ოსმალეთის იმპერიის ისტორია: განსხვავება გადახედვებს შორის

სულთან [[სელიმ I]]-ის მმართველობის პერიოდში, აურაცხელი ომებისაგან დასუსტებული ოსმალეთი მნიშვნელოვნად გაძლიერდა. ტახტზე ასვლისთანავე, სელიმმა [[ანატოლია]]ში მოაწყო შიიტების ჟლეტა. [[1514]] ჩალდირანის ბრძოლაში ოსმალეთის არმიამ დაამარცხა [[სეფიანთა ირანი|ირანი]]ს არმია [[ისმაილ I]]-ის მეთაურობით. ამ ბრძოლის შედეგად, ოსმალეთმა დაასრულა [[სომხეთი]]ს დაპყრობა და დაიპყრო [[ქურთისტანი]]. [[1515]] წელს სელიმმა ანატოლიის დაპყრობა დაასრულა. აგრეთვე დაიპყრო [[ერაყი]], [[პალესტინა]], [[სირია]] და [[ეგვიპტე]]. მან მიითვისა [[ხალიფა]]ს წოდება, რამაც ოსმალეთის სულთნების ავტორიტეტი მნიშვნელოვნად აამაღლა მუსლიმანურ სამყაროში. სელიმის ამ დაპყრობების პირდაპირი შედეგი იყო ოსმალეთის ფლოტის გაძლიერება და მის მიერ [[წითელი ზღვა|წითელ ზღვაზე]] კონტროლის დამყარება. ამის შემდეგ დაიწყო [[პორტუგალიის იმპერია]]სა და ოსმალეთს შორის რეგიონში გაბატონებისთვის ბრძოლა. სელიმ I-ის გარდაცვალების შემდეგ, ტახტზე [[სულეიმან I]] ავიდა.<ref>[http://www.britannica.com/biography/Selim-I Selim I biography]</ref>

 

[[სულეიმან I]] კანუნი მიჩნეულია [[ოსმანების დინასტია|ოსმანების დინასტიის]] ერთ-ერთ საუკეთესო წარმომადგენლად. თუმცა, ბევრის აზრით, მასზე უკეთესი სულთანი ოსმალეთს არ ჰყოლია. ის ტახტზე ავიდა [[1520]] წელს. [[1521]] წელს აიღო ბელგრადი. [[1526]] წელს, მოჰაჩის ველზე, უნგრეთის მეფე [[ლაიოშ II]]-ს გაუმართა [[მოჰაჩის ბრძოლა (1526)|მოჰაჩის ბრძოლა]] და დამანგრეველი მარცხი აგემა მას. ამ ბრძოლის შედეგად შემოიერთა [[უნგრეთი]]ს მნიშვნელოვანი ნაწილი. ამავე [[1526]] წელს ოსმალეთსა და საფრანგეთს შორის გაფორმდა ალიანსი [[ჰაბსბურგები]]ს წინააღმდეგ საბრძოლველად. [[1543]] წელს [[ნიცა]] და [[ესტერგომი]] ოსმალეთმა ფრანგული არმიის დახმარებით აიღო. მოჰაჩის ბრძოლაში ბრწყინვალე გამარჯვების შემდეგ, წარმოიქმნა ოსმალეთა მიერ მთლიანი [[ცენტრალური ევროპა|ცენტრალური ევროპის]] დაპყრობის საფრთხე, რისი მცდელობაც ჰქონდა კიდეც თავად სულეიმანს — [[1529]] წელს ვენის ალყით, ხოლო [[1537]] წელს ვენეციის ლაშქრობით. თუმცა ორივე მათგანი ოსმალთათვის უშედეგოდ დასრულდა. [[1532]] წელს სულეიმან I კიდევ ერთხელ გაემგზავრა [[ვენა|ვენისთვის]] ალყის შემოსარტყმელად, მაგრამ 97 კილომეტრზე ახლოს ქალაქს ვერ მიუახლოვდა.<ref name="Ágoston and Alan Masters583">Ágoston and Alan Masters (2009), p. 583</ref> ამის შემდეგ, [[1533]] წელს ჰაბსბურგებთან დაიდო [[კონსტანტინოპოლის ხელშეკრულება (1533)|ხელშეკრულება]], რომლის მიხედვითაც [[კარლ V]] უფლებებით მხოლოდ ოსმალეთის დიდ ვეზირს (პრემიერ-მინისტრს) უტოლდებოდა. ამასთან, [[ფერდინანდ I]]-მა ოფიციალურად უარი თქვა უნგრეთის ტახტზე. ამის შემდეგ, დაპყრობილი უნგრეთის ტერიტორიაზე [[1541]] წელს შეიქმნა [[ოსმალეთის უნგრეთი]]. თუმცა, ფერდინანდ I-მა ხელშეკრულება დაარღვია და აიღო ბუდა, მაგრამ ოსმალებმა კვლავ არაერთხელ დაამარცხეს [[ჰაბსბურგები]]ს არმია, [[1543]] წელს აიღეს [[ესტერგომი]]. ამან აიძულა [[კარლ V]] ეთხოვა ზავი. [[1547]] წელს დადებული [[ადრიანოპოლის დროებითი ზავი (1547)|ხელშეკრულებით]] ჰაბსბურგებმა საბოლოოდ აღიარეს ოსმალეთის სრული კონტროლი [[უნგრეთი|უნგრეთზე]].