ლიხტენშტაინი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 41:
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე = $52 150
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე_რანგი = 36-ე
|აგი =
|აგი_ტენდენცია =
|აგი_კატეგორია =
|აგი_რანგი =
|აგი_წელი =
|ვალუტა = [[შვეიცარიული ფრანკი]]
|ვალუტის_კოდი = CHF
|ქვეყნის_კოდი = LIE
|დროის_სარტყელი = ([[UTC]] +1სთ.)
|ზაფხულის_დრო = ([[UTC]] +2სთ.)
|cctld = [[.li]]
|სატელეფონო_კოდი = 423
|სატელეფონო_კოდი_მითითება =
|სქოლიო =
}}
'''ლიხტენშტაინის სამთავრო''' ({{lang-de|Fürstentum Liechtenstein}}) — [[ზღვაზე გასასვლელის არმქონე სახელმწიფოები|ზღვაზე გასასვლელის არმქონე ჯუჯა სახელმწიფო]] (160 კმ²) [[დასავლეთი ევროპა|დასავლეთ ევროპაში]], [[ასოცირებული სახელმწიფო]] [[შვეიცარია]]სთან. ქვეყნის სახელწოდება წარმომდგარია მმართველი [[ლიხტენშტაინის სასახლე|ლიხტენშტაინების დინასტიისგან]].
[[ფაილი:Liechtenstein-CIA WFB Map.png|thumb|left|ლიხტენშტაინი]]
 
== ისტორია ==
ლიხტენშტაინი შელენბერგის სათავადოს და ვადუცის საგრაფოს გაერთიანებით შეიქმნა. ლიხტენშტაინების გვარი მეთორმეტე საუკუნიდან მოდის. 1608 წელს კარლ ფონ ლიხტენშტაინმა მიიღო თავადობა და ლიხტენშტაინის პირველი თავადი გახდა. კოალიციური ომის დროს 1799 წელს სათავადო ფრანგებმა, შემდეგ კი ავსტრიელებმა დაიპყრეს. ომის შემდეგ, 1806 წლის 12 ივლისს ლიხტენშტაინმა დამოუკიდებლობა მიიღო. 1862 წელს თავადმა იოჰან მეორემ მოაწერა ხელი კონსტიტუციური მონარქიის გამოცხადებას. სწორედ ამ დროს აირჩიეს პირველი ლანდტაგი.
 
== გეოგრაფია ==
[[ფაილი:Liechtenstein-CIA WFB Map.png|thumb|left|ლიხტენშტაინი]]
ლიხტენშტაინის სამთავრო სუვერენული ქვეყანაა. იგი მდებარეობს ავსტრიასა და შვეიცარიას შორის, მდინარე რაინის ნაპირთან. ლიხტენშტაინის დედაქალაქია ვადუცი, უდიდესი ქალაქი - შაანი. ქვეყანას არ აქვს ზღვაზე გასასვლელი, ამასთან იგი ერთადერთი ასეთი ქვეყანაა, რომელსაც არ ესაზღვრება არც ერთი საზღვაო ქვეყანა. ლიხტენშტაინი ჯუჯა სახელმწიფოა და მისი ფართობი 160,48 კმ²–ია. საზღვრის სიგრძეა 76,6 კმ. ტერიტორია შეიცავს როგორც ვაკეს, აგრეთვე ალპებს. ყველაზე მაღალი მთა არის [[გრაუშპიცი]] - 2599 მ. ქვეყანაში ორი მდინარეა - რაინი და ზამინა. ქვეყნის მაქსიმალური სიგრძეა 24,56 კმ, სიგანე - 12,36 კმ. ერთადერთი ტბა ლიხტენშტაინში არის გამპრინერ ზეელე (გერმ. das Gampriner Seele), რომელიც 1927 წელს მდინარე რაინის ადიდების შედეგად წარმოიქმნა.
 
== ჰავა ==
მთიანი რელიეფის მიუხედავად, ლიხტენშტაინში არ არის მკაცრი ჰავა. უბერავს ტყის თბილი ქარი, რის შედეგადაც ვეგეტაციის პერიოდი გასაფხულსა და შემოდგომაზე იზრდება. ნალექები 900 მილიმეტრიდან[[მილიმეტრი]]დან 1200 მმ-მდე მერყეობს, ხოლო ალპურ ზონაში 1900 მმ-ს აღწევს. ზამთარში ტემპერატურა -15 გრადუსამდე დადის, ხოლო ზაფხულში 20-28 გრადუსებს შორის მერყეობს.
 
== სახელმწიფო ==
Line 68 ⟶ 72:
 
== დემოგრაფია ==
მოსახლეობის დაახლოებით ორი მესამედი არის ლიხტენშტაინელი, ერთი მეხუთედი ნაწილი გერმანულენოვანი ქვეყნების წარმომადგენელია (ავსტრია, შვეიცარია, გერმანია), დანარჩენი მოსახლეობა არის იტალიელი, იუგოსლაველი, თურქი და სხვა. 2008 წლის მონაცემებით, ლიხტენშტაინში ცხოვრობს 35 375 ადამიანი. მოსახლეობის სიმჭიდროვეა 215 მაცხოვრებელი კვადრატულ კილომეტრზე. მოსახლეობის 88 % ქრისტიანია, მათ შორის 78,4 % კათოლიკე, 7,9 % ევანგელისტი, 1,1 % მართლმადიდებელი. მოსახლეობის 4,8 % მუსულმანია, აგრეთვე ქვეყანაში ცხოვრობს 66 ბუდისტი, 35 იეჰოვას მოწმე და 26 იუდეველი. სახელმწიფო ენა - [[გერმანული ენა|გერმანული]]. გავრცელებულია გერმანულის ენის ალემანური დიალექტი. რელიგია - [[კათოლიციზმი]]. დედაქალაქი - [[ვადუცი]] (5,3 ათასი). ქალაქები - შაანი (5,7), ტრიზენი (4,7).
 
== ეკონომიკა ==
Line 79 ⟶ 83:
ლიხტენშტაინის ფოსტა მიბმულია შვეიცარიასთან, თუმცა აქვს საკუთარი ფოსტის შენობა და საფოსტო მარკები. რამდენიმე წელია ქვეყანას აქვს საკუთარი სატელეფონო კოდი. არის 19 ათასი სტაციონარული ტელეფონი, 12 ათასი მობილური ოპერატორის აბონენტი და 20 ათასი ინტერნეტის მომხმარებელი.
 
== ისტორიატურიზმი ==
ლიხტენშტაინის ტერიტორიაზე [[ალპები]]ს მდებარეობის გამო, [[ტურიზმი]]ს ძირითად წყაროს სამთო-სათხილამურო კურორტები წარმოადგენს. ასეთი კურორტია [[მალბუნი]]. არის სათხილამურო სკოლები. ზაფხულში სპეციალური სააგენტოები ორგანიზებას უწევს ექსკურსიებს. ქვეყანაში არის რამდენიმე ციხესიმაგრე (ვადუცის, გუთენბერგის), იმართება მუსიკალური და თეატრალური ღონისძიებები. აღსანიშნავია აგრეთვე ხელოვნების მუზეუმი, ლიხტენშტაინის სახელმწიფო მუზეუმი და თეატრი ”Theater am Kirchplatz”.
ლიხტენშტაინი შელენბერგის სათავადოს და ვადუცის საგრაფოს გაერთიანებით შეიქმნა. ლიხტენშტაინების გვარი მეთორმეტე საუკუნიდან მოდის. 1608 წელს კარლ ფონ ლიხტენშტაინმა მიიღო თავადობა და ლიხტენშტაინის პირველი თავადი გახდა. კოალიციური ომის დროს 1799 წელს სათავადო ფრანგებმა, შემდეგ კი ავსტრიელებმა დაიპყრეს. ომის შემდეგ, 1806 წლის 12 ივლისს ლიხტენშტაინმა დამოუკიდებლობა მიიღო. 1862 წელს თავადმა იოჰან მეორემ მოაწერა ხელი კონსტიტუციური მონარქიის გამოცხადებას. სწორედ ამ დროს აირჩიეს პირველი ლანდტაგი.
 
== მემკვიდრეობა ==
საფოსტო მარკების მუზეუმი, სამთავრო ციხე-სიმაგრე (XVI ს.), XIV ს-ის ტაძარი.
 
== ტურიზმი ==
ლიხტენშტაინის ტერიტორიაზე [[ალპები]]ს მდებარეობის გამო, [[ტურიზმი]]ს ძირითად წყაროს სამთო-სათხილამურო კურორტები წარმოადგენს. ასეთი კურორტია [[მალბუნი]]. არის სათხილამურო სკოლები. ზაფხულში სპეციალური სააგენტოები ორგანიზებას უწევს ექსკურსიებს. ქვეყანაში არის რამდენიმე ციხესიმაგრე (ვადუცის, გუთენბერგის), იმართება მუსიკალური და თეატრალური ღონისძიებები. აღსანიშნავია აგრეთვე ხელოვნების მუზეუმი, ლიხტენშტაინის სახელმწიფო მუზეუმი და თეატრი ”Theater am Kirchplatz”.
 
== რესურსები ინტერნეტში ==
Line 106 ⟶ 107:
[[კატეგორია:კონსტიტუციური მონარქიები]]
[[კატეგორია:სამეფოები]]
[[კატეგორია:ზღვაზე გასასვლელის არმქონე სახელმწიფოები]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ლიხტენშტაინი“-დან