ნობელის პრემიის ლაურეატები ქიმიაში: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
GiorgiXIII (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
|||
ხაზი 2:
[[ნობელის პრემია ქიმიის დარგში]] გაიცემა ყოველწლიურად 1901 წლიდან და შეადგენს 10 მილიონ [[შვედური კრონი|შვედურ კრონს]], რაც დაახლოებით 1,1 მლნ [[ევრო]]ს შეესაბამება. თუკი ერთ წელს პრემიას რამდენიმე ქიმიკოსი მიიღებს, პრემია თანატოლ ნაწილებად გაიყოფა ლაურეატებს შორის. ლაურეატების შერჩევა [[შვედეთის სამეფოს მეცნიერებათა აკადემია|შვედეთის სამეფოს მეცნიერებათა აკადემიის]] პრეროგატივაა. 1895 წლის 27 ნოემბრით დათარიღებულ ანდერძში, რომელიც ჯილდოს მინიჭების წესს განსაზღვრავდა, პრემიის დამწესებელი [[ალფრედ ნობელი]] აღნიშნავდა, რომ ნობელის პრემია ქიმიის დარგში უნდა მიენიჭოს მას, „ვისაც ეკუთვნის ყველაზე მნიშვნელოვანი ქიმიური აღმოჩენა ან გაუმჯობესება“ . ყოველ წელს ნობელის პრემია ლაურეატს ალფრედ ნობელის გარდაცვალების დღეს, 19 დეკემბერს, გადაეცემა შვედეთის მეფის მიერ.
ჯილდოს დაწესებიდან დღემდე სულ 153 ქიმიკოსმა მიიღო ნობელის პრემია. მათგან 150 მამაკაცია (98 %) და სამი ქალი (2 %).
== ნობელის პრემიის ლაურეატები ==
ხაზი 36:
|1901
|[[იაკობ ჰენდრიკ ვანტ-ჰოფი]]<br />(1852–1911)
|[[ნიდერლანდები]]
|„პრემია მიენიჭა ხსნარებში [[ოსმოსური წნევა|ოსმოსური წნევის]] და ქიმიური დინამიკის განსაკუთრებული მნიშვნელობის აღმოჩენისთვის“
|[[ფაილი:Vant Hoff.jpg|90px|Jacobus Henricus van ’t Hoff]]
ხაზი 746:
|-
|[[John C. Polanyi]]<br />(* 1929)
|[[
|
|- valign="top"
ხაზი 756:
|-
|[[Jean-Marie Lehn]]<br />(* 1939)
|[[საფრანგეთი]]
|[[ფაილი:Bundesarchiv B 145 Bild-F088117-0003, Jean-Marie Lehn.jpg|90px|Jean-Marie Lehn]]
|-
ხაზი 765:
|rowspan="3"|1988
|[[Johann Deisenhofer]]<br />(* 1943)
|[[გერმანია]]
|rowspan="3"|„für die Erforschung des Reaktionszentrums der [[Photosynthese]] bei einem [[Purpurbakterien|Purpurbakterium]]“
|
|-
|[[Robert Huber]]<br />(* 1937)
|[[გერმანია]]
|[[ფაილი:Robert Huber.JPG|90px|Robert Huber]]
|-
ხაზი 779:
|rowspan="2"|1989
|[[Sidney Altman]]<br />(* 1939)
|[[
|rowspan="2"|„für ihre Entdeckung der chemische Prozesse beschleunigenden Eigenschaften der [[Ribonukleinsäure]]“
|
ხაზი 822:
|- valign="top"
|[[Michael Smith]]<br />(1932–2000)
|[[
|„für seine Entwicklung einer Methode zur Veränderung ([[Mutagenese]]) der [[Desoxyribonukleinsäure]], auf der die Erbinformationen gespeichert sind“
|
ხაზი 834:
|rowspan="3"|1995
|[[Paul J. Crutzen]]<br />(* 1933)
|[[ნიდერლანდები]]
|rowspan="3"|„für ihre Arbeiten zur Chemie der [[Atmosphäre]], insbesondere über Bildung und Abbau von [[Ozon]]“
|
ხაზი 871:
|- valign="top"
|[[Jens Christian Skou]]<br />(* 1918)
|[[
|„für die Entdeckung des ionentransportierenden Enzyms [[Natrium-Kalium-Pumpe|Natrium-Kalium-ATPase]]“
|
ხაზი 903:
|-
|[[Hideki Shirakawa]]<br />(* 1936)
|[[იაპონია]]
|
|}
ხაზი 923:
|-
|[[Ryoji Noyori]]<br />(* 1938)
|[[იაპონია]]
|[[ფაილი:Noyori small.jpg|90px|Ryoji Noyori]]
|- valign="top"
ხაზი 938:
|-
|[[Kōichi Tanaka]]<br />(* 1959)
|[[იაპონია]]
|
|- valign="top"
ხაზი 973:
|rowspan="3"|2005
|[[Yves Chauvin]]<br />(* 1930)
|[[საფრანგეთი]]
|rowspan="3"|„für die Entwicklung der [[Metathese (Chemie)|Metathese]]-Methode in der organischen Synthese“
|
ხაზი 993:
|2007
|[[Gerhard Ertl]]<br />(* 1936)
|[[გერმანია]]
|„für seine Studien von chemischen Verfahren auf festen [[Oberflächenchemie|Oberflächen]]“
|[[ფაილი:Prof Ertl-Portrait.jpg|90px|Gerhard Ertl]]
ხაზი 999:
|rowspan="3"|2008
|[[Osamu Shimomura]]<br />(* 1928)
|[[იაპონია]]
|rowspan="3"|„für die Entdeckung und Weiterentwicklung des [[Grün fluoreszierendes Protein|grün fluoreszierenden Proteins]]“
|[[ფაილი:Osamu Shimomura-press conference Dec 06th, 2008-2.jpg|90px|Osamu Shimomura]]
ხაზი 1 080:
|[[ფაილი:AW TW PS.jpg|75პქ]]
|}
----
Line 1 137 ⟶ 1 135:
| align="left"| [[კანადა]] || 3,5
|-
| align="left"| [[
|-
| align="left"| [[ნორვეგია]] || 1
| |||
