ჩერნობილის კატასტროფა: განსხვავება გადახედვებს შორის

ლიკვიდატორების უმრავლესობამ, რომლებიც წლების მანძილზე საშიშ ზონებში მუშაობდნენ და ასევე ადგილობრივმა მოსახლეობამ მთელს ტანზე მიიღო დასხივების პატარამცირე დოზა. ლიკვიდატორებისათვის ეს დოზა საშუალოდ 10 [[ზივერტი (საზომი ერთეული)|ზივერტს]] შეადგენდა, თუმცა ზოგჯერ 500-ს აჭარბებდა. დოზები, რომელიც მიიღო მოსახლეობამ, ზოგჯერ საშუალოდ რამდენიმე ასეულობით მილიზივერტს აღწევდა. ავარიის შემდეგ, წლების მანძილზე მიღებული დოზები, დაბინძურების ზონაში არსებული მოსახლეობისათვის 10-დან 50 ზივერტამდე ფასდება, ხოლო ზოგიერთი მათგანის დოზა რამდენიმე ასეულს აღემატება.

მრავალი ადგილობრივი მოსახლე ავარიის შემდეგ პირველი რამდენიმე კვირის მანძილზე იყენებდა საკვებ პროდუქტებს (ძირითადად რძეს), რომელიც რადიოაქტიური ნივთიერებით - იოდი-131 - იყო დაბინძურებული. იოდი გროვდება ფარისებრ ჯირკვლებშიჯირკვალში, რის გამოც ეს ორგანო დასხივების დიდ დოზას იღებს. პრიპიატის მოსახლეობისათვის ეს დოზები არსებითად შემცირდა (6-ჯერ) იოდის შემცველი პრეპარატების მიღებით. სხვა რაიონებში მსგავსი პროფილაქტიკა არ ჩატარებულა. მიღებული დოზები მერყეობდა 0,03 გრეიდან რამდენიმე გრეის შორის. ზოგჯერ ეს რიცხვი 50-ს აღწევს.

=== მკვეთრიმწვავე რადიაციული დაავადება ===

მეოთხე ბლოკში, ავარიული სამუშაოების შემსრულებელ ადამიანებს შორის რეგისტრირებული იყო მკვეთრიმწვავე რადიაციული დაავადების 134 შემთხვევა. მრავალ შემთხვევაში, რადიაციული დაავადება რთულდება კანის რადიაციულისხივური დამწვრობებით, რომელსაც [[β-რადიაცია]] იწვევს . [[1986]] წლიდან რადიაციული დაავადებით 28 ადამიანი გარდაიცვალა .<ref name=legacy /> კიდევ ერთი ადამიანი დაიღუპა [[კორონარული თრომბითრომბოზი|კორონარული თრომბოზით]]თ. [[1987]] - [[2004]] წლების მანძილზე გადამდებიქრონიკული რადიაციული დაავადებით დაიღუპა კიდევ 19 ადამიანი.

ფარისებრი ჯირკვალი - რადიოაქტიური დაბინძურების შემდგომ კიბოს გაჩენის რისკის მქონე ერთ-ერთი ორგანოა, რადგან მასში იოდი-131 გროვდება. რისკი განსაკუთრებით დიდია ბავშვებისათვის. [[1990]] - [[1998]] წლებში რეგისტრირებული იყო ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს 4 000 შემთხვევა, განსაკუთრებით მათ შორის, ვინც ავარიის მომენტში 18 წელზე უმცროსი იყო<ref name=un_health />. იმის გათვალისწინებით, რომ ამ ასაკში დაავადება იშვიათობაა, მიზეზად დასხივებას ასახელებენ. ჩერნობილის ფორუმის ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ დროული დიაგნოსტიკისა და მკურნალობის სწორი კურსის შემთხვევაში, ეს დაავადება სიცოცხლისათვის სასიშისაშიში არ არის, თუმცა მისგან სულ ცოტა 15 ადამიანი უკვე დაღუპულია. ექსპერტთა აზრით, ფარისებრი ჯირკვლის კიბოთი დაავადებულთა რიცხვი კიდევ მრავალი წლის მანძილზე გააგრძელებს ზრდასგაიზრდება.

ზოგიერთი კვლევა აჩვენებს [[ლეიკემია|ლეიკემიის]] შემთხვევის რაოდენობის და კიბოს სხვა სახეების (ლეიკემიისა და ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს გარდა) ზრდას, ისევე როგორც ლიკვიდატორებში, ასევეისე დაბინძურებული ტერიტორიების მოსახლეობაში. ეს შედეგები წინააღმდეგობრივიასაკამათოა და, ხშირად, სტატისტიკურად არასწორი. ავარიასთან დაკავშირებული ამ დაავადებების რისკის გაზრდის დამაჯერებელი მტკიცებულებები ჯერ არ არის მოპოვებული.; თუმცა რუსეთში ლიკვიდატორების დიდ ჯგუფზე რუსეთში ჩატარებულმა კვლევებმა სიკვდილიანობის პროცენტის ზრდა აჩვენა. თუ ეს შედეგი სწორია, მაშინ 600 000 ლიკვიდატორს შორის, რომელთაც დასხივების დიდი დოზა მიიღეს, ავარიის შედეგად გაჩენილი კიბოთი სიკვდილიანობა გაიზრდება 100 000 ადამიანამდე.

ადრე მიღებული გამოცდილებით, მაგალითად, [[ჰიროსიმა|ჰიროსიმისა]] და [[ნაგასაკი (ქალაქი)|ნაგასაკის]] ატომური დაბომბვისაგან დაშავებულებზე დაკვირვებისას, ცნობილია, რომ ლეიკემიით დაავადების რიცხვი დასხივებიდან რამდენიმე ათეული წლის შემდეგ შემცირდა. კიბოს სხვა შემთხვევებში სიტუაცია პირიქითაა. პირველი 10 - 15 წლის განმავლობაში დაავადების რისკი დაბალია, ხოლო შემდგომ კი იზრდება. თუმცა უცნობია, რამდენად მისაღებია ეს გამოცდილებასტატისტიკური მაჩვენებლები, რადგან ჩერნობილის ატომური ელექტროსადგურის აფეთქებისას დაშავებულებმა გაცილებით დაბალი დოზა მიიღეს.

სხვადასხვა სახალხო ორგანიზაციები დაბინძურებულ ზონებში თანდაყოლილი [[პათოლოგია|პათოლოგიებისა]] და ბავშვთა სიკვდილიანობის ძალიან მაღალ პროცენტზე საუბრობს. "ჩერნობილის ფორუმის" ანგარიშის მიხედვით, გამოქვეყნებული სტატისტიკური კვლევები ამის დამაჯერებელ მტკიცებულებებს არ შეიცავს.

აღმოჩენილ იქნა [[1986]] და [[1994]] წლებში ბელორუსიის ზოგიერთ რეგიონში თანდაყოლილი პათოლოეგიებისპათოლოგიების რაოდენობის ზრდა, თუმცა ეს რიცხვი დაბინძურებულ რეგიონებსა და სუფთა რეგიონებში თანაბარი იყო. [[1987]] წელს დაფიქსირდა [[დაუნის სინდრომი]]ს რამდენიმე შემთხვევა.

ბელორუსიაში, რუსეთსა და უკრაინაში დამატებითი კვლევები ტარდება, რომლის შედეგებიც "ჩერნობილის ფორუმის" ანგარიშის გამოქვეყნების მომენტში არ იყო ცნობილი.

კვლევებმა აჩვენა, რომ ლიკვიდატორები და დაბინძურებული ზონების მოსახლენიმაცხოვრებლები სხვადასხვა დაავადებების მომატებული რისკის ქვეშ არიან,; ისეთების, როგირცააროგორცაა [[კატარაქტიკატარაქტა]], [[გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები|გულ-სისხლძარღვოვანი დაავადება]] და [[იმუნიტეტი]]ს კლებადაქვეითება. "ჩერნობილის ფორუმის" ექსპერტებმა დაასკვნეს, რომ კატარაქტისკატარაქტით დაავადება დაკავშირებულია ავარიის შედეგად გამოწვეულ დასხივებასთან. რაც შეეხება სხვა დაავადებებს, ამისათვის დამატებითი კვლევების ჩატარებაა საჭირო.

ამას გარდა, დაბინძურებული ტერიტორიების მოსახლეობას ევაკუაციისევაკუაციით გამოწვეული სტრესის გამო ფსიქიკური დაავადებები განუვითარდა.

მეოთხე ბლოკში მომხდარი ავარიის შემდეგ ელექტროსადგურის მუშაობა შეჩერდა სახიფათო რადიაციული სიტუაციის გამო. თუმცა უკვე [[1986]] წლის [[ოქტომბერი|ოქტომბერში]], ტერიტორიის დეზაქტივაციისადეაქტივაციისა და სარკოფაგის აშენების შემდგომ, პირველი და მეორე ენერგობლოკები ახლიდან ამუშავდა. [[1987]] წელს ასევე ამუშავდა მესამე ბლოკიბლოკიც.

სარკოფაგი, რომელიც აფეთქებულ მეოთხე ენერგობლოკზე ააშენეს, თანდათანობით ინგრევა. მისი დანგრევის შემთხვევაში, საშიშროება ძირითადად განისაზღვრება იმით,რადიოაქტიური თუნივთიერებების რამდენირაოდენობით, რადიოაქტიური ნივთიერებარომელიც არის მასში არის დარჩენილი. ოფიციალური მონაცემებით, ეს ციფრი იმ რაოდენობის 95%-ს აღწევს, რომელიც ავარიის მომენტში იყო. თუ ეს რიცხვი სწორია, მაშინ საფარის დანგრევა რადიოაქტიური ნივთიერებების ძალიან დიდ მანძილზე გაფანტვას გამოიწვევს.