აქბარი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მNo edit summary იარლიყები: რედაქტირება მობილურით მობილური აპლიკაციით რედაქტირება |
No edit summary |
||
ხაზი 30:
}}
'''ჯალალ-ად-დინ მუჰამად აქბარი''' (დ. [[14 ოქტომბერი]] [[1542]], [[ამარკოტი]] ([[სინდი]]) — გ. [[15 ოქტომბერი]] [[1605]], [[აგრა]]) — [[დიდ მოგოლთა იმპერია|დიდი მოგოლთა]] მე-3 იმპერატორი [[1556]]-[[1605]] წლებში. [[თემურიდები]]ს დინასტიის წარმომადგენელი, [[თემურლენგი]]ს პირდაპირი შთამომავალი, [[ბაბური]]ს შვილიშვილი, იმპერატორ [[ჰუმაიონი]]ს ვაჟი - გამოჩენილი სახელმწიფო მოღვაწე და მხედართმთავარი. ის დაიბადა [[1542]] წელს, ქალაქ [[ამარკოტი|ამარკოტში]], სადაც თავისი პირველი ცხოვრების 12 წელი გაატარა. [[1555]] წელს ის მამასთან, [[ჰუმაიონი|ჰუმაიონთან]] ერთად დაბრუნდა [[დელი|დელში]], რომელიც ლიტერატურისა და აღორძინების ცენტრი გახდა.
[[ფაილი:Mogulreich Akbar.png|მინი|მარცხნივ|220პქ.|მოგოლთა იმპერია აქბარ I-ის დროს]]
[[1556]] წელს [[ჰუმაიონი]] გარდაიცვალა და 14 წლის ასაკში აქბარი გახდა იმპერიის ფადიშაჰი. 4 წლის შემდეგ მან განდევნა რეგენტი, ბაირამ ხანი და შეუდგა იმპერიის საზღვრების გაართოებას. მან გააერთიანა [[რაჯპუტანი]], [[გუჯარათი]], [[ბენგალია]] და [[ქაშმირი]]. ის იყო გაუნათლებელი, მაგრამ ნიჭიერი მმართველი. ცდილობდა სავაჭრო ურთიერთობების განვითარებას, გაატარა მნიშვნელოვანი სამხედრო და ფინანსური რეფორმები. შექმნა ახალი რელიგია „[[დინი-ილაჰი]]“ (ღვთაებრივი რწმენა), რომელიც [[ისლამი]]ს, [[ინდუიზმი]]ს, [[ფარსიზმი]]ს, [[ჯაინიზმი]]ს ეკლექტიკურ ნაზავს წარმოადგენს. აქბარი ამ რელიგიის მეთაურად იქნა აღიარებული. იგი წარმოადგენდა როგორც სასულიერო, ისე საერო ხელისუფალს.
მოგოლთა იმპერიის სახელმწიო ენას წარმოადგენდა თურქული ენა და ჰინდი. საშინაო რეორმების დასრულების შემდეგ აქბარი გადაიქცა მეცნიერებისა და ხელოვნების მარველად. მან გარს შემოიკრიბა საუკეთესო მეცნიერები, პოეტები, მუსიკოსები, მხატვრები. მისმა უახლოესმა თანამებრძოლმა - ვეზირმა, მრავალმხრივად განათლებულმა და მრავალ ენაზე მოლაპარაკე პიროვნებამ აბუ-ლ ფაზლიმ შემოგვინახა ჩანაწერები აქბარის მმართველობის შესახებ. ამ ჩანაწერებით ვგებულობთ, რომ აქბარის მმართველობის პერიოდში შეიქმნა ფერწერის სკოლა. იმპერიაში, შეგროვდა უმდიდრესი ბიბლიოთეკა, რომელიც 24 000 ტომს შეიცავდა. [[1569]] წ. ქალაქ [[აგრა]]ს მახლობლად დაიწყო ახალი ქალაქის - == ლიტერატურა ==
| |||