის ივნისში მისი ხელმძღვანელობით დაარსდა გურიის გლეხთა სოციალ-დემოკრატიული კომიტეტი. რამიშვილი იქცა ბათუმისა და გურიის რევოლუციური მოძრაობის ერთ-ერთ ლიდერად. თანამშრომლობდა პარტიულ პრესაში. 1903 წელს მოამზადა არალეგალური წიგნაკი „სალდათობა“. 1904 წელს დატოვა ბათუმი, რადგან ჟანდარმერია სდევნიდა და დასახლდა თბილისში არალეგალური პასპორტით, აპოლონ სოფრომის ძე ლომაძის სახელით. იქ გახდა რსდმპ თბილისის კომიტეტის წევრი. 1904 წლის 3 ოქტომბერს დააპატიმრეს და გაგზავნეს ბათუმში. 18 ოქტომბერს მგზავრთა დახმარებით საბარგო სადგურზე ბადრაგს გაექცა. არალეგალურად ცხოვრობდა [[დონის როსტოვი|დონის როსტოვსა]] და ნოვოროსიისკში. იქ აგრძელებდა პარტიულ მუშაობას, იყო რსდმპ დონის კომიტეტის წევრი. პარტიაში განხეთქილების დაწყების შედეგ მიემხრო [[მენშევიკი|მენშევიკებს]].
1905 წლის თებერვალში დაბრუნდა თბილისში. მენშევიკთა ორგანიზაციების არალეგალურ ყრილობაზე ის აირჩიეს ბიუროს წევრად. იყო რსდმპ(მ) კავკასიის საოლქო კომიტეტის წევრი. ცნობილი იყო ორატორული ნიჭით, აქტიურად გამოდიოდა დისკუსიებზე [[ბოლშევიკები]]ს წინააღმდეგ და მონაწილეობდა პროვინციებში გამართულ დისკუსიებში ბოლშევიკთა გავლენის შესამცირებლად. [[ნოე ჟორდანია]]სთან ერთად ხელმძღვანელობდა მენშევიკების არალეგალურ ჟურნალ „სოციალ-დემოკრატს“. [[რუსეთის რევოლუცია (1905)|1905 წლის რევოლუციის]] დროს იყო ერთ-ერთი ლიდერი და ორგანიზატორი თბილისში, ჩართული იყო შეიარაღებული „წითელი რაზმების“ ფორმირებაში. „ოხრანკის“ მასალებში მოიხსენიებდნენ რევოლუციური ტერორის მამად. რამდენჯერმე იყო დაპატიმრებული, მაგრამ ახერხებდა თავის დახსნასა და იატაკქვეშა მოძრაობაში დაბრუნებას. რევოლუციის დამარცხების შემდეგ ხელმძღვანელობდა დასუსტებული ორგანიზაციების აღდგენას, იყო არალეგალური პარტიული გამოცემების ორგანიზატორი, ხელმძღვანელობდა [[რუსეთის იმპერიის სახელმწიფო დუმა]]ს არჩევნებისთვის სოციალ-დემოკრატიული პარტიის საარჩევნო კამპანიას. 1907 წელს, ლონდონში რსდმპ-ის V ყრილობაზე მონაწილეობდა როგორც თბილისის ორგანიზაციის დელეგატი, აირჩიეს ცკ-ის წევრად მენშევიკებისგან.
1908–1910 წლებში ცხოვრობდა გერმანიაში, სწავლობდა [[მარქსიზმი|მარქსიზმს]], ეცნობოდა გერმანიის სოციალ-დემოკრატიულ მოძრაობას, იყო [[ლაიფციგის უნივერსიტეტი]]ს თავისუფალი მსმენელი. მისი ინტერესის სფერო იყო ეკონომიკური მეცნიერება და ფილოსოფია. ამ პერიოდში მოამზადა ნაშრომი „ისტორიული მატერიალიზმი“. 1910 წელს დაბრუნდა საქართველოში. 2 ნოემბერს დააპატიმრეს და გადაახალეს დონის როსტოვში. იყო როსტოვში ქართველ გადასახლებულთა კოლონიის ხელმძღვანელი. 1913 წელს რამდენიმე თვით მუშაობდა პეტროგრადში სახელმწიფო სათათბიროს სოციალ-დემოკრატიულ ფრაქციაში, შემდეგ კი არალეგალურად დაბრუნდა საქართველოში და ხელმძღვანელობდა არალეგალურ პარტიულ პრესას ჯერ ქუთაისში, 1914 წლიდან კი თბილისში. [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დროს იყო პარტიაში ნაციონალური საკითხის გადაჭრის მიზნით დისკუსიების ინიციატორი.
1917 წლის [[თებერვლის რევოლუცია|თებერვლის რევოლუციის]] შემდეგ დაინიშნა [[თბილისის მაზრა|თბილისის მაზრის]] კომისრად. იმავე წელს იყო თბილისის მუშათა, გლეხთა და ჯარისკაცთა დეპუტატების საბჭოს აღმასკომის წევრი. 1917 წელს რსდმპ(მ) სიით აირჩიეს რუსეთის დამფუძნებელი კრების დეპუტატად, მაგრამ პეტროგრადში გამგზავრებამდე ბოლშევიკებმა დამფუძნებელი კრება გარეკეს. 1917 წლის ნოემბერში ნოე რამიშვილი აირჩიეს [[საქართველოს ეროვნული საბჭო]]ს და წევრად. 1918 წლის თებერვლიდან იყო [[ამიერკავკასიის სეიმი]]ს წევრი. [[1918]] წლის [[22 აპრილი|22 აპრილს]] დაინიშნა [[ამიერკავკასიის დემოკრატიული ფედერაციული რესპუბლიკა|ამიერკავკასიის დემოკრატიული ფედერაციული რესპუბლიკის]] შინაგან საქმეთა მინისტრად. იყო [[ბათუმის ხელშეკრულება (1918)|ბათუმის სამშვიდობო დელეგაციის]] თავმჯდომარე [[ოსმალეთის იმპერია]]სთან მოლაპარაკებებისას.
1918 წლის [[26 მაისი|26 მაისს]] ხელი მოაწერა [[საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტი|დამოუკიდებლობის აქტს]], იმავე დღეს აირჩიეს ახლადშექმნილი საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დროებითი მთავრობის პირველ თავჯდომარედ. ამ პოსტზე [[24 ივლისი|24 ივლისს]] შეცვალა [[ნოე ჟორდანია]]მ, ხოლო, ნოე რამიშვილი დარჩა შინაგან საქმეთა, განათლების და სამხედრო მინისტრად. 1918 წლის განმავლობაში იყო პარლამენტის წევრი, ხელმძღვანელობდა სოციალ-დემოკრატიულ ფრაქციას, პარალელურად იყო [საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული პარტია|საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული პარტიის]] ცკ–ის წევრი, თავჯდომარის ამხანაგი და პარტიულ გაზეთ „ერთობის“ რედაქტორი.
1919 წლის თებერვლიდან არჩეული იყო [[თბილისის თვითმმართველობა|თბილისის საქალაქო საბჭოს]] ხმოსნად. 1919 წლის 12 მარტს აირჩიეს [[საქართველოს დამფუძნებელი კრება|დამფუძნებელი კრების]] წევრად. მთავრობაში ეკავა შინაგან საქმეთა, ხოლო 1919 წლის განმავლობაში ასევე სამხედრო მინისტრის თანამდებობა. მისი ხელმძღვანელობით მიმდინარეობდა ჯარის რეორგანიზაცია, სკოლის რეფორმა, კავშირგაბმულობის სფეროს განვითარება, განსაკუთრებულ ყურადღებას იჩენდა [[თსუ|თბილისის უნივერსიტეტი]]ს მიმართ. რამიშვილი ებრძოდა თბილისის [[სომხები|სომხურ]] ბურჟუაზიას, ჩაახშო
▲მისი ხელმძღვანელობით მიმდინარეობდა ჯარის რეორგანიზაცია, სკოლის რეფორმა, კავშირგაბმულობის სფეროს განვითარება, განსაკუთრებულ ყურადღებას იჩენდა [[თსუ|თბილისის უნივერსიტეტი]]ს მიმართ. რამიშვილი ებრძოდა თბილისის [[სომხები|სომხურ]] ბურჟუაზიას, ჩაახშო [[1918]] და [[1919]] წლების გლეხთა გამოსვლები [[აფხაზეთი]]სა და [[სამხრეთ ოსეთი]]ს ტერიტორიაზე, რომელიც ბოლშევიკური რუსეთის მიერ იყო ორგანიზებული. დამფუძნებელ კრებას დააშვებინა [[სიკვდილით დასჯა]]. მას ხშირად აკრიტიკებდნენ მკაცრი რეაქციის და დიქტატორული მისწრაფებების გამო.
[[ფაილი:Noe Ramishvili (Tiflis police archives).jpg|მინი|150პქ|მარცხნივ|რამიშვილის ფოტო ტფილისის პოლიციის არქივიდან]]
საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს ოკუპაციის შემდეგ, [[1921]] წლის [[17 მარტი|17 მარტს]], რამიშვილი საქართველოს მთავრობასთან ერთად ემიგრაციაში წავიდა საფრანგეთში. თავდაპირველად ოჯახთან ერთად ცხოვრობდა სენ–კლუში, შემდეგ კი ლევილის მამულში. ბოლშევიკური რეჟიმის წინააღმდეგ ბრძოლა არ შეუწყვეტია. იყო ევროპის საზოგადოებრივ და პოლიტიკურ წრეებში საქართველოს ოკუპაციის საკითხის პროპაგანდისთვის შექმნილი კომისიის წევრი, [[აგვისტოს აჯანყება|1924 წლის აგვისტოს აჯანყების]] აქტიური ორგანიზატორი. რამიშვილი აქტიურად იყო ჩართული [[პოლონეთი]]ს მიერ წარმოებულ ანტისაბჭოთა [[პრომეთეიზმი|პრომეთეისტულ]] მოძრაობაში.
[[1930]] წლის [[7 დეკემბერი|7 დეკემბერის]] ქართველმა ემიგრანტმა [[პარმენ ჭანუყვაძე]]მ „[[ჩეკა|ჩეკას]] <nowiki/>დავალებით მოკლა პარიზში, იტალიის მოედანზე. დაკრძალეს ბანიოს სასაფლაოზე, შემდეგ კი გადაასვენეს [[ლევილი|ლევილში]].
==ბიბლიოგრაფია==
Line 64 ⟶ 73:
*''სიხარულიძე იური'', „ნოე რამიშვილი“ — თბილისი, რაეო, 2006
*''ჭუმბურიძე დოდო'', „ისტორიული პორტრეტები. წერილები“ — თბილისი, უნივერსალი, 2012
* ''ხვადაგიანი ი.'' საქართველოს დამფუძნებელი კრება 1919 გვ. 344-347 — საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია. თბილისი, 2016, ISBN 978-9941-0-9318-0
== რესურსები ინტერნეტში ==
| |||