ჩეჩნეთი: განსხვავება გადახედვებს შორის

MSKS=±0|

'''ჩეჩნეთის რესპუბლიკა''' ან '''ჩეჩნეთი''' ([[ჩეჩნური ენა|ჩეჩნ]].Нохчийн Республик, Нохчийчоь) — [[რუსეთის ფედერაცია|რუსეთის ფედერაციის]] სუბიექტი, შედის [[ჩრდილოეთ კავკასიის ფედერალური ოკრუგი]]ს შემადგენლობაში<ref>2010 წლის 19 იანვრამდე [[სამხრეთის ფედერალური ოკრუგი|სამხრეთის ფედერალურ ოკრუგში]].</ref>.

რუსეთ-ჩეჩნეთის მუდმივი ურთიერთობის დაწყება 1567 წელს მიეკუთვნება, როდესაც [[სუნჯა (მდინარე)|სუნჯა]]-[[თერგი]]ს შესართავთან პირველი რუსული ციხე-სიმაგრე გაჩნდა. ეს კავშირი მაღალ სახელმწიფოებრივ დონეზე 1588 წელს ავიდა, როდესაც მოსკოვს პირველი ჩაჩნური ელჩობა ეწვია ბატა-მურზა ოკოცელის მეთაურობით. ფორმალურად ვიზიტი დასრულდა ჩეჩნეთის ერთ-ერთი ფეოდალურ სამფლობელოსა და მოსკოვის მთავარს შორის ვასალური ურთიერთობების გაფორმებით.

საბჭოთა წყობის დამყარების შემდეგ, 1920 წლის მარტში თერგის ოლქი გაუქმდა და ჩეჩნეთის (იჩქერიულთან გაერთიანებული) და ინგუშეთის (მთიანთან გაერთიანებული) ოლქები დამოუკიდებელ ტერიტორიულ წარმონაქმნებად გადაკეთდა.

ერთი წლის თავზე, 1921 წლის 20 იანვარს, ჩეჩნეთი და ინგუშეთი ყარაჩაი-ჩერქეზეთთან, ყაბარდო-ბალყარეთთან და ჩრდილოეთ ოსეთთან ერთად შევიდნენ ახლადშექმნილ მთის ასსრ-ში.

* 1944 — ჩეჩნებისა და ინგუშების დეპორტაცია მეტწილად ყაზახეთსა და ყირგიზეთში ოკუპანტებისთვის დახმარების გაწევის მცდელობის ბრალდებით. ჩიასსრ გაუქმდა და გროზნოს ოლქი ჩამოყალიბდა სრულიად სხვა საზღვრებში.

* დეკემბერი 1994 — ჩეჩნეთის პირველი ომის დასაწყისი, რომლის დროსაც რუსეთის ფედერაცია ცდილობს ჩეჩნეთის მთელ ტერიტორიაზე აღადგინოს კონტროლი. 1996 წლისთვის იქმნება პრორუსული მთავრობა დოკუ ზავგაევის მეთაურობით, 1996 წლის 21 აპრილს მოკლული იქნა პრეზიდენტი დუდაევი. თუმცაღა, 1996 წლის აგვისტოში სეპარატისტული ძალები გროზნოსა და გუდერმესს იღებენ. მათთან [[ხასავიურთის შეთანხმება]]ს ეწერება ხელი, იჩქერიიდან გადიან ფედერალური ძალები და ხდება დე-ფაქტო დამოუკიდებლობის აღდგენა.

* 1999—2000 — ბასაევისა და ჰატაბის მებრძოლების დაღესტანში შეჭრის შემდეგ იწყება მეორე ჩეჩნური ომი, ფედერალურმა ძალებმა ჩეჩნეთის დიდ ტერიტორიაზე კონტროლი აღადგინეს და მეთაურად ახმად კადიროვი დაინიშნა.

* 2004 — ტერორისტული აქტის შედეგად ახმად კადიროვის დაღუპვის შემდეგ ჩეჩნეთის რესპუბლიკის ახალი პრეზიდენტი ალუ ალხანოვი გახდა.