48 692
რედაქტირება
No edit summary |
GiorgiXIII (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
||
{{ინფოდაფა მწერალი}}
'''ლუკა ასათიანი''' (დ.[[1836]], სოფ. [[ქვიტირი]] — გ. [[12 სექტემბერი]], [[1901]], [[ბათუმი]]) —
▲'''ლუკა ასათიანი''' (დ.[[1836]], სოფ. [[ქვიტირი]] — გ. [[12 სექტემბერი]], [[1901]], [[ბათუმი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწე, [[ქუთაისი|ქუთაისის]] და [[ბათუმი|ბათუმის]] პირველი არჩეული ხელმძღვანელი - ქალაქის თავი.
== ბიოგრაფია ==
დაიბადა [[1836]] წელს [[ქუთაისის გუბერნია|ქუთაისის]] მახლობლად, სოფელ [[ქვიტირი|ქვიტირში]]. ხელმოკლე [[აზნაური
== [[ბაქო
მცდელობებისა და დიდი მონდომების წყალობით, ლუკა ბაქოში საოლქო [[სასამართლო
== [[ქუთაისის მაზრა|ქუთაისის თვითმმართველობის]] დაფუძვნება და ქალაქის თავის არჩევნები ==
ქუთაისის საქალაქო თვითმმართველობა [[1875]] წელს დაფუძნდა და ხმოსან სტეფანე აკოფაშვილის კერძო სახლში დაიდო ბინა. ქალაქის თავად დაინიშნა ნიკოლოზ სამსონის ძე აბაშიძე, ხოლო [[1978]] წელს თვითმმართველობამ პირველი ქალაქის თავი აირჩია და ის იყო ლუკა ასათიანი. ქუთაისი იმ პერიოდში დიდ ეკონომიკურ პრობლემებს განიცდიდა. [[1888]] წელს, როდესაც ლუკა ასათიანი ალესანდრე მესამეს შეხვდა, ამ სიტყვებით მიმართა მას:
== ლუკა ასათიანის საქმიანობა ქუთაისში ==
„[[1879]] წელს ქალაქისთავმა ლუკა ასათიანმა სოფლის მსგავსი ქუთაისის ჩაიბარა, მაგრამ მან შეძლო მიეცა მისთვის ცოტად თუ ბევრად შესაფერი სახე“ - წერდა ქალაქის იმდროინდელი ხმოსანი ცნობილი ექიმი და მეცნიერი დიმიტრი ნაზარიშვილი. ქალაქ ქუთაისის წინსვლას და ქალაქის თვითმმართველობის წარმატებულ ფუნქციონირებას მნიშვნელოვანწილად განაპირობებდა ლუკა ასათიანის პირადი ინიციატივები, მის სახელს უკავშირდება ბევრი ცვლილება, რაც იმდროინდელ ქუთაისს ახალ მნიშვნელობას სძენდა:
* გაიხსნა საგანმანათლებლო დაწესებულებები, რომელთა რიცხვი 90-იანი წლებისთვის 16-ს აღწევდა. მისი თხოვნით და დახმარებით, კოტე მესხმა ქუთაისში პირველი მუდმივი თეატრალური დასი ჩამოაყალიბა ([[1880]] წ.).
* [[1881]] წ. აშენდა სამსონ თოფურიას სამკურნალო დაწესებულება, ვიტეშინსკისა და პეტრე-პავლე კოკოჩაშვილების აფთიაქები, სასტუმრო „ლონდონი“.
* [[1884]][[1885|-85]] წლებში აღადგინეს [[1862]] წელს ჩაინგრეული ჯაჭვის ხიდი.▼
* [[1892]] წელს ლუკა ასათიანმა მხარი დაუჭირა ექიმთა საზოგადოების ჩამოყალიბებას, რომელსაც დიმიტრი ნაზარიშვილი ხელმძღვანელობდა.▼
▲[[1884]][[1885|-85]] წლებში აღადგინეს [[1862]] წელს ჩაინგრეული ჯაჭვის ხიდი.
* ასათიანისა და გაბრიელ ეპისკოპოსის ერთობლივი ძალისხმევით [[1882]] წელს საფუძველი ჩაეყარა „პეტრე-პავლეს“ ეკლესიის მშენებლობას, რომელიც [[1903]] წელს დასრულდა.▼
▲[[1892]] წელს ლუკა ასათიანმა მხარი დაუჭირა ექიმთა საზოგადოების ჩამოყალიბებას, რომელსაც დიმიტრი ნაზარიშვილი ხელმძღვანელობდა.
* [[1890]]-[[1893]] წლებში აიგო ტაძარი, რომელსაც ამაღლების სახელი ეწოდა (საფიჩხიის მაცხოვრის ამაღლების ეკლესია).▼
▲ასათიანისა და გაბრიელ ეპისკოპოსის ერთობლივი ძალისხმევით [[1882]] წელს საფუძველი ჩაეყარა „პეტრე-პავლეს“ ეკლესიის მშენებლობას, რომელიც [[1903]] წელს დასრულდა.
* რკინის მესერით შემოიღობა ცენტრალური ბულვარი.▼
▲[[1890]]-[[1893]] წლებში აიგო ტაძარი, რომელსაც ამაღლების სახელი ეწოდა(საფიჩხიის მაცხოვრის ამაღლების ეკლესია)
▲რკინის მესერით შემოიღობა ცენტრალური ბულვარი.
== [[ილია ჭავჭავაძე
ილიას სახალხო-განმათავისუფლებელი მოძრაობის პატრიოტთა ჯგუფში ლუკა ასათიანს ერთ-ერთი მოწინავე ადგილი ეკავა და დიდი პატივისცემითაც სარგებლობდა.
ცნობიალია, რომ როგორც ქუთაისის, ასევე
== ბათუმში გატარებული წლები == ▼
ქალაქი ბათუმის სათათბიროს პირველი არჩევნები [[1894]] წელს გაიმართა, სადაც 35 ხმოსანი და ცხრა კანდიდატი აირჩიეს. [[1895]] წლის [[25 იანვარი|25 იანვარს]] ქალაქის გამგეობის თანამდებობის პირების არჩევნები მოეწყო, რის შედეგადაც ქალაქის თავად ლუკა ასათიანი აირჩიეს, ქალაქის გამგეობის მდივნად კი ივანე მესხი.
ქალაქის სათათბიროს მეორე არჩევნები [[1898]] წელს გაიმართა. ქალაქის თავად კვლავ ლუკა ასათიანი აირჩიეს, რომელმაც დიდი ღვაწლი დასდო [[ბათუმის ოკრუგი|ბათუმის]] განაშენიანებას. განსაკუთრებით აღსანიშნავია ქალაქის მიმდებარე ტერიტორიებზე ჭაობის ამოშრობა, კაპიტალურად გაყვანილი სანიაღვრე კანალიზაციის არხები (მათ შორის ჟილინსკისა და ივანოვის არხები), რომლებმაც მთელი ქალაქი გადაკვეთეს. პარალელურად წარმოებდა ქალაქის დადაბლებული ადგილების ხრეშითა და გრუნტით მოზვინვა. ყოველივე ამან განაპირობა ქალაქში
ლუკა ასათიანის პირადი ინიციატივით დაიწყო [[ბათუმი|ბათუმის]] საბჭოს შენობის აგება, რომელიც დღესაც ამშვენებს ქალაქს. მისივე მმართველობის პერიოდშია აშენებული ახლანდელი რესპუბლიკური საავადმყოფო, რომელიც აჭარის მოსახლეობას დღესაც ემსახურება. ლუკა ასათიანი დიდ ყურადღებას უთმობდა ბათუმში განათლების აღმავლობის საქმეს. მისი ინიციატივით ქალაქში უმოკლეს ვადაში ყველა ეროვნებისათვის მათ ენაზე დაწყებითი კლასები გაიხსნა.▼
▲ლუკა ასათიანის პირადი ინიციატივით დაიწყო [[ბათუმი
ლუკას ხშირად ბათომის მოურავადაც მოიხსენებდნენ. დ. მესხსი თავის მოგონებებში (1940 წელი) წერს ქალაქის მოურავ ლუკა ასათიანს თავის კარგი ხასიათით, პატიოსნებითა და მუყაითი საქმიანობით დიდი პატივისცემა ჰქონდა დამსახურებული, „ნათათრი“, ვითომ „ქალაქი“ ბათომი მინგრეულ-მონგრეული, ჭუჭყიანი, მალე აღორძინდა, გაშენდა, გალამაზდა... ქალაქის თვითმართველობას, როდესაც იქ ლუკა ასათიანი, გრ. ვოლსკი (პოეტი უმწიფარიძე) და [[ივანე მესხი]] მსახურობდნენ და ხმოსნებად დიდი ნაწილი ქართველები იყვნენ, თვალსაჩინო ღვაწლი მიუძღვის ბათომის ფერისცვალების საქმეში.
== გარდაცვალება ==
[[ფაილი:Luka asatianis dzegli batumshi.jpg|მინიატიურა|ლუკა ასათიანის სკულპტურის გახსნა ასათიანის ქუჩაზე, ბათუმის მერიის წინ]]
ლუკა ასათიანი [[1901]] წელს, 65 წლის ასაკში, ქალაქ ბათუმში გარდაიცვალა. დაკრძალულია მშობლიურ სოფელ ქვიტირში, საფლავი სავარაუდოდ განთავსებულია ქვიტირის ეკლესიაში. ქუთაისსა და ბათუმში მცხორებმა მადლიერმა თანამოქალაქეებმა, ამ საუკუნის დასაწყისში, ორ ქუჩას მისი სახელი დაარქვა. [[2013]] წელს ბათუმში ლუკა ასათიანის სახელობის ძეგლიც გაიხსნა.
* ლუკა ასათიანის ცხოვრება და მოღვაწეობა / რ. სურმანიძე. - თბ., 2011. - გვ.59-74
* ბათუმის პირველი ქალაქისთავი / შოთა გუჯაბიძე // ბათუმელები. - ბათუმი, 2013. - 20-26 მაისი. - N 18(488). - გვ. 14- ბათომი
* ქალაქისთავები
{{DEFAULTSORT:ასათიანი, ლუკა}}
[[კატეგორია:ქართველი პოლიტიკოსები]]
[[კატეგორია:ქუთაისში დაბადებულები]]
|