აია-სოფიას ტაძარი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ Nino Bitsadze-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა Henry McCleanBot-ის მიერ რედაქტირებული ვერ... იარლიყი: სწრაფი გაუქმება |
No edit summary |
||
ხაზი 56:
| გეგმა_წარწერა=
}}
[[ფაილი:Aya sofya.jpg|thumb|300px|აია-სოფია დღეს.]]
'''აია-სოფია''' (
ტაძრის სახელი მომდინარეობს ბერძნულიდან - Αγία Σοφία. მისი ლათინური ექვივალენტია Sancta Sophia, ხოლო თურქული - Ayasofya.
2006 წელს აია-სოფიას მეჩეთში განახლდა მაჰმადიანური რელიგიური რიტუალების აღსრულება.
=== მშენებლობა ===
აია-სოფია სამჯერ აშენდა. პირველად იყო მეგალა ეკლესია, რომელიც იყო ხისგან ნაგები შენობა ბაზილიკის სტილში და ხის სახურავით გადახურული. ეკლესია 360 წელს აიგო. 404 წელს იყო სახალხო აჯანყება, რომლის დროსაც მომხდარმა ხანძარმა ტაძრის ნაწილი იმსხვერპლა.
მეროედ აშენდა 415 წელს თეოდოსიუს II დროს. ეს იყო ახალი ეკლესია ბაზილიკის სტილში აგებული, ხის სახურავითა და მონუმენტალური შემოსასვლელით.
532 წელს სახალხო [[ნიკას აჯანყება|ნიკას]] აჯანყების დროს ტაძარი კვლავ დაიწვა, ამიტომ იუსტინიანე I ბრძანა აღედგინათ ტაძარი. მან [[კონსტანტინოპოლი|კონსტანტინოპოლში]] მოიწვია საუკეთესო არქიტექტორები [[ისიდორ მილეთელისა|ისიდორ მილეთელი]] და [[ანფიმ ტრალელის|ანფიმ ტრალელი]]. მის ასაგებად გამოყენებულ იქნა საუკეთესო ხარისხის მარმარილო და სხვა სამშენებლო მასალები. ეს მარმარილო მოჰქონდათ [[ნოიაბუდი|ნომიდიიდან]], [[პროკონისადან]],[[კარლსტადი|კარისტადან]] და [[იერაპოლისი|იერაპოლიიდან]]. ტაძარი მოპირკეთებულ იქნა ოქროთი, ვერცხლით და სხვა ძრირფასი ლითონებით. აია-სოფიას სახელი „დიდებული“ უკვე მშენებლობის პერიოდში მიენიჭა. ტაძრის რესტავრაცია მალევე დასრულდა და ის საზეიმოდ გაიხსნა 532 წლის 27 დეკემბერს.
== ეტიმოლოგია ==
სახელი Αγία Σοφία (აია-სოფია) ბერძნულიდან ითარგმნება, როგორც '''წმინდა სიბრძნე''' და ეძღვნება [[სამება|წმინდა სამების]] მეორე იპოსტასს, განკაცებულ ღვთის სიტყვას ([[ბერძნული ენა|ბერძნ]]:Λόγος), უფალ [[იესო ქრისტე]]ს, როგორც ღვთის წმინდა სიბრძნეს.
ტაძრის სახელი მომდინარეობს ბერძნულიდან - Αγία Σοφία. მისი ლათინური ექვივალენტია Sancta Sophia, ხოლო თურქული - Ayasofya.
==დეტალები ==
მისი სიმაღლე 55,6 მეტრია, ხოლო გუმბათის დიამეტრი – 31 მეტრი. სიგრძე 82 მ, ხოლო – სიგანე 73 მ.
== კონსტანტინოპოლის დაცემის შემდეგ ==
1453 წლის 29-30 მაისს ოსმალეთის სულთნის მეჰმედ II-ის ბრძანებით გადაკეთებულ იქნა მუსულმანურ სალოცავად. ამის შემდეგ მას მიაშენეს ოთხი მინარეთი.
[[კონსტანტინოპოლი]]ს დაცემისას მისი ოსმანთა ხელში გადასვლა ბერძნული მართლმადიდებლური ქრისტიანული სარწმუნოების მიერ უდიდეს ტრაგედიად არის მიჩნეული. ვიდრე [[კონსტანტინოპოლი]] დაეცემოდა იყო ერთ-ერთი უმთავრესი მართლმადიდებლური ტაძარი.
მიუხედავად უამრავი ისტორიული ეპიზოდებისა, აია-სოფიას ტაძარში ხელშეუხებლად არის შემორჩენილი წმინდა ხატები, რომლის ნაწილიც განადგურებულ იქნა თუმცა დიდი ნაწილი კვლავ თავისი პირვანდელი ბრწყინვალე სახით არის წარმოდგენილი
== ოსმალეთის იმპერიის დაშლის შემდეგ ==
1935 წელს მუსტაფა ქემალ ათათურქის ბრძანების საფუძველზე მას სტატუსი შეუცვალეს და ის მუზეუმი გახდა. აია-სოფია დღემდე მუზეუმის ფუნქციას ასრულებს. 1985 წელს [[იუნესკო]]მ სხვა ამ რაიონში განლაგებულ ისტორიული ღირებულების მქონე კომპლექსებთან ერთად „მსოფლიო მემკვიდრეობის“ ნუსხაში შეიტანა.
ათასი წლის მანძილზე აია-სოფია ქრისტიანთა ყველაზე დიდ ტაძარს წარმოადგენდა მსოფლიოში, მანამ, სანამ რომში წმინდა პეტრეს ტაძარი აშენდებოდა. 2006 წელს აია-სოფიას მეჩეთში განახლდა მაჰმადიანური რელიგიური რიტუალების აღსრულება.
== გალერეა ==
| |||