სეფიანთა იმპერია: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 60:
დინასტიის პირველი წარმომადგენელი [[ისმაილ I|შაჰ ისმაილ I]] ხელისუფლების სათავეში მოვიდა [[აზერბაიჯანი]]ს და [[ანატოლია|ანატოლიის]] თურქული ტომების მხარდაჭერის შედეგად, რომლებიც [[ყიზილბაშები]]ს სახელით იყვნენ ცნობილნი (წითელი თავსაფრის ტარების გამო). პირველ სეფიანთა ძალაუფლება ემყარებოდა ყიზილბაშთა თურქული ტომების სამხედრო ძალას, რომლის ბალანსირება ხდებოდა სპარსული წარმომავლობის ბიუროკრატიით.
 
სეფიანთა სახელმწიფო თავის ძალაუფლების მწვერვალს [[აბას I (ირანი)|შაჰ აბას I]] დიდის ([[1587]] – [[1629]]) მართველობის პერიოდში აღწევს. ამ დროისთვის ხდება ყიზილბაშური ელემენტების თანდათანობითი განდევნა სამხედრო სფეროდან და მისი ჩანაცვლება [[კავკასია|კავკასიური]] ელემენტებით. კავკასიელები ასევე განსაკუთრებულ როლს ასრილებდნენ სეფიანთა ადმინისტრაციაში. ამ გზით შაჰ აბასმა მოახერხა სახელმწიფოს ცენტრალიზაციის გაძლიერება და მომთაბარე ყიზილბაშების სამხედრო ძალაზე დამოკიდებულებისაგან გათავისუფლება.
 
სამხედრო სფეროში ჩატარებული მნიშვნელოვანი რეფორმის შედეგად , რაშიც [[ინგლისი|ინგლისელი]] კონსულებიც უწევდნენ დახმარებას , შაჰ აბასმა შესძლო ახალი ტიპის არმიის შექმნა . ის წარმატებით უპირისპირდებოდა [[უზბეკები|უზბეკებს]] აღმოსავლეთით და [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალებს]] დასავლეთით . შაჰ აბასმა შესძლო [[პორტუგალიელები]]ს განდევნა [[ბაჰრეინი]]დან ([[1602]]) და ინგლისის ფლოტის დახმარებით [[ჰორმუზდი]]დან [[სპარსეთის ყურე]]ში (1622 წ) , რომელიც პორტუგალიელებისთვის [[ინდოეთი|ინდოეთთან]] დამაკავშირებელი უმნიშვნელოვანეს პუნკტსპუნქტს წარმოადგენდა . მან გააფართოვა სავაჭრო კავშირები ინგლისთან და ინდოეთთან .
 
შაჰა ბასის მემკვიდრეების დროს სეფიანტა სახელმწიფო თანდათანობით კარგავს ძალას და [[XVIII საუკუნე|XVIII]] საუკუნის I მესამდშიმესამედში საბოლოოდ ქრება .
 
== ისტორია ==