ვიკიპედია

ალეგზანდერ ჰამილტონი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
მ მომხმარებელმა Zangala გვერდი „ალექსანდრე ჰამილტონი“ გადაიტანა გვერდზე „ალეგზანდერ ჰამილტონი“
No edit summary
ხაზი 1:
{{წყარო}}
[[ფაილი:Alexander Hamilton.jpg|thumb|200px|ალექსანდრალეგზანდერ ჰამილტონის პორტრეტი, ავტ. ჯონ თრამბალი, 1792]]
'''ალექსანდრალეგზანდერ ჰამილტონი''' (''[[ინგლ.]] Alexander Hamilton'') (დ. [[11 იანვარი]], [[1755]] ან [[1757]] — გ. [[12 ივლისი]], [[1804]]) — ამერიკელი პოლიტიკოსი, სახელმწიფო მოღვაწე, მწერალი, იურისტი და სამხედრო. ჰამილტონი „[[ფედერალისტთა დოკუმენტები|ფედერალისტთა წერილები]]“ ერთ–ერთი ავტორია (ინგლ. Federalist Papers). ამ დოკუმენტით დაიცვეს აშშ–ს ახალი კონსტიტუცია სკეპტიკოსი ნიუ–იორკელებისგან. ჰამილტონის დამსახურებაა ახლად ჩამოყალიბებული სახელმწიფოს ეკონომიკური განვითარება, ის იყო [[აშშ-ის ხაზინის მდივანი|ფინანსთა მინისტრი]], მან ჩამოაყალიბა [[პირველი ამერიკული ბანკი]], სახალხო კრედიტი და [[საფონდო ბირჟა]]. საკუთარი პოლიტიკური შეხედულებების [[ჯეფერსონი, თომას|თომას ჯეფერსონისა]] და [[ჯეიმზ მედისონი|ჯეიმზ მედისონისაგან]] დასაცავად, ჰამილტონმა ჩამოაყალიბა პირველი პოლიტიკური პარტია, [[ფედერალისტთა პარტია]], რომლის ლიდერიც იყო ვიდრე [[ბური, აარონ|აარონ ბურთან]] დუელის დროს არ დაიღუპა.
 
== ადრეული წლები ==
[[ფაილი:Young alexander hamilton.jpg|thumb|left|250px|ალექსანდრალეგზანდერ ჰამილტონი ბავშვობაში]]
 
ალექსანდრალეგზანდერ ჰამილტონი დაიბადა [[ნევისი|ნევისზე]], [[კარიბები]]ს ერთ–ერთ კუნძულზე. მამამისი იყო [[შოტლანდიელი]] ბიზნესმენი ჯეიმზ ჰამილტონი, ხოლო დედა [[ფრანგი]] [[ჰუგენოტი]]. ჰამილტონის დაბადების თარიღთან დაკავშირებით არის გაურკვევლობა, თვითონ ჰამილტონი ამბობდა რომ ეს იყო 1757 წელი, თუმცა სასამართლო ჩანაწერების მიხედვით მისი დაბადების წელია 1755. ისტორიკოსი [[ჩერნოუ, რონალდ|რონ ჩერნოუს]] მტკიცებით, ჰამილტონმა სპეციალურად გაიახალგაზრდავა თავი და მისი დაბადების თარიღი 1757 წლად გამოაცხადა, [[მეფის კოლეჯი|მეფის კოლეჯში]] (ამჟამად [[კოლუმბიის უნივერსიტეტი]]) ჩასარიცხად.
 
ჰამილტონი მამამ მიატოვა, ხოლო დედა გარდაიცვალა [[1768]] წელს. ამის შემდეგ ის გადაიყვანეს კუნძულ [[კუნძული სენტ კრუა|სენტ კრუაზე]] დედის ნათესავებთან. იქ მან თავისი ბიძის საბუღალტრო ფირმაში დაიწყო მუშაობა კლერკად. როდესაც ბიძამისი ნიკოლას კრუგერი მიდიოდა საზღვარგარეთ ხელმძღვანელად ალექსანდრსალეგზანდერს ტოვებდა.
 
ჰამილტონმა ადგილობრივ გაზეთში გამოაქვეყნა სტატია, რომელშიც მოთხრობილი იყო ქარიშხალის შესახებ, რომელმაც რამდენიმეჯერ შეუტია [[კარიბის კუნძულები|კარიბის კუნძულებს]]. სტატია იმდენად კარგად და დრამატულად იყო დაწერილი, რომ ქალაქის მაცხოვრებლებმა გადაწყვიტეს ჰამილტონის [[ამერიკის შეერთებული შტატები|ამერიკაში]] გაგზავნა დაეფინანსებინათ. იგი 6 თქვე ცხოვრობდა [[ელიზაბეთი, ნიუ ჯერსი|ელიზაბეთში]] ([[ნიუ -ჯერსი]]), ხოლო [[1772]] წელს იგი დასახლდა [[ნიუ -იორკი|ნიუ -იორკში]]. შემდგომში მან ჩააბარა მეფის კოლეჯში (ამჟამად კოლუმბიის უნივერსიტეტი), სადაც სწავლობდა ანატომიას, რადგან სურდა გამოსულიყო ექიმი.
 
[[1777]] წელს იგი შეუერთდა [[ვაშინგტონი, ჯორჯ|ჯორჯ ვაშინგტონს]] და გახდა გენერალ პოლკოვნიკი. 4 წლის განმავლობაში იგი იყო ვაშინგტონის მდივანი და დამხმარე კონფიდენციალურ საკითხებში.
 
[[1780]] წლის [[14 დეკემბერი|14 დეკემბერს]] ალექსანდრალეგზანდერ ჰამილტონი დაქორწინდა ელიზაბეთ შილერზე, გენერალ [[შილერი ფილიპ შილერი|ფილიპ შილერის]] ქალიშვილზე.
 
[[ფაილი:Hamilton-Alexander-LOC.jpg|thumb|150px|ალექსანდრალეგზანდერ ჰამილტონი]]
ის ასევე მუშაობდა ნიუ -იორკის შტატის საკანონმდებლო ორგანოში და [[1787]] წელს მიწვეული იყო [[კონსტიტუციური კონვენცია|კონსტიტუციურ კონვენციაზე]]. ჰამილტონი ემხრობოდა ძლიერი პრეზიდენტის ინსტიტუტს, ანუ დაახლოებით მეფის დონის პრეზიდენტობას და პარლამენტის ისეთ მოდელს როგორიც ინგლისური [[ლორდთა პალატა]] იყო. ამის გამო მას დიდი ხნის განმავლობაში [[მონარქიზმი|მონარქისტად]] მოიხსენიებდნენ. ჰამილტონი ასევე ემხრობოდა [[მონობა|მონობის]] გაუქმებას.
 
== ფინანსთა მინისტრობა ==
 
[[მორისი, რობერტ|რობერტ მორისის]] რჩევით, ჯოჯრ ვაშინგტონმა, პირველ ფინანსთა მინისტრად დანიშნა ალექსანდრალეგზანდერ ჰამილტონი. მან თავისი პოსტი დაიკავა [[1789]] წლის [[11 სექტემბერი|11 სექტემბერს]] და მუშაობდა ამ პოსტზე [[1795]] წლის [[31 იანვარი|31 იანვრამდე]].
 
ჰამილტონმა შემოიტანა ბევრი სიახლე და მნიშვნელოვანი ცვლილებები განახორციელა. მან დიდი წვლილი შეიტანა [[აშშ-ის საზღვაო ძალები|აშშ-ის საზღვაო ძალების]] შექმნაში. მან შექმნა პირველი ამერიკული ბანკი
ხაზი 29:
[[1794]] წელს ჰამილტონმა რომანი გააბა [[რეინოლდსი, მარია|მარია რეინოლდსთან]], ამან მის რეპუტაციას დიდი ზიანი მიაყენა და შემდგომ პოლიტიკურ წინსვლაში ხელი შეუშალა. რეინოლდსის ქმარმა გადაწყვიტა ჰამილტონის დაშანტაჟება, რისთვისაც ის დააპატიმრეს. დაპატიმრების შემდეგ რეინოლდსი დაუკავშირდა [[ჯეფერსონის რესპუბლიკელები|ჯეფერსონის რესპუბლიკელებს]], კერძოდ [[ჯეიმზ მონრო]]ს. ჰამიტლონმა უარყო ყველა ბრალდება, თუმცა არ უარყოფდა მარია რეინოლდსთან ნაცნობობას.
 
მონრო შეპირდა ალექსანდრალეგზანდერ ჰამილტონს, რომ ყველა დეტალს საიდუმლოდ შეინახავდა და საჯაროდ არ გამოაქვეყნებდა, თუმცა [[თომას ჯეფერსონი]] ასე არ ფიქრობდა. ჭორების გავრცელების შემდეგ ჰამილტონი იძულებული გახდა საჯაროდ ეღიარებინა ეს ფაქტი, რამაც შოკში ჩააგდო მისი მომხრეები და ოჯახის წევრები. კონფიდენციალურობის დარღვევისათვის და სიტყვის გატეხვისათვის ჰამილტონა დუელში გამოიწვია [[ჯეიმზ მონრო]], თუმცა ეს დუელი მაშინდელი სენატორის [[აარონ ბური]]ს ძალისხმევის შედეგად გაუქმდა.
 
[[1795]] წელს ჰამილტონი გადადგა ფინანსთა მინისტრობიდან თუმცა საჯარო სამსახურს არ დამშვიდობებია. იგი რჩებოდა ვაშინგტონის მრჩევლად. სწორედ ჰამილტონის რჩევით დაწერა ჯოჯრ ვაშინგტონმა „[[ჯორჯ ვაშინგტონის „გამოსამშვიდობებელი მიმართვა“|გამოსამშვიდობებელი მიმართვა]]“ . მიუხედავად ვაშინგტონის და ჰამილტონის კარგი ურთიერთობისა, მას ცუდი ურთიერთობა ჰქონდა [[ადამსი, ჯონ|ჯონ ადამსთან]]. ჰამიკლტონმა [[1800]] წელს გამოაქვეყნა ჯონ ადამსის კრიტიკით სავსე წერილი, რამაც ხელი შეუშალა ჯონ ადამსის გამარჯვებას [[აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები (1800)|1800 წლის არჩევნებში]].
ხაზი 39:
არჩევნებიდან ცოტა ხნის გასვლის შემდეგ, პრესაში გამოქვეყნდა სტატია სადაც თავმოყრილი იყო ჰამილტონის აზრები აარონ ბურის შესახებ, ფრაზები ჩაწერილი იყო პირადი საუბრების დროს. ჩათვალა რა, რომ პოლიტიკურ რეიტინგს დაიბრუნებდა, ბურმა ჰამილტონისგან მოითხოვა ბოდიშის მოხდა, რაზეც უარი მიიღო.
 
საერთო მეგობრების მცდელობების მიუხედავად [[დუელი]] თავიდან ვერ აიცილეს და ის [[1804]] წლის [[11 ივლისი|11 ივლისს]] დაინიშნა [[ჰუდსონი (მდინარე)|მდინარე ჰუდსონის]] სანაპიროზე [[უიჰაუკენი, ნიუ ჯერსი|უიჰაუკენის]] ([[ნიუ -ჯერსი]]) მახლობლად.
 
დუელი გამთენიისას დაიწყო, ვიცე პრეზიდენტმა ბურმა დაჭრა ჰამილტონი, ხოლო ჰამილტონის ნასროლი ტყვია ასცდა მის მოწინააღმდეგეს.
ხაზი 54:
ჰამილტონის პორტრეტი [[ამერიკის სამოქალაქო ომი|ამერიკის სამოქალაქო ომის]] დროს გამოჩნდა 2, 5, 10 და 50 დოლარიან ბანკნოტებზე. მისი პორტრეტი დღემდე რჩება 10 დოლარიან ბანკნოტზე. [[რეიგანი, რონალდ|რონალდ რეიგანის]] სიკვდილის შემდეგ იყო საუბრები იმაზე რომ ჰამილტონის პორტრეტი ჩაენაცვლებინათ რეიგანის პორტრეტით თუმცა ეს გადაწყვეტილება მიღებული არ იქნა.
 
{{DEFAULTSORT:ჰამილტონი, ალექსანდრეალეგზანდერ}}
[[კატეგორია:აშშ-ის ხაზინის მდივნები]]
[[კატეგორია:ამერიკელი პოლიტიკოსები]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ალეგზანდერ_ჰამილტონი“-დან