ოჯახი: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''ოჯახი''' — [[ქორწინება|ქორწინების]] თუ [[ნათესაობა|ნათესაობის]] საფუძველზე შექმნილი მცირე სოციალური ჯგუფი, რომლის წევრები დაკავშირებული არიან ერთმანეთთან ყოფა-ცხოვრების ერთიანობით, ურთიერთმხარდაჭერით და მორალური პასუხისმგებლობით. ოჯახის სოციალურ აუცილებლობას განაპირობებს საზოგადოების ფიზიკური და სულიერი განახლების მოთხოვნილება. ამ სოციალური ერთეულის ბიოლოგიურ საწყისს [[ქორწინება]] და [[შობადობა]] წარმოადგენს. ოჯახი საზოგადოების სპეციფიური ქვესისტემაა, რომელიც ურთიერთგანმსაზღვრელ კავშირშია [[საზოგადოება|საზოგადოების]] სხვა ქვესისტემებთან (თუმცა გარკვეული დამოუკიდებლობითაც ხასიათდება); მას აქვს განვითარების ფაზები და ოჯახის წევრთა გარკვეული სტრუქტურა.

ოჯახის [[საზოგადოება|საზოგადოებრივი]] მნიშვნელობა გამომდინარეობს მისი მრავალფეროვანი ფუნქციებიდან, რომლებიც მთელი საზოგადოებისა თუ პიროვნების მოთხოვნილებების განვითარების კვალდაკვალ იცვლება. ერთი რიგის ფუნქციები თითქმის მუდმივად ინარჩუნებენ ძირითადობას, მეორენი, სხვადასხვა კულტურულ-ისტორიულ თუ სოციალურ-ეკონომიკური წყობის პირობებში, სხვადასხვა ძალით მოქმედებენ ან ქრებიან. მესამენი კი თანდათან მზარდ [[საზოგადოება|საზოგადოების]] მნიშნელობას იძენენ.

ოჯახი აღმოცენდა [[პირველყოფილი საზოგადოება|პირველყოფილ საზოგადოებაში]] (შუა პალეოლითი) ქორწინების, როგორც სოციალური ინსტიტუტის, წარმოშობის კვალდაკვალ. [[ქორწინება|ქორწინებისა]] და ოჯახის, როგორც სოციალური მოვლენის, პირველი ფორმა იყო წყვილადი ოჯახი (ერთი წყვილის არა მარტო სქესობრივი, არამედ სოციალურ-ეკონომიკური კავშირი, რომელმაც შეცვალა მანამდე არსებული ჯგუფობრივი სქესობრივი ურთიერთობა). მაგრამ წყვილადი ოჯახი, მტკიცე არ იყო და ადვილად იშლებოდა. ამას განაპირობებდა ის ფაქტი, რომ ოჯახის განვითარების ამ საფეხურზე [[ადამიანი|ადამიანთა]] შრომითი და ყოფა-ცხოვრებითი ერთობის ფორმას, ძირითად სოციალურ ორგანიზმს, [[გვარი]] წარმოადგენდა.

თანამედროვე ტენდენციებისა და განსაკუთრებით დასავლეთის საზოგადოების რეალობის გათვალისწინებით, ოჯახი განიმარტება შემდეგნაირად: „ოჯახი არის დაქორწინებული მეუღლეები შვილებით ან მათ გარეშე, ან მარტოხელა მშობელი შვილით“. ამგვარად, ოჯახი არის [[საზოგადოება|საზოგადოების]] უჯრედი (მცირე სოციალური ჯგუფი) დაფუძნებული ცოლ-ქმრულ კავშირსა და ნათესაურ ურთიერთობებზე, ანუ იგი მოიცავს ცოლქმარს შორის, მშობლებსა და შვილებს შორის, დებსა და ძმებს შორის და სხვა ნათესავებს შორის ურთიერთობებს, ურთიერთობებს იმ [[ადამიანი|ადამიანებს]] შორის, რომლებიც ერთად ცხოვრობენ და უძღვებიან საერთო მეურნეობას. ოჯახი ასრულებს უდიდეს როლს, როგორც ცალკეული პიროვნების, ასევე მთელი [[საზოგადოება|საზოგადოების]] ცხოვრებაში. ოჯახი სოციალურ-ბიოლოგიური წარმონაქმნია. მას განაპირობებენ, როგორც სოციალური, ასევე ბიოლოგიური მოთხოვნილებები (სქესობრივი ინსტიქტებიინსტინქტები).<ref name="ოჯახი – ენციკლოპედიური ლექსიკონი">[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=5&t=1970 ოჯახი – ენციკლოპედიური ლექსიკონი]</ref>

საქართველოს სამოქალაქო სამართლის მიხედვით, ოჯახი [[ქალი]]სა და [[მამაკაცი]]ს ნებაყოფლობითი კავშირია, რომელიც რეგისტრირებულია სახელმწიფო ორგანოში, რამდენადაც, სამართლებრივი თვალსაზრისით, მხოლოდ ასეთი რეგისტრაცია წარმოშობს მეუღლეთა შორის გარკვეულ უფლებებსა და მოვალეობებს.<ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a name=term&d=5&t=1970 "ოჯახი – ენციკლოპედიური ლექსიკონი]<"/ref>

* ჭყონია ი., ქორწინების ინსტიტუტი მთიულეთში, თბ., 1955.