ტელესკოპი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 2:
'''ტელესკოპი''' ([[ბერძნული ენა|ბერძნ.]] τῆλε ''ტელე'' — „შორი“ და σκοπεῖν ''სკოპეინ'' — „ყურება“) — ასტრონომიული ხელსაწყო, რომელიც გამოიყენება ციურ ობიექტებზე დასაკვირვებლად.
 
არსებობს სამი ტიპის ტელესკოპი:
არსებობს სამი ტიპის ტელესკოპი: ლინზიანი ([[რეფრაქტორები]]), სარკიანი ([[რეფლექტორები]]) და სარკიან-ლინზიანი (მენისკური) სისტემები. იყენებენ ნიუტონისეული, კასეგრენისეული, ნესმითისეული და რიჩი-კრეტიანია ოპტიკური სისტემის მქონე რეფლექტორებს (უკანასკნელი ყველაზე გავრცელებულია), სარკიან-ლინზიანი სისტემის შმიდტისა და მაქსუტოვის ტიპის ტელესკოპებს.
*'''[[რეფრაქტორები]]''' (ლინზიანი) — მილში მოქცეულიაოპტიკური სისტემა. მილს გამართავენ ურთიერთმართობულ ორ ღერძზე, რომელთა ირგვლივ ბრუნვით მას ცის ნებისმიერი წერტილისაკენ მიმართავენ.
 
*'''[[რეფლექტორები]]''' (სარკიანი) — მილის ფსკერზე მოტავსებულია ჩაზნექილი სარკე. მას ეცემა სხივთა კონა, რომელიც აირეკლება და ვიწრო კონად „შეკუმშული“ დაეცემა ირიბ ბრტყელ სარკეს. აქედან არეკვლილი სხივთა კონა ობიექტის გამოსახულებას გვაძლევს ოკულარში.
 
*ე. წ. '''მენისკური''' (სარკიან-ლინზიანი) — სხეულიდან გამოსული გამოსხივება გაივლის რა ნახევრადგამჭვირვალე-ნახევრადამრეკვლავ — ლინზა მენისკს, მიემართება მთავარი სარკისაკენ, რომელიც შუაში გახვრეტილია, რათა გაატაროს სარკეებიდან არეკვლილი სხივთა კონა ფოკუსისაკენ.
 
არსებობს სამი ტიპის ტელესკოპი: ლინზიანი ([[რეფრაქტორები]]), სარკიანი ([[რეფლექტორები]]) და სარკიან-ლინზიანი (მენისკური) სისტემები. იყენებენ ნიუტონისეული, კასეგრენისეული, ნესმითისეული და რიჩი-კრეტიანია ოპტიკური სისტემის მქონე რეფლექტორებს (უკანასკნელი ყველაზე გავრცელებულია), სარკიან-ლინზიანი სისტემის შმიდტისა და მაქსუტოვის ტიპის ტელესკოპებს.
 
ტელესკოპის დანიშნულებაა, რაც შეიძლება მეტი სხივი შეკრიბოს ფოკუსში, რატა გამოავლინოს და დაგვანახოს გამოსხივების სუსტი წყაროები ანუ მკრთალი მნათობები; ამასთან, ტელესკოპით უნდა მივიღოთ ცის სხეულთა გამოსახულებები.
 
მნათობი მკრთალად შეიძლება გვეჩვენებოდეს ან დიდი სიშორის, ან საკუთარი გამოსხივების ნაკლები ინტენსივობის გამო.
 
სინათლის რაოდენობა, რომელიც ტელესკოპს ფოკუსში იკრიბება, ობიექტივისა (რეფრაქტორში) ან სარკის (რეფლაქტორში) ზედაპირის ფართობის პროპორციულია. ადამიანის თვალის გუგის დიამეტრი დაახლოებით 6 მმ-ს ტოლად შეგვიძლია ჩავთვალოთ. ტელესკოპი, რომლის
 
ყველასთვის ცნობილია, რომ [[ასტრონომია|ასტრონომიის]] უმნიშვნელოვანესი ხელსაწყო, უმთავრესი იარაღი ტელესკოპია, თუმცა ყველამ როდის იცის, რა უპირატესობა აქვს მას შეუიარაღებელ თვალთან შედარებით. ფიქრობენ, რომ ტელესკოპის უმთავრესი დანიშნულება ციურ მნათობთა გამოსახულების გადიდებაა. სინამდვილეში ტელესკოპის სიმძლავრე მარტო გამოსახულების გადიდების მიხედვით კი არ განისაზღვრება, არამედ დასამზერი ობიექტის რაც შეიძლება მეტი გამოსხივების შეკრების უნარითაც. ამას განაპირობებს მისი ობიექტივის დიამეტრი, მით მეტია მისი ფართობი, ე.ი. დიდია სინათლის რაოდენობაც, რომელსაც ობიექტივი კრებს და ამიტომ მეტი ვარსკვლავის დანახვა შეგვიძლია. ტელესკოპით ისეთ ვარსკვლავებსაც დავინახავთ, რომლებსაც სუსტი ნათების გამო, შეუიარაღებელი თვალით საერთოდ ვერ ვამჩნევთ. ციურ სხეულებზე ხანგრძლივი დროით დაკვირვებისათვის ტელესკოპს სპეციალურ მბრუნაც სადგომზე ამაგრებენ.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ტელესკოპი“-დან