არდის ქრონოლოგია

აქ მოცემულია ჯონ რონალდ რუელ ტოლკინის ლეგენდარიუმთან დაკავშირებულ მოვლენათა ქრონოლოგია.

მეორე ეპოქა

• 1 - რუსი ნავსაყუდლებისა და ლინდონის დაარსება.
• 32 - ედაინები ნუმენორში ჩადიან.
• 40 - მრავალი ჯუჯა ტოვებს ერედ ლეინის ძველ ქალაქებს და მორიაშიგადადის, სადაც მრავლდებიან.
• 442 - ელროს ტარ–მინიატური კვდება.
• 500 - საურონი ისევ იღვიძებს შუახმელეთში.
• 548 - სილმარიენის დაბადება ნუმენორში.
• 600 - პირველი ნუმენორული ხომალდები შუახმელეთის ნაპირებს უახლოვდება
• 750 - ნოლდორები ერეგიონს აარსებენ.
• 1000 - ნუმენორელთა გაძლიერებით შეშფოთებული საურონი, მორდორის მიწას ირჩევს გასამაგრებლად. იწყება ბარად–დურის მშენებლობა.
• 1075 - ტარ-ანკალიმე ნუმენორის პირველი მმართველი დედოფალი ხდება
• 1200 - საურონი ელდარებთან დამეგობრებას ცდილობს. გილ–გალადი უარს ამბობს მასთან კავშირზე, მაგრამ ერეგიონელი მჭედლების ნდობა მოპოვებულია. ნუმენორელები შუახმელეთის ნაპირებთან ნავსადგურებს აშენებენ.
• 1500 - ელფი მჭედლები საურონის მითითებებითა და ხელშეწყობით ოსტატობის უმაღლეს დონეს აღწევენ. ისინი ძალაუფლების ბეჭდების გამოჭედვას იწყებენ.
• 1590 - ერეგიონში სამი ბეჭდის გამოჭედვა სრულდება.
• 1600 - საურონი ოროდრუინში მმართველ ბეჭედს ქმნის. ბარად-დურის მშენებლობა სრულდება. კელებრიმბორი საურონის ვერაგულ ჩანაფიქრს ხვდება.
• 1693 - ელფებსა და საურონს შორის ომი იწყება. სამ ბეჭედს მალავენ.
• 1695 - საურონის ლაშქარი ერიადორში იჭრება. გილ–გალადი ელრონდს ერეგიონში გზავნის.
• 1697 - ერეგიონი უდაბურდება. კელბრიმბორი კვდება. მორიის კარიბჭეები იკეტება. ელრონდი გადარჩენილ ნოლდორებთან ერთად უკან იხევს და იმლადრისს აფარებს თავს.
• 1699 - საურონი ერიადორს აოხრებს.
• 1700 - ტარ–მინასტირი ნუმენორიდან ლინდონში დიდ ფლოტს გზავნის. საურონს ამარცხებენ.
• 1701 - საურონს ერიადორიდან აძევებენ. დასავლეთის მიწებზე ხანგრძლივი მშვიდობა ისადგურებს.
• 1800 - ამ დროიდან მოყოლებული ნუმენორელები სანაპიროებზე ბატონდებიან. საურონი აღმოსავლეთით ავრცელებს ყთავის ძალაუფლებას. ნუმეზირს წყვდიადის აჩრდილი ეფინება.
• 2251 - ტარ-ატანამირი ტახტზე ადის. ნუმენორში აჯანყებები და განხეთქილებები იწყება. ცხრა ბეჭდის მონები, ნაზგულები, ანუ ბეჭდის აჩრდილები, პირველად ჩნდებიან.
• 2280 - უმბარი ნუმენორელთა დიდი ციხესიმაგრე ხდება.
• 2350 - პელარგირს აშენებენ. ის ერთგული ნუმენორელების მთავარი ნავსადგური ხდება.
• 2899 - არ–ადუნახორი ტახტზე ადის.
• 3175 - ტარ-პალანტირის მონანიება. სამოქალაქო ომი ნუმენორში.
• 3255 - არ–ფარაზონ ბრწყინვალე ტახტს ძალით ეპატრონება.
• 3261 - არ–ფარაზონის ფლოტი უმბარში შედის.
• 3262 - საურონს ატყვევებენ და ნუმენორში მიჰყავთ; 3262–3310 წლებში საურონი მეფეს აცდუნებს და ნუმენორელებს წყმედს.
• 3310 - არ–ფარაზონი დიდი არმადის შენებას იწყებს.
• 3319 - არ–ფარაზონი ვალინორს უტევს. ნუმენორის დაცემა. ელენდილი და მისი შვილებიჩაძირული კუნძულიდან გარბიან.
• 3320 - დევნილთა სამეფოების, არნორისა და გონდორის დაარსება. პალანტირებს ანაწილებენ. საურონი მორდორში ბრუნდება.
• 3429 - საურონი გონდორს უტევს. მინას ითილს იპყრობს და თეთრ ხეს წვავს. ისილდური ანდუინით გარბის და ჩრდილოეთში ელენდილთან ჩადის. ანარიონი მინას ანორს და ოსგილიათს იცავს.
• 3430 - ელფთა და ადამიანთა უკანასკნელი კავშირი იკვრება.
• 3431 - გილგალადი და ელენდილი იმლადრისიდან აღმოსავლეთში მიემართებიან.
• 3434 - გაერთიანებული ლაშქარი ნისლიან მთებზე გადადის. დაგორლადის ველზე ბრძოლა იმართება და საურონს ამარცხებენ. ბათდ–დუნოს ალყა იწყება.
• 3440 - ანარიონს კლავენ.
• 3441 - გილ გალადი და ელენდილი საურონის ძალაუფლებას ამხობენ. თავად ბრძოლაში იღუპებიან. ისილდური ძალაუფლების ბეჭედს ისაკუთრებს. საურონი ხანგრძლივი დროით უჩინარდება და ბეჭდის-აჩრდილები წყვდიადში ბრუნდებიან მეორე ეპოქა მთავრდება

ლიტერატურა

• ჯ.რ.რ. ტოლკინი (2011), მეფის დაბრუნება, თბილისი: ქია ქარჩხაძის გამომცემლობა

რესურსები ინტერნეტში

• არდის ქრონიკები
• ინტერაქტიული ქრონოლოგია
• ქრონოლოგია საიტზე Tolkien Gateway