ლუქსემბურგი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
GiorgiXIII (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
მ clean up, replaced: ერთერთი → ერთ-ერთი using AWB |
||
ხაზი 84:
'''ლუქსემბურგი''' ({{lang-lb|Lëtzebuerg}}; {{lang-de|Luxemburg}}) ''ოფიციალურად'' '''ლუქსემბურგის დიდი საჰერცოგო''' ({{lang-lb|Groussherzogtum Lëtzebuerg}}; {{lang-fr|Grand-Duché de Luxembourg}}; {{lang-de|Großherzogtum Luxemburg}}) — ტერიტორიულად ჩაკეტილი სახელმწიფო დასავლეთ [[ევროპა]]ში. დასავლეთით და ჩრდილოეთით [[ბელგია]]ს, აღმოსავლეთით [[გერმანია]]ს და სამხრეთით [[საფრანგეთი|საფრანგეთს]] ესაზღვრება. დედაქალაქი [[ლუქსემბურგი (ქალაქი)|ლუქსემბურგი]], [[ბრიუსელი (რეგიონი)|ბრიუსელთან]] და [[სტრასბური|სტრასბურგთან]] ერთად, [[ევროპის კავშირი|ევროკავშირის]] სამი ოფიციალური დედაქალაქიდან ერთ-ერთია, სადაც განლაგებულია ევროკავშირის სასამართლო და ევროკავშირის უმაღლესი იურიდიული ორგანო. ქვეყნის კულტურა, მოსახლეობა და ენა, გადაჯაჭვულია მეზობლებზე, რაც არსებითად [[ფრანგული კულტურა|ფრანგული]] და [[გერმანიის კულტურა|გერმანული კულტურის]] ნარევია. მეზობელი ქვეყნების მხრიდან რიგი შემოსევების შემდეგ, განსაკუთრებით [[ლუქსემბურგი მეორე მსოფლიო ომში|მეორე მსოფლიო ომის]] დროს, ქვეყანას გაუჩნდა მედიაციის ნება საფრანგეთსა და გერმანიას შორის, რაც გამოიწვია ევროკავშირის შექმნა.<ref>{{cite book|year=2010|title=History: The Definitive Visual Guide|location=New York, New York|publisher=Dorling Kindersley Limited|pages=452–453|isbn=978-0-7566-7456-4}}</ref>
ქვეყანა შედგება ორი ძირითადი რეგიონისგან: ''ესლინგი'', ქვეყნის ჩრდილოეთი ნაწილი და [[არდენები]]ს ნაწილი, და ''გუტლენდი'' („კარგი მიწა“), ქვეყნის სამხრეთი ნაწილი.<ref>{{cite web|url=http://www.gouvernement.lu/publications/luxembourg/tout_savoir/Tout_savoir_EN_2010.pdf |title= Everything you need to know about the Grand Duchy of Luxembourg}}</ref> 2,586 კმ² ფართობით, ქვეყანა ევროპის
ლუქსემბურგი [[ევროკავშირი]]ს, [[ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაცია|ეთგოს]], [[გაერო]]ს, [[ნატო]]სა და [[ბენილუქსი]]ს დამფუძნებელი წევრია, რაც ასახავს მის პოლიტიკურ კონსენსუსს ეკონომიკური, პოლიტიკური და სამხედრო ინტეგრაციის თვალსაზრისით. ქალაქი [[ლუქსემბურგი (ქალაქი)|ლუქსემბურგი]], რომელიც ქვეყნის დედაქალაქი და უდიდესი ქალაქია, ევროკავშირის რამდენიმე ინსტიტუტისა და სააგენტოს დისლოცირების ადგილია. ლუქსემბურგი, 2013-2014 წლებში, [[გაეროს უშიშროების საბჭო]]ს არამუდმივი წევრი იყო, რაც ქვეყნის ისტორიაში პირველად მოხდა.<ref>{{cite web|url=http://www.wort.lu/en/politics/un-asselborn-s-final-security-council-meeting-54943bcb0c88b46a8ce49a8d|title=Luxemburger Wort – Asselborn's final Security Council meeting|publisher=Wort.lu|date=19 December 2014|accessdate=2 April 2015}}</ref> 2016 წელს, ლუქსემბურგის მოქალაქეებმა მიიღეს უვიზო ან ჩასვლისას ვიზის ხელმისაწვდომობა 172 ქვეყნაში, ამით ლუქსემბურგულმა პასპორტმა მსოფლიოში მე-6 ადგილი დაიკავა, კანადურ და შვეიცარიულ პასპორტთან ერთად.<ref>{{cite web|title=Global Ranking – Visa Restriction Index 2016|url=https://www.henleyglobal.com/files/download/HP/hvri/HP%20Visa%20Restrictions%20Index%20160223.pdf|publisher=Henley & Partners|accessdate=27 February 2016}}</ref>
ხაზი 154:
=== XX საუკუნე ===
[[1914]] წელს [[გერმანიის იმპერია]]მ საფრანგეთთან ომის დროს დაარღვია ლუქსემბურგის ნეიტრალიტეტი. მიუხედავად [[I მსოფლიო ომის დროს გერმანიის მიერ ლუქსემბურგის ოკუპაცია|ოკუპაციისა]] გერმანიამ ლუქსემბურგს შეუნარჩუნა პოლიტიკური მექანიზმების დამოუკიდებლობა.
[[1940]] წელს [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დაწყების შემდეგ [[ლუქსემბურგი მეორე მსოფლიო ომში|ლუქსემბურგის]] ნეიტრალიტეტი ისევ დაირღვა [[ვერმახტი]]ს მიერ. პირველი ოკუპაციისგან განსხვავებით ამ ხემთხვევაში ლუქსემბურგი მთლიანად შეუერთეს [[მესამე რაიხი|მესამე რაიხს]], როგოც ერთ-ერთი პროვინცია. დევნილობაში მყოფმა მთავრობამ თავი [[ლონდონი|ლონდონს]] შეაფარა. ლუქსემბურგი [[1944]] წელს გაათავისუფლეს და ის გახდა [[გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია|გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის]] დამფუძნებელი წევრი. ლუქსემბურგის ნეიტრალიტეტი [[ლუქსემბურგის კონსტიტუცია|კონსტიტუციურად]] [[1948]] წელს დასრულდა და [[1949]] წელს [[ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაცია|ნატოს]] შეუერთდა.
| |||