ვიკიპედია

სოხუმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
No edit summary
No edit summary
ხაზი 33:
|სტატუსი-დან = 1848
|ფართობი = 27
|მოსახლეობა = 62,91464441
|აღწერის წელი = 20112015
|სიმჭიდროვე = 2386
|აგლომერაცია =
|ეროვნული შემადგენლობა =
ხაზი 61:
ლამაზი მდებარეობის გამო ოსმალები სოხუმს „მეორე სტამბოლს“ ეძახდნენ. სოხუმი აფხაზეთში ოსმალთა ბატონობის დასაყრდენი გახდა. 1724 ოსმალებმა აქ არსებული ციხესიმაგრე კიდევ უფრო გაამაგრეს და სუხუმ-კალე (სოხუმის ციხე) უწოდეს. [[1725]] და [[1728]] წლებში ადგილი ჰქონდა ანტიოსმალურ აჯანყებებს, მაგრამ ქალაქი ოსმალთა ხელში რჩებოდა. [[1771]] წელს აჯანყების შემდეგ ქალაქი განთავისუფლდა, მაგრამ მცირე ხნით. ოსმალებმა იგი კვლავ დაიკავეს. XVIII საუკუნის ბოლოს სოხუმი აფხაზეთის მთავრის რეზიდენციაა. ოსმალთა ბატონობის ხანაში ქალაქი დაქვეითდა. იგი ტყვეებით ვაჭრობის ერთ-ერთი პუნქტი გახდა.
 
1810 წელს სოხუმი და აფხაზეთის სამთავრო რუსეთის ქვეშევრდომი გახდა. XIX საუკუნის 30-იან წლებში დაიწყო სოხუმის აღორძინება. 1832 წელს გაიხსნა საბაჟო, 1846 წელს ნავსადგურად გამოცხადდა, 1847 წლიდან კი ქალაქის სტატუსი მიიღო. [[ყირიმის ომი]]ს დროს, 1855 წლის ოქტომბერში, [[აფხაზეთის სამთავრო]] და სოხუმი დაიკავეს ოსმალებმა. 1856 წლის 27 მაისს ოსმალები გავიდნენ სოხუმიდან. 1864 წელს სოხუმის მოსახლეობა იყო 304 ადამიანი.<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825036#?page=305 Кавказский календарь на 1865 год გვ. 305]</ref> 1892 წელს სოხუმმა საქალაქო თვითმმართველობის უფლება მიიღო. <ref>[http://www1.naec.ge/images/doc/SXVA/local-governance.pdf „ადგილობრივი თვითმმართველობა“ გვ. 11 — თბილისი, 2016]</ref> 19151993 წლისთვისწლის სოხუმის27 მოსახლეობასექტემბრიდან შეადგენდაქალაქს 40000აკონტროლებენ ადამიანსაფხაზი სეპარატისტები.<ref> [[http://abkhazeti.info/history/20050616493890032439.phpსაქართველოს С.Пирцхалава'პარლამენტი]]ს "Забытыйმიერ край"[[2008]] -оწელს მიღებული [[საქართველოს კანონი положенииოკუპირებული вტერიტორიების Абхазииშესახებ|კანონის]</ref>] თანახმად, ოკუპირებულია [[რუსეთი|რუსეთის ფედერაციის]] მიერ.
 
==დემოგრაფია==
1993 წლის 27 სექტემბრიდან ქალაქს აკონტროლებენ აფხაზი სეპარატისტები. [[საქართველოს პარლამენტი]]ს მიერ [[2008]] წელს მიღებული [[საქართველოს კანონი ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ|კანონის]] თანახმად, ოკუპირებულია [[რუსეთი|რუსეთის ფედერაციის]] მიერ.
 
{| class="wikitable" style="text-align:right"
===სოხუმის ისტორიული რუკები===▼
|-
<center><gallery>▼
! აღწერის წელი !! მოსახლეობა !! კაცი !! ქალი
ფაილი:Antonio Lafreri, 1512 - 1577.jpg|ფრაგმენტი ანტონიო ლაფრერის (1512–1577) რუკიდან▼
|-
ფაილი:Gerhard Mercator, amsterdam - 1630.jpg|გერჰარდ მერკატორი, ამსტერდამი, 1630 წ.▼
| 1864<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825036#?page=305 Кавказский календарь на 1865 год გვ. 305]</ref> || 304|| ||
ფაილი:Mercator, Gerhard, 1512-1594. - 1609 - didi.jpg|გერჰარდ მერკატორი (1512–1594), 1609 წ.▼
|-
ფაილი:Gastaldi-2.jpg|ჯაკომო გასტალდი (1500–1566). ფრაგმენტი▼
| 1876<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825016#?page=215 Кавказский календарь на 1885 год გვ. 216]</ref> || {{ზრდა}} 1 161|| ||
ფაილი:Visscher, Nicolaes, 1649-1702., 1690, amsterdam.jpg|ნიკოლას ვისხერი, 1690, ამსტერდამი. ფრაგმენტი▼
|-
ფაილი:Hondius, Hendrik, 1597-1651, - 1636.jpg|ჰენდრიკ ჰონდიუსი, 1636. ფრაგმენტი▼
| 1915<ref>[http://abkhazeti.info/history/20050616493890032439.php С.Пирцхалава' "Забытый край" -о положении в Абхазии]</ref>
ფაილი:Gastaldi.jpg|ჯაკომო გასტალდი (1500–1566). ფრაგმენტი▼
|| {{ზრდა}} 40 000 ||||
ფაილი:Greene, Robert. - 1686.jpg|რობერტ გრინი, 1686. ფრაგმენტი▼
|-
ფაილი:Speed, John, 1552-1629 , LONDON - 1676 - Thomas Bassett & Richard Chiswell.jpg|ჯონ სპიდი, ლონდონი, 1676. ფრაგმენტი▼
| 2011 || {{ზრდა}} 62 914||||
ფაილი:Sokhumi castle - Imereti kingdom map 1738.jpg|ტიმოთე გაბაშვილი, იმერეთის სამეფოს რუკა, 1778▼
|-
ფაილი:Jean Baptiste Louis Clouet, 1729-1790 - 1787 - fragmenti.jpg|ჟან ბაპტის ლუი კლუე, ფრაგმენტი "Géographie Moderne"-დან, პარიზი, 1787.▼
| 2015 || {{ზრდა}} 64 441||||
ფაილი:Jean Baptiste Louis Clouet, 1729-1790, «Géographie Moderne».jpg|ჟან ბაპტის ლუი კლუე, ნაწყვეტი ტექსტიდან. პარიზი, 1787.▼
|}
ფაილი:Sukhumi - Porto Mengrelo (Georgia).jpg|F. Élie de la Primaudaie, 1848▼
ფაილი:The new encyclopaedia or Universal Dictionary of arts and sciences. vol. XIX. London, 1807.jpg|The new encyclopaedia or Universal Dictionary of arts and sciences. ტომი XIX. ლონდონი, 1807. ფრაგმენტი▼
ფაილი:Dictionaire geographique portatif ou description des royaumes, republiques, villes, eveches, duches, comtes, marquisats, ports, et fortresses des quatre parties du monde. Paris, 1806, by Laurent Eschard.jpg|Dictionaire geographique portatif ou description des royaumes, republiques, villes, eveches, duches, comtes, marquisats, ports, et fortresses des quatre parties du monde. Laurent Eschard, Paris, 1806.▼
ფაილი:Geographie Moderne, tome second, Nicolle de la Croix, Paris.jpg|Geographie Moderne, tome second, Nicolle de la Croix, Paris.▼
ფაილი:სოლერი.JPG|გილერმო სოლერის პორტოლანის ფრაგმენტი (1385 წ.). წითელ ფონზე გამოსახული ხელით აღნიშნულია დადიანის სოხუმი (სევასტოპოლი) – დადიანის სამთავროს დედაქალაქი. პორტოლანი დაცულია პარიზის ეროვნულ ბიბლიოთეკაში▼
</gallery></center>▼
 
== ღირსშესანიშნაობები ==▼
[[ბაგრატიონები|ბაგრატიონთა]] ეპოქის (XI ს.) ნანგრევები, ბოტანიკური ბაღი, [[სტალაქტიტური მღვიმე]]ები სოფელ შრომასთან, უნიკალური ფერმა-ლაბორატორია — [[პრიმატარიუმი]]. სოხუმში არის [[ცხუმ-აფხაზეთის ეპარქია|ცხუმ-აფხაზეთის ეპარქიის]] კათედრა და რეზიდენცია.▼
 
==გალერეა ==▼
<center>▼
<gallery>▼
ფაილი:Building of the City Council.jpg|სოხუმის მერია▼
ფაილი:Beslet bridge.JPG|თამარის ხიდი▼
ფაილი:Sochumi 1915.jpg|ხედი სოხუმზე, 1915 წ.▼
ფაილი:Suchumi.jpg|სოხუმი სატელიტიდან▼
ფაილი:Gamba - view of sukhumi fortress.JPG|სუხუმ-კალე, ციხესიმაგრე XIX საუკუნის დასაწყისში▼
</gallery>▼
</center>▼
 
== ცნობილი სოხუმელები ==
Line 122 ⟶ 103:
* [[დიანა ღურწკაია]]
 
▲== ღირსშესანიშნაობები ==
==იხილეთ აგრეთვე==▼
▲[[ბაგრატიონები|ბაგრატიონთა]] ეპოქის (XI ს.) ნანგრევები, ბოტანიკური ბაღი, [[სტალაქტიტური მღვიმე]]ები სოფელ შრომასთან, უნიკალური ფერმა-ლაბორატორია — [[პრიმატარიუმი]]. სოხუმში არის [[ცხუმ-აფხაზეთის ეპარქია|ცხუმ-აფხაზეთის ეპარქიის]] კათედრა და რეზიდენცია.
 
▲==გალერეა ==
▲<center>
▲<gallery>
▲ფაილი:Building of the City Council.jpg|სოხუმის მერია
▲ფაილი:Beslet bridge.JPG|თამარის ხიდი
▲ფაილი:Sochumi 1915.jpg|ხედი სოხუმზე, 1915 წ.
▲ფაილი:Suchumi.jpg|სოხუმი სატელიტიდან
▲ფაილი:Gamba - view of sukhumi fortress.JPG|სუხუმ-კალე, ციხესიმაგრე XIX საუკუნის დასაწყისში
▲</gallery>
▲</center>
 
▲===სოხუმის ისტორიული რუკები===
▲<center><gallery>
▲ფაილი:Antonio Lafreri, 1512 - 1577.jpg|ფრაგმენტი ანტონიო ლაფრერის (1512–1577) რუკიდან
▲ფაილი:Gerhard Mercator, amsterdam - 1630.jpg|გერჰარდ მერკატორი, ამსტერდამი, 1630 წ.
▲ფაილი:Mercator, Gerhard, 1512-1594. - 1609 - didi.jpg|გერჰარდ მერკატორი (1512–1594), 1609 წ.
▲ფაილი:Gastaldi-2.jpg|ჯაკომო გასტალდი (1500–1566). ფრაგმენტი
▲ფაილი:Visscher, Nicolaes, 1649-1702., 1690, amsterdam.jpg|ნიკოლას ვისხერი, 1690, ამსტერდამი. ფრაგმენტი
▲ფაილი:Hondius, Hendrik, 1597-1651, - 1636.jpg|ჰენდრიკ ჰონდიუსი, 1636. ფრაგმენტი
▲ფაილი:Gastaldi.jpg|ჯაკომო გასტალდი (1500–1566). ფრაგმენტი
▲ფაილი:Greene, Robert. - 1686.jpg|რობერტ გრინი, 1686. ფრაგმენტი
▲ფაილი:Speed, John, 1552-1629 , LONDON - 1676 - Thomas Bassett & Richard Chiswell.jpg|ჯონ სპიდი, ლონდონი, 1676. ფრაგმენტი
▲ფაილი:Sokhumi castle - Imereti kingdom map 1738.jpg|ტიმოთე გაბაშვილი, იმერეთის სამეფოს რუკა, 1778
▲ფაილი:Jean Baptiste Louis Clouet, 1729-1790 - 1787 - fragmenti.jpg|ჟან ბაპტის ლუი კლუე, ფრაგმენტი "Géographie Moderne"-დან, პარიზი, 1787.
▲ფაილი:Jean Baptiste Louis Clouet, 1729-1790, «Géographie Moderne».jpg|ჟან ბაპტის ლუი კლუე, ნაწყვეტი ტექსტიდან. პარიზი, 1787.
▲ფაილი:Sukhumi - Porto Mengrelo (Georgia).jpg|F. Élie de la Primaudaie, 1848
▲ფაილი:The new encyclopaedia or Universal Dictionary of arts and sciences. vol. XIX. London, 1807.jpg|The new encyclopaedia or Universal Dictionary of arts and sciences. ტომი XIX. ლონდონი, 1807. ფრაგმენტი
▲ფაილი:Dictionaire geographique portatif ou description des royaumes, republiques, villes, eveches, duches, comtes, marquisats, ports, et fortresses des quatre parties du monde. Paris, 1806, by Laurent Eschard.jpg|Dictionaire geographique portatif ou description des royaumes, republiques, villes, eveches, duches, comtes, marquisats, ports, et fortresses des quatre parties du monde. Laurent Eschard, Paris, 1806.
▲ფაილი:Geographie Moderne, tome second, Nicolle de la Croix, Paris.jpg|Geographie Moderne, tome second, Nicolle de la Croix, Paris.
▲ფაილი:სოლერი.JPG|გილერმო სოლერის პორტოლანის ფრაგმენტი (1385 წ.). წითელ ფონზე გამოსახული ხელით აღნიშნულია დადიანის სოხუმი (სევასტოპოლი) – დადიანის სამთავროს დედაქალაქი. პორტოლანი დაცულია პარიზის ეროვნულ ბიბლიოთეკაში
▲</gallery></center>
 
▲==იხილეთ აგრეთვე==
*[[აჰბიუქი]]
*[[გუად-იხუ]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/სოხუმი“-დან