წალკის მუნიციპალიტეტი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა საქართველოს მუნიციპალიტეტი
|სახელი
|სახელი სხვა ენაზე =
|დროშა
|გერბი = Tsalka gerbi.jpg
|რეგიონი = ქვემო ქართლის მხარე
|მხარის რუკა
|საკრებულოს თავმჯდომარე =
|ადმინისტრაციული ცენტრი
|დეპუტატი პარლამენტში = რევაზ შავლოხაშვილი {{Tooltip|{{ფერის დაფა|red}}|ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა}}
|გამგებელი
|ფართობი
|მოსახლეობის რაოდენობა =
|მოსახლეობა წელი
|სიმჭიდროვე
|ეროვნება = [[სომხები]] 54
}}
'''წალკის მუნიციპალიტეტი''' — ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული [[აღმოსავლეთი საქართველო|აღმოსავლეთ საქართველოში]], [[ქვემო ქართლის მხარე]]ში. [[1917]] წლამდე ახლანდელი წალკის მუნიციპალიტეტის ტერიტორია შედიოდა [[თბილისის გუბერნია|თბილისის გუბერნიის]] ბორჩალოს მაზრაში, [[1921]] წლის საქართველოს ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დაყოფით ისეც [[ბორჩალოს მაზრა]]შია, [[1930]] წლიდან ხდება დამოუკიდებელი რაიონი. [[1963]]-[[1964]] წლებში შედიოდა თეთრი წყაროს რაიონში. [[1965]] წლიდან კვლავ გამოეყო ცალკე რაიონად. ამჟამად მუნიციპალიტეტი.
ხაზი 20:
წალკის მუნიციპალიტეტი ჩრდილოეთიდან ისაზღვრება [[ბორჯომის მუნიციპალიტეტი]]თ, აგრეთვე [[გორის მუნიციპალიტეტი|გორისა]] და [[კასპის მუნიციპალიტეტი|კასპის მუნიციპალიტეტებით]]. დასავლეთით ესაზღვრება [[ახალქალაქის მუნიციპალიტეტი]], სამხრეთით [[ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტი|ნინოწმინდისა]] და [[დმანისის მუნიციპალიტეტი|დმანისის მუნიციპალიტეტები]], აღმოსავლეთით საზღვრავს [[თეთრი წყაროს მუნიციპალიტეტი|თეთრი წყაროს მუნიციპალიტეტი]]. მუნიციპალიტეტის ფართობია 1050,6 კმ². ადმინისტრაციული ცენტრი ქალაქი [[წალკა]].<ref name="usaid" /><ref>[http://nala.ge/munic/ საქართველოს ადგილობრივ თვითმმართველობათა ეროვნული ასოციაცია]</ref>
წალკის მუნიციპალიტეტი მდებარეობს ზომიერად ნოტიო სუბტროპიკული ჰავის ოლქში. ტერიტორიის დიდ ნაწილში ჩამოყალიბებულია ზომიერად ნოტიო [[ჰავა]], ზომიერად ცივი [[ზამთარი|ზამთრით]] და ხანგრძლივი [[ზაფხული]]თ. წალკის ქვაბულში მთის სტეპების ჰავაა, იცის ცივი [[ზამთარი]] და თბილი [[ზაფხული]]. ჰაერის საშუალო წლიური [[ტემპერატურა]]ა 5,9 °C, [[იანვარი|იანვრის]] -4,8 °C, [[ივლისი]]ს 16 °C, აბსოლუტურ მინიმუნი -34 °C, აბსოლუტურ მაქსიმუმი 33 °C. ნალექები 740 მმ წელიწადში. წალკის მუნიციპალიტეტში ნალექების საშუალო წლიური რაოდენობა 600-740 მმ-ს უდრის. ნალექების მაქსიმუმი [[გაზაფხული|გაზაფხულსა]] და [[ზაფხული]]ს დასაწყისშია, მინიმუმი — [[ზამთარი|ზამთარში]]. მუნიციპალიტეტის მაღალ ადგილებში მთიანეთის სტეპების ჰავაა, იცის მოკლე ზაფხული და ცივი ზამთარი. [[სამსრის ქედი|სამსრის]], [[ჯავახეთის ქედი|ჯავახეთისა]] და [[თრიალეთის ქედი|თრიალეთის ქედებზე]] (ყველაზე მაღალ ადგილებში) ნამდვილ ზაფხულს მოკლებული მაღალმთიანეთის ზომიერად მშრალი [[ჰავა]]ა.<ref name="usaid" />
წალკის მუნიციპალიტეტის მდინარეებია: [[ქცია]] (შენაკადებია: მირზაოღლი-ხრამი, ნარდევანი, ოზნი, გუმბათი, თარსონი და სხვა) და [[ჭოჭიანი (მდინარე)|ჭოჭიანი]] (სიგრძე 29 კმ, აუზის ფართობი 131 კმ²).<ref name="usaid" />
ხაზი 26:
ეკონომიკის ძირითადი სექტორები, რომლებიც უზრუნველყოფს მუნიციპალიტეტის მოსახლეობის შემოსავლებს არის: [[სოფლის მეურნეობა]] (ძირითადად მეცხოველეობა და მეკარტოფილეობა), ელექტროენერგეტიკა, მცირე მეწარმეობა (ძირითადად ვაჭრობს და საყოფაცხოვრებო მომსახურება) და საჯარო სამსახურები.<ref name="usaid" />
2014 წლის მონაცემებით მუნიციპალიტეტის მოსახლეობა შეადგენს 18 849 ადამიანს. მუნიციპალიტეტში 42 დასახლებული პუნქტია. მათ შორის 1 ქალაქია — [[წალკა]]. მუნიციპალიტეტის ქალაქის მოსახლეობა შეადგენს 3200 ადამიანს, ხოლო სოფლის 18 800-ს, ანუ მუნიციპალიტეტის მოსახლეობის 85% სოფლად ცხოვრობს. მოსახლეობის სიმჭიდროვე 21
მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტი ადგილობრივი შემოსავლებისა და გამოთანაბრებითი ტრანსფერის ჩათვლით არის 3 000 000 ლარი. მუნიციპალიტეტის მოსახლეობის
ძირითადი შემოისავლების წყაროა მიწათმოქმედება, მეცხოველეობა, ელექტროენერგეტიკა, მცირე ბიზნესი (ძირითადად ვაჭრობა და მომსახურეობის სერვისი), საჯარო
ხაზი 35:
=== რელიეფი ===
წალკის მუნიციპალიტეტის ტერიტორია [[გეომორფოლოგია|გეომორფოლოგიური]] თვალსაზრისით მრავალფეროვანია. პირველი თანრიგის ოროგრაფიული ერთეულებია: [[სამსრის ქედი]], [[ჯავახეთის ქედი]] და [[წალკის ქვაბული|წალკის ქვაბული]].
[[სამსრის ქედი]] (ზომები 40X23 კმ) ტერიტორიის დასავლეთ ნაწილში იჭრება. მერიდიანული მიმართულების ქედია, რომელიც აგებულია ნეოგენური და მეოთხეული [[ანდეზიტი]]ს, [[ანდეზიტი|ანდეზიტ]]-[[დაციტი|დაციტის]], [[ბაზალტი]]სა და [[დოლერიტი]]ს ლავებით, ტუფ-ბრექჩიებითა და ტუფებით. ნეოგენური გოდერძის წყება ქმნის ქედის ძირითად ჩონჩხს. მეოთხეული ლავებით კი აგებულია ვულკანური კონუსები, გუმბათები. ქედის მორფოლოგიაში შერწყმულია ტექტონიკური, ვულკანური, ეროზიული, ძველმყინვარული და პერიგლაციალური [[რელიეფის ფორმები]]. ქედზე ამართულია მწვერვალი [[სამსარი]] (3285 მ), რომელიც [[ვულკანური კონუსი|ვულკანურ კონუსს]] წარმოადგენს და ამ კონუსის შიგნით მდებარეობს 3 კმ სიგრძის [[კალდერა]].
▲პირველი თანრიგის ოროგრაფიული ერთეულებია: [[სამსრის ქედი]], [[ჯავახეთის ქედი]] და [[წალკის ქვაბული|წალკის ქვაბული]].
მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე შემოდის ასევე [[ჯავახეთის ქედი|ჯავახეთის ვულკანური ქედის]] ჩრდილოეთ მონაკვეთი. აგებულია უმთავრესად ბაზალტური ან ანდეზიტ-ბაზალტური ლავებით, რომლებსაც ვრცელი ტექტონიკური ძალებით თაღისებურათ ამობურცული განფენები წარმოუქმნია. ქედის [[რელიეფი]] შედგება ტექტოგენურ-ვულკანური, ვულკანური და პერიგლაციური ფორმებისაგან. ჯავახეთის ქედზე ამართულია მწვერვალები: [[დალიდაღი]] (2661 მ), [[ბიქეთი]] (2277 მ), [[ჭიქიანი (მთა)|ჭიქიანი]] (2415 მ) და სხვ. დალიდაღსა და ჭიქიანს შორის მდებარეობს [[თიქმათაში]]ს უღელტეხილი (2150 მ).▼
მსხვილი ოროგრაფიული ერთეულია აგრეთვე [[წალკის ქვაბული|წალკის პლატო ქვაბული]]. ჩრდილოეთიდან შემოზღუდულია [[თრიალეთის ქედი]]ს შუა ნაწილით, დასავლეთით ესაზღვრება [[სამსრის ქედი]]ს ჩრდილოეთ ნაწილი, სამხრეთით საზღვრავს [[ჯავახეთის ქედი]]. წალკის პლატო აგებულია ნეოგენური დოლერიტული ლავებითა და ტბიურ-მდინარეული ნალექებით. წალკის პლატოს სიმაღლე ცვალებადობს 1500 მ-იდან 1900 მ-მდე. წალკის პლატო ქვაბული იყოფა პატარა ქვაბულებად (ბეშთაშენის, ქიარაკის, ბარმაქსიზის, ბაშკოვის) და მცირე სიგრძის სერებად (წალკის, ბეშთაშენის, ქარსუს, ტაშბაშის).▼
▲მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე შემოდის ასევე [[ჯავახეთის ქედი|ჯავახეთის ვულკანური ქედის]] ჩრდილოეთ მონაკვეთი. აგებულია უმთავრესად ბაზალტური ან ანდეზიტ-ბაზალტური ლავებით, რომლებსაც ვრცელი ტექტონიკური ძალებით თაღისებურათ ამობურცული განფენები წარმოუქმნია. ქედის [[რელიეფი]] შედგება ტექტოგენურ-ვულკანური, ვულკანური და პერიგლაციური ფორმებისაგან.
▲მსხვილი ოროგრაფიული ერთეულია აგრეთვე [[წალკის ქვაბული|წალკის პლატო ქვაბული]]. ჩრდილოეთიდან შემოზღუდულია [[თრიალეთის ქედი]]ს შუა ნაწილით, დასავლეთით ესაზღვრება [[სამსრის ქედი]]ს ჩრდილოეთ ნაწილი, სამხრეთით საზღვრავს [[ჯავახეთის ქედი]]. წალკის პლატო აგებულია ნეოგენური დოლერიტული ლავებითა და ტბიურ-მდინარეული ნალექებით. წალკის პლატოს სიმაღლე ცვალებადობს 1500 მ-იდან
წალკის სერის ჩრდილოეთ ნაწილში განედური მიმართულებით გაჭიმულია თრიალეთისძირა დახრილი ალუვიური ვაკე, რომლის ფორმებიც შეპირობებულია თრიალეთის ქედის შუა ნაწილიდან ჩამომავალი პატარა მდინარეების ვულკანური და ტექტონიკური შეგუბებით. თრიალეთისძირა ვაკე აგებულია პლიოცენ-მეოთხეული რიყნალებითა და ქვიშებით. იგი დაყოფილია ორ ნაწილად: რეხის ქვაბულად და კაბურის ვაკედ.
წალკის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე მდებარეობს ასევე [[ჭოჭიანის პლატო|ჭოჭიანის ლავური პლატო]], რომელიც წალკის ქვაბულის სამხრეთ-აღმოსავლური ნაწილისაგან გამოყოფილია დაშბაშის სერით და ძირითადად ვრცელდება მდინარე [[ხრამი]]ს მარჯვენა სანაპიროზე. იგი მხოლოდ თავის ჩრდილო ნაწილში გადადის ხრამის მარცხენა სანაპიროზე. ჭოჭიანის პლატო აგებულია პლეისტოცენური ანდეზიტ-ბაზალტებით. გაკვეთილია ხრამისა და მისი მარჯვენა შენაკადის ჭოჭიანის კანიონისებრი ხეობებით. [[ხრამი]]სა და [[ჭოჭიანი (მდინარე)|ჭოჭიანის]] ხეობათა ჩაჭრის სიღრმე 300-500 მ-ს აღწევს. ხრამისა და ჭოჭიანის ხეობები თავისი უდაბლესი ფსკერისპირა ნაწილებით გრანიტულ მასივს სჭრიან, კრისტალურ საფუძველზე გადაფარებულია ანდეზიტ-ბაზალტური ლავის ქარაფებში ხელოვნურ და ნახევრად ხელოვნურ გამოქვაბულთა ჯგუფებია (მაგ., [[ეძანის გამოქვაბული]]), რომლებსაც წარსულში სამხედრო დანიშნულება ჰქონდათ. სოფელ დაშბაშის კიდეზე არის ღრმა ნაპრალები.
წალკის მუნიციპალიტეტს მიეკუთვნება ასევე [[თრიალეთის ქედი|თრიალეთის ქედის]] სამხრეთი კალთა, რომელიც დანაწევრებულია მდინარეებით: ბეშთაშენით, გუმბათის და მათი შენაკადების ხეობებით. აღსანიშნავია ბეშთაშენის, ქიარაკის, ავრანლოს, აშყალის და ტაშბაშის ღრმა კანიონები.
=== შიგა წყლები ===
წალკის მუნიციპალიტეტი ხასიათდება ხშირი ჰიდროგრაფიული ქსელით. აქაურ მიწაზე გაედინება მრავალი დიდი თუ პატარა [[მდინარე]], თავიანთი უფრო მცირე შენაკადებითურთ.
მთავარი მდინარეა [[ქცია]], რომელიც აქ [[ბორჯომის მუნიციპალიტეტი]]დან შემოედინება. მდინარე ქციას მუნიციპალიტეტის ფარგლებში გააჩნია მრავალრიცხოვანი პატარა შენაკადები: მირზაოღლი-ხრამი, ნარდევანი, ოზნი (მარჯვენა შენაკად ბურნაშეთით), გუმბათი, თარსონი, ტუსრები და ა. შ.
შედარებით მოზრდილია მდინარე [[ჭოჭიანი (მდინარე)|ჭოჭიანი]] (სიგრძე 29 კმ, აუზის ფართობი 131 კმ²), რომელიც იბადება [[ჯავახეთის ქედი]]ს აღმოსავლეთ კალთაზე.
წალკის მუნიციპალიტეტის მდინარეების კვებაში მონაწილეობს თოვლის, წვიმის და მიწისქვეშა წყალი. წყალმცირობა [[ზამთარი|ზამთარშია]], წყალდიდობა გაზაფხულზე და [[ზაფხული|ზაფხულში]]. მუნიციპალიტეტის ტერიტორია [[ტბა|ტბებით]] მდიდარია. აქ გაბნეულია მრავალი მთის ტბა, რომლებიც პატარა სიღრმითა და ფართობით გამოირჩევიან. გამოსაყოფია: ბარეთის, ხადიკის, ლელიანის, ტბის, ჩაპაევკის, გრძელი და ღრმა ტბები.
[[ბარეთის ტბა]] მუნიციპალიტეტის აღმოსავლეთ ნაწილში მდებარეობს [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 1621 მ-ზე და მოქცეულია სინკლინურ მულდაში. ზედაპირის ფართობი – 1,34 კმ², აუზის – 9,3 კმ², მაქსიმალური სიღრმე 1,3 მ. წყლის მოცულობა 1,10 მლნ. მ³. ნაპირები სუსტადაა შეჭრილ-შემოჭრილი. წალკის ქვაბულში [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 1596 მ სიმაღლეზე მდებარეობს ჩაპაევკის ტბა, რომლის სიღრმეა 2,5 მ.
ხრამის ხეობაში [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 1506 მ-ზე მდებარეობს [[წალკის წყალსაცავი]], რომელიც სარკის ფართობით საქართველოს უდიდესი [[წყალსაცავი]]ა. მაქსიმალური სიღრმეა – 25 მ, სიგრძე 12 კმ, სიგანე 3 კმ-ზე მეტი. მნიშვნელოვანი ჰიდროლოგიური ობიექტია.
=== ჰავა ===
წალკის მუნიციპალიტეტი მდებარეობს ზომიერად ნოტიო სუბტროპიკული ჰავის ოლქში. ტერიტორიის დიდ ნაწილში ჩამოყალიბებულია ზომიერად ნოტიო ჰავა, ზომიერად ცივი [[ზამთარი|ზამთრით]] და ხანგრძლივი [[ზაფხული]]თ.
წალკის ქვაბულში მთის სტეპების [[ჰავა]]ა, იცის ცივი [[ზამთარი]] და თბილი [[ზაფხული]]. ჰაერის საშუალო წლიური [[ტემპერატურა]]ა 5,9 °C, იანვრის -4,8 °C, ივლისის 16 °C, აბსოლუტურ მინიმუნი -34 °C, აბსოლუტურ მაქსიმუმი 33 °C. ნალექები 740 მმ წელიწადში. წალკის მუნიციპალიტეტში ნალექების საშუალო წლიური რაოდენობა 600-740 მმ-ს უდრის. ნალექების მაქსიმუმი გაზაფხულსა და ზაფხულის დასაწყისშია, მინიმუმი – ზამთარში.▼
▲წალკის მუნიციპალიტეტი მდებარეობს ზომიერად ნოტიო სუბტროპიკული ჰავის ოლქში. ტერიტორიის დიდ ნაწილში ჩამოყალიბებულია ზომიერად ნოტიო ჰავა, ზომიერად ცივი [[ზამთარი|ზამთრით]] და ხანგრძლივი [[ზაფხული]]თ.
მუნიციპალიტეტის მაღალ ადგილებში მთიანეთის სტეპების ჰავაა, იცის მოკლე [[ზაფხული]] და ცივი [[ზამთარი]]. სამსრის, ჯავახეთისა და თრიალეთის ქედებზე (ყველაზე მაღალ ადგილებში) ნამდვილ ზაფხულს მოკლებული მაღალმთიანეთის ზომიერად მშრალი ჰავაა.▼
▲წალკის ქვაბულში მთის სტეპების [[ჰავა]]ა, იცის ცივი [[ზამთარი]] და თბილი [[ზაფხული]]. ჰაერის საშუალო წლიური [[ტემპერატურა]]ა 5,9°, იანვრის -4,8°, ივლისის 16°, აბსოლუტურ მინიმუნი -34°, აბსოლუტურ მაქსიმუმი 33°. ნალექები 740 მმ წელიწადში. წალკის მუნიციპალიტეტში ნალექების საშუალო წლიური რაოდენობა 600-740 მმ-ს უდრის. ნალექების მაქსიმუმი გაზაფხულსა და
▲სამსრის, ჯავახეთისა და თრიალეთის ქედებზე (ყველაზე მაღალ ადგილებში) ნამდვილ ზაფხულს მოკლებული მაღალმთიანეთის ზომიერად მშრალი ჰავაა.
=== ნიადაგები ===
ტერიტორიის ვრცელი ნაწილი უკავია გამოტუტული და კარბონატული მთის შავმიწა ნიადაგებს.
წალკის ქვაბული განირჩევა შავმიწა ტიპის [[ნიადაგი]]ს სიჭარბით. საშუალოდ გამომუტვილი შავმიწები განვითარებულია წალკის სერის სამხრულ კალთებზე სოფელ სანთასა და ბეშთაშენს შორის, [[ჯავახეთის ქედი]]ს ფერდობებზე, სოფელ წინწყაროს აღმოსავლეთით. დეგრადირებული შავმიწები წარმოდგენილია სოფელ [[რეხი|რეხთან]] და [[ბედენის ქედი]]ს ჩრდილო ფერდობზე.
თრიალეთისძირა ვაკე და ბეშთაშენის ტაფობის ფსკერის ნაწილი დაფარულია შავმიწისებრი გამომუტვილი ძველალუვიური ნიადაგებით. სამსრის, ჯავახეთის და თრიალეთის ქედის კალთებზე განვითარებულია ჯერ ვულკანური მთიანეთის შავმიწისებრი და კორდიანი მთის მდელოს ნიადაგები, შემდეგ კი კორდიან-ტორფიანი მთის მდელოს ნიადაგები. ყველაზე მაღალ ადგილებში ლაქებად არის წარმოდგენილი კორდიან-ტორფიანი მთის მდელოს ნიადაგები.
=== ლანდშაფტები ===
წალკის მუნიციპალიტეტში გავრცელებულია [[ლანდშაფტი]]ს შემდეგი სახეები:
# ლავური [[პლატო]] მთის სტეპის მცენარეულობით და შავმიწა ნიადაგებით;
Line 109 ⟶ 88:
=== ფლორა ===
ტერიტორია [[ტყე]]ებს მოკლებულია. ტყესა და ბუჩქნარს უკავია მთელი ტერიტორიის 5,8 ათ. ჰა. აქ ძირითადად გავრცელებულია მთის სტეპები, მარცვლოვანი მცენარეებიდან აღსანიშნავია [[კეწეწურა]], [[ვაციწვერა]], [[ურო (ბალახი)|ურო]], [[ნამიკრეფია]], [[ბაია (გვარი)|ბაია]], [[მაჩიტა]], [[სათითურა]], [[შვრიელა]], [[ტიმოთელა]] და სხვ. ბუჩქებიდან ხარობს [[გრაკლა]], [[შავჯაგა]], [[ძეძვი]] და [[ჩიტავაშლა]]. წალკის ქვაბულის მცენარეულობა ძირითადად წარმოდგენილია ზეგნის სტეპებით (გასტეპებული მდელოებით), რომლებშიც გავრცელებულია წყალჭაობური დაჯგუფებები და ყოფილი ტყის უმნიშვნელო ნაშთები, ეს უკანასკნელი დარჩენილია მდინარე ტუსრების (ქციის მარცხენა შენაკადი) აუზში, მთა [[თავკვეთილი]]ს აღმოსავლეთ კალთებზე და სხვ. [[ჭოჭიანის პლატო]]ს ზედაპირზე გაბატონებული შავმიწიანი ნაირბალახოვან-მარცვლოვანი სტეპების ფონზე წარმოდგენილია წყალჭაობური მცენარეულობის ლაქები.
=== ფაუნა ===
თითქმის ყველგანაა [[კურდღელი]], [[მელა]], [[მგელი]] და [[ტურა]]. გვხვდება არც თუ ისე დიდი რაოდენობით [[შველი]]. მუნიციპალიტეტში ფართოდაა მღრღნელებიც: [[ბუჩქნარის მემინდვრია]], [[ტყის თაგვი]], [[მექვიშია]], [[ზაზუნა]] და სხვ. გვხვდება ასევე [[თეთრკბილა ბრუცა]]ც. არის [[ღამურა]].
წალკის წყალსაცავი, მუნიციპალიტეტში მდებარე ტბებითურთ მდიდარია [[თევზი]]თ. წალკის წყალსაცავში ხდება [[თევზი]]ს ინტენსიური რეწვა. მოიპოვება [[ხრამული]], [[კალმახი]], [[მტკვრის წვერა]], [[ქაშაპი]] და ა. შ.▼
▲წალკის წყალსაცავი, მუნიციპალიტეტში მდებარე ტბებითურთ მდიდარია [[თევზი]]თ. წალკის წყალსაცავში ხდება [[თევზი]]ს ინტენსიური რეწვა. მოიპოვება [[ხრამული]], [[კალმახი]], [[მტკვრის წვერა]], [[ქაშაპი]] და ა.შ.
== მოსახლეობა ==
2002 წლის მოსახლეობის რიცხოვნობა – 21 ათასი კაცი, მათ შორის – 55,5 % [[სომეხი]], 22,0 % [[ბერძნები|ბერძენი]], 12 % [[ქართველი]], 9,5 % [[აზერბაიჯანელი]]; სიმჭიდროვე — 20 კაცი კვ. კმ-ზე. მუნიციპალიტეტში 51 დასახლებული პუნქტია: 1 ქალაქი, 2 დაბა და 48 სოფელი, აგრეთვე 20-მდე ნასოფლარი.
===აღწერის მონაცემები===
Line 137 ⟶ 110:
== მმართველობა ==
მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი ორგანოა მუნიციპალიტეტის საკრებულო, ხოლო აღმასრულებელო ორგანო — გამგეობა. მუნიციპალიტეტიში არის ტერიტორიული ერთეულები:
* ''თემი'' — 11: [[ავრანლო]], [[არჯევან-სარვანი]], [[ბედიანი]], [[კოხტა (წალკის მუნიციპალიტეტი)|კოხტა]], [[ბარეთი]], [[თრიალეთი (წალკის მუნიციპალიტეტი)|თრიალეთი]] [[ბეშთაშენი]], [[საყდრიონი (წალკის მუნიციპალიტეტი)|საყდრიონი]], [[წალკა]], [[წინწყარო (წალკის მუნიციპალიტეტი)|წინწყარო]], [[ხაჩკოი]].
* ''სოფელი'' — 18: [[არწივანი]], [[აშკალა]], [[ბერთა (წალკის მუნიციპალიტეტი)|ბერთა]], [[ბურნაშეთი (წალკის მუნიციპალიტეტი)|ბურნაშეთი]], [[განთიადი (წალკის მუნიციპალიტეტი)|განთიადი]], [[გუმბათი (წალკის მუნიციპალიტეტი)|გუმბათი]], [[დარაქოი]], [[დაშბაში]], [[თეჯისი]], [[კაბური]], [[კუშჩი (წალკის მუნიციპალიტეტი)|კუშჩი]], [[ნარდევანი]], [[ოზნი]], [[რეხა (წალკის მუნიციპალიტეტი)|რეხა]], [[სამება (წალკის მუნიციპალიტეტი)|სამება]], [[ჩივთქილისა]], [[ყიზილქილისა (წალკის მუნიციპალიტეტი)|ყიზილქილისა]], [[ხანდო (წალკის მუნიციპალიტეტი)|ხანდო]].
== ეკონომიკა ==
სასოფლო-სამეურნეო სავარგულებს უკავია 860 კვ.კმ. სოფლის მეურნეობის მთავარი დარგებია: [[მეკარტოფილეობა]] და [[მესაქონლეობა]]. წამყვანია ელექტროენერგეტიკა, აქ შექმნილია ჰიდროელექტროსადგურის კასკადი, რომელიც ჩართულია [[საქართველო]]ს ერთიან ენერგოსისტემაში. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე გადის რესპუბლიკური მნიშვნელობის გზები, აგრეთვე მარაბდა-ახალქალაქის რკინიგზა.▼
▲სოფლის მეურნეობის მთავარი დარგებია: [[მეკარტოფილეობა]] და [[მესაქონლეობა]]. წამყვანია ელექტროენერგეტიკა, აქ შექმნილია ჰიდროელექტროსადგურის კასკადი, რომელიც ჩართულია [[საქართველო]]ს ერთიან ენერგოსისტემაში. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე გადის რესპუბლიკური მნიშვნელობის გზები, აგრეთვე მარაბდა-ახალქალაქის რკინიგზა.
== კულტურა ==
| |||