მ
ლიტერატურა
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
(ახალი გვერდი: '''ერისმთავარი,''' VI-IX საუკუნეებში ქართლის ფეოდალური სახელმწიფო...) |
მ (ლიტერატურა) |
||
|
'''ერისმთავარი,'''
ქართლის ერისმთავრის ხელისუფლება არსებითად განსხვავდებოდა ადრინდელი ქართლის მეფის შეუზღუდავი ხელისუფლებისაგან. ერისმთავარი იყო ტიპური ფეოდალური სახელმწიფოს მეთაური - პირველი თანასწორთა შორის. მისი ხელქვეითი ერისთავები, რომლებსაც ზურგს უმაგრებდნენ ბიზანტიისა და ირანის დამპყრობლები, ფაქტობრივად ნახევრად დამოუკიდებელი ხეკისუფლები იყვნენ.
ქართლის ერისმთავრები არ იყვნენ დამოუკიდებელი სუვერენები.
არაბთა ბატონობის ხანაში ერისმთავრების ხელისუფლება დაკნინდა. ეს განსაკუთრებით საგრძნობი გახდა საქართველოში [[მურვან ყრუ]]ს ლაშქრობის (VIII საუკუნის 30-იანი წლები) შემდეგ, როდესაც დამპყრობლებმა თბილისში არაბი ამირა დასვეს და ერისმთავარს დაუპირისპირდა, ქართლის ერისმთავრებს არაერთხელ მოუწყვიათ აჯანყება არაბთა წინააღმდეგ. ქართლის ზოგიერთი ერისმთავრის ხელისუფლება ვრცელდებოდა დასავლეთ საქართველოზეც.
ერისმთავართა დინასტიურ კუთვნილებაზე წყაროებში ორი განსხვავებული ცნობა გვაქვს: [[ჯუანშერი]]ს ცნობით, პირველი ერისმთავარი გუარამი იყო ქართლის მეფეთა ნათესავი - [[ვახტანგ გორგასალი|ვახტანგ გორგასლის]] შვილიშვილი ქალის ხაზით; [[სუმბატ დავითის ძე|სუმბატ დავითის ძის]] ცნობით კი, გუარამი იყო დედით ხოსროიანი, ე. ი. ქართლის მეფეთა შთამომავალი, ხოლო მამით - ბაგრატიონი. ქართლის უკანასკნელი ერისმთავარი იყო [[აშოტ | აშოტ ადარნასეს ძე]]. იგი აჯანყდა, გაექცა არაბებს, დაემკვიდრა ბიზანტიის მფარველობით კლარჯეთში და იქ შექმნა ახალი ქართული სახელმწიფო, რომლის მეთაური [[888]]-იდან იწოდებოდა ქართველთა მეფედ.
==ლიტერატურა==
* ''აბრამიშვილი გ.,'' სტეფანოზ მამფალის ფრესკული წარწერა ატენის სიონში, თბ., 1977;
*ეპისტოლეთა წიგნი, ზ. ალექსიძის გამოც., თბ., 1969;
*საქართველოს ისტორიის ნარკვევები, ტ. 2, თბ., 1973;
*''ჯავახიშვილი ივ.,'' ქართველი ერის ისტორია, წგნ. 1, თბ., 1960;
*''შოშიაშვილი ნ.,'' ქსე, ტ. 4, გვ. 195, თბ., 1979
| |||