აფრიკა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
clean up, replaced: წინაისტორ → წინარეისტორ using AWB
ხაზი 105:
პალეოანთროპოლოგთა უმრავლესობა აფრიკას დედამიწის უძველეს დასახლებულ ტერიტორიად თვლის, საიდანაც ადამიანები წამოვიდნენ. XX საუკუნის შუა წლებში ანთროპოლოგებმა ამ კონტინეტზე აღმოაჩინეს ადამიანთა საქმიანობის მრავალი დამადასტურებელი არქეოლოგიური ნივთი, რომელიც 7 მილიონი წლით თარიღდება. აქ ნაპოვნი ადამიანისმაგვარი მაიმუნების სახეობების ნარჩენები მიუთითებს მათგან თანამედროვე ადამიანის წარმოშობაზე. აქ აღმოჩენილ სახეობებთა შორისაა Australopithecus afarensis (რადიომეტრულად დათარიღებული ძვ. წ. 3,9-3,0 მილიონი წელი), Paranthropus boisei (დაახ. ძვ. წ. 2,3-1,4 მილ. წ.) და Homo ergaster (დაახ. ძვ. წ. 600 000-1,9 მილ. წ.).
 
[[იშანგოს ძვალი|იშანგოს ძვალზე]], რომელიც 25 000 წლის უნდა იყოს, იკითხება მათემატიკური ათვლის ნიშნები. ადამიანთა წინაისტორიისწინარეისტორიის განმავლობაში აფრიკაში, ისევე როგორც ყველა სხვა კონტინენტზე, ეროვნული სახელმწიფო შენაერთები არ არსებობდა, მათ ნაცვლად ადამიანები გაერთიანებული იყვნენ მონადირე-შემგროვებელთა ჯგუფებად, [[ხოი]]სა და [[სანი]]ს მსგავსად.
 
დაახ. ძვ. წ. 10 500 წლისთვის [[გამყინვარების პერიოდი]]ს დასრულების შემდეგ, [[საჰარა]] კვლავ გახდა მწვანე შემოსავლიანი ხეობა და მისი აფრიკული მოსახლეობა დაბრუნდა შიდა და სანაპირო ზეგანებიდან ქვემო-საჰარის აფრიკაში. თუმცა დათბობის კლიმატის დადგომა ნიშნავდა, რომ ძვ. წ. 5000-სთვის საჰარის რეგიონი სულ უფრო მშრალი ხდებოდა. მოსახლეობამ ნელ-ნელა [[ნილოსი]]ს ხეობის რეგიონისკენ გადაინაცვლა, სადაც მათ მუდმივი ან ნახევრად-მუდმივი დასახლებები შექმნეს.
ხაზი 821:
 
* [[აფრო-აზიური ენები]]ს ოჯახში 240 ენა და 285 მილიონი ადამიანია, რომელთა უმრავლესობა აღმოსავლეთ და ჩრდილოეთ აფრიკაში, საჰელში და სამხრეთ-დასავლეთ აზიაშია გავრცელებული.
 
* [[ნილოს-საჰარის ენები]]ს ოჯახი ასზე მეტ ენას შეიცავს და 30 მილიონი მოსაუბრე ჰყავს. ეს ენები ძირითადად გავრცელებულია [[ჩადი|ჩადში]], [[ეთიოპია]]ში, [[კენია]]ში, [[სუდანი|სუდანში]], [[უგანდა]]ში და ჩრდ. [[ტანზანია]]ში.
 
* [[ნიგერიულ-კონგოური ენები]]ს ოჯახი მოიცავს სუბსაჰარის აფრიკის უმეტესობას და სავარაუდოდ ყველაზე ვრცელი ენობრივი ოჯახია მსოფლიოში განსხავებული ენების მიხედვით. მათი უმრავლესობა [[ბანტუ]]ს ენებია, რომლებზეც სუბსაჰარის აფრიკაში საუბრობენ.
 
* [[ხოისური ენები]]ს ოჯახში დაახლოებით ორმოცდაათი ენაა და სამხრეთ აფრიკაში გავრცელებული 120 000 ადამიანში. ხოისურ ენათა უმრავლესობა გადაშენების პირასაა მისული. [[ხოი]] და [[სან]] ხალხი აფრიკის ამ ნაწილის აბორიგენ მცხოვრებლებად არიან მიჩნეული.
 
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/აფრიკა“-დან