ქართული ენა: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მომხმარებლის Şöhrət ცვლილებების გაუქმება (№3385473) |
მ clean up, replaced: სისრულეში მოყვანას → შესრულებას using AWB |
||
ხაზი 13:
==ქართული დამწერლობა==
{{მთავარი|ქართული დამწერლობა}}
ქართულ ენას აქვს თვითმყოფადი [[ანბანი]] ([[
[[ქართული დამწერლობა|ქართული დამწერლობის]] უძველეს ძეგლებად დღემდე ითვლებოდა დავათის სტელაზე აღმოჩენილი ასომთავრული წარწერა (ახ. წ. IV საუკუნე) და ბოლნისის სიონის ასევე ასომთავრული წარწერა ([[492]]—[[493]] წწ). ცნობილი ქართველი არქეოლოგის, აკადემიკოს [[ლევან ჭილაშვილი]]ს ხელმძღვანელობით [[ნეკრესი|ნეკრესში]] ([[კახეთი]]) [[1990]]-იან და [[2000]]—[[2003]] წლებში ჩატარებულმა სამუშაოებმა დაადასტურა, რომ ქართული ანბანი ქრისტიანობამდეა შექმნილი. კერძოდ, აღმოაჩინეს წარმართული ხანის, მითრას კულტის სახელზე აგებული ტაძრის ნაშთები, რომლის მარანში, საწნახელზე და ქვევრის თავებზე აღმოჩენილი წარწერები ახ. წ. I—II საუკუნეებით თარიღდება{{ფაქტი}}.
ხაზი 25:
[[თეიმურაზ ბატონიშვილი]]ს აზრით ქართული ენა კავკასიაში თავიდანვე წარმოადგენდა მთავარ ენას:
{{ციტირება|
4. საუწყებელ არს ესეცა, რომელ დასაბამსავე შინა ივერიისა ერნი სრულიად ყოველსა შინა ივერიასა ზრახვიდეს ქართულსა, ვინაიდგან წერილიცა სრულიად ივერიელთა საზოგადოდ მხოლოდ ქართული აქვსთ და უძველესთაცა შინა დროთა ყოველნივე ივერიელნი ხმარობდენვე ამას, ვითარცა იხილვების ისტორიაცა შინა სხვათა და სხვათა ივერიისა მემატეანეთაგან. მეტეანე ძველი [[მაეჟან სპასპეტი]]სა თქმულთაგან გვაუწყებს ამას: „კნინღა ჩვენთა ამათ მთიურთა ერთა კავკასიურთა მრავალთა ერთა და პირთა სხვათა და სხვათა ნათესავთაგან კნინღა და განირყვნეს ენაი ქართლოსიანთა, რომლითაცა თვით პირველი იგი მამაი ქართლოს, ძმანი მისნი და ყოველნი შთამომავლობანი მისნი დამტკბარ იყვნეს, აწ გადმოსახლებულნი მათ შორის სხვანი იგი უცხოსა მხრისანი აღსპოლვად მათგან სათანადო არიან“. კვალად მოთხრობისაგან [[ჯუანშერ სპასპეტი|ჯუვანშირ სპასპეტისა]] „თუმცა მეფესა ჩვენსა წინაშე მოაჯებენ უცხო მხრელნი, რომელნიცა ყმად ივერიისა სამეფოსა შეწყნარებულ იქმნეს წინაპართა მეფეთა და მმართებლობათგან ზოგი ძველთა; მაგრამ აწინდელმან ამან ბრძანებითა მეფისა, სრულმფლობელისა ჩვენისა საგანზრახომან სარკედ ყოველთა ივერიელთა წინა დაუდვეს განდევნაი მათი; ამის მიზეზისა გამო, ვინადგან მათ მიერ კნინღა და განირყვნას ქართლოსიანთა ენაი უმშვენიერესი ყოვლიტა სახითა თვისითა, რომელიცა ქართლოსით ვიდრე აქამომდე იზრახების“.
წმიდისა მამის ჩვენ ქართველთა მნათობისა ათონის ივერიის მამისა და წინამძღვრის [[გიორგი მთაწმინდელი|გიორგის]] მიერ მოთხრობილთა, შეკრებულთა სამოთხრობოთა მატიანისაგან: ივერია ვინაიდგან ქვეყანისა სახელისდებაი არს, ხოლო ქართველობა ივერიის ერისა, მე ვიხილე ანტიოხიისა სვიმეონ წმიდისა მონასტერსა შინა წიგნის საცავსა ჩვენ ივერიელთასა წერილი ძველი ფრიად, ძველთა წინაპართა ჩვენთაგან, რომელსა შინა იყო წერილი ესრეთ: „ქართლოს, რომელიცა წინაპართა ჩვენთა იქმნა ნათესავთ-მთავარ, იგი თვით და ყოველნი ძენი, ძმანი, შთამომავალნი და ერნი მისნი მომზრახ იყვნეს ივერიულად, ესე იგი ქართულად, ზრახვითავე ამ გვარითა, რომლითაცა ვმეტყველებთ აწ.“
...
ხაზი 94:
==გრამატიკული დახასიათება==
თანამედროვე ქართულ ენაში არის შვიდი [[ბრუნვა (გრამატიკა)|ბრუნვა]], მრავალპირიანი [[უღლება]].
== 1978 წლის 14 აპრილი ==
Line 102 ⟶ 101:
[[1978]] წელს [[საბჭოთა კავშირი]]ს ხელისუფლებამ გადაწყვიტა მოკავშირე რესპუბლიკებში ადგილობრივი ენისთვის სახელმწიფო ენის სტატუსის ჩამორთმევა; [[სსრკ]]-ის სახელმწიფო ენად რჩებოდა მხოლოდ [[რუსული ენა]].
ამ განზრახვის
[[საბჭოთა კავშირი]]ს ხელისუფლებამ გააცნობიერა‚ რომ მხოლოდ ორი გამოსავალი იყო — სისხლისღვრა ან დათმობა და მოსკოვი იძულებული შეიქმნა დაეთმო. ამ მოვლენების გამო 14 აპრილი არაოფიციალურად [[დედაენის დღე]]დ გამოცხადდა.
Line 115 ⟶ 114:
== ლიტერატურა==
* [[
* {{ქსე|6|475}}
Line 140 ⟶ 139:
==სქოლიო==
{{სქოლიო}}
{{ქართველური ენები}}
|