თურქეთის სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობა (2016): განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ბრჭყალები
ხაზი 64:
[[2016]] წლის 15 ივლისს, ღამის 11:00 საათამდე ([[UTC+3]]), თურქულმა ტელეარხებმა შეატყობინეს, რომ სამხედრო თვითმფრინავები დაფრინავენ დაბალ მანძილზე [[ანკარა|ანკარის]] თავზე, ასევე [[სტამბოლი]]ს ორივე ხიდი ([[ფათიჰ სულთან მეჰმედის ხიდი]] და [[ბოსფორის ხიდი]]) დაიხურა [[ანატოლია|ანატოლიიდან]] [[ევროპა|ევროპის]] მიმართულებით.<ref name="auto">{{cite web|url=http://www.telegraph.co.uk/news/2016/07/15/turkey-low-flying-jets-and-gunfire-heard-in-ankara1/|title=Turkey coup: military attempt to seize power from Erdoğan as low-flying jets and gunfire heard in Ankara and bridges across Bosphorus in Istanbul closed|publisher=}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.wsj.com/articles/turkish-prime-minister-reports-coup-attempt-1468613584|title=Turkish Prime Minister Reports Coup Attempt|date=15 July 2016|work=WSJ|accessdate=15 July 2016}}</ref>
 
[[თურქეთის პრემიერ-მინისტრი|თურქეთის პრემიერ-მინისტრმა]] [[ბინალი ილდირიმი|ბინალი ილდირიმმა]] განაცხადა, რომ მიმდინარე სამხედრო ქმედება "მიღებულია„მიღებულია სამხედრო სტრუქტურული ჯაჭვის გარეთ"გარეთ“ და ეს არის ძალაუფლების ხელში ჩაგდების "უკანონო„უკანონო მცდელობა"მცდელობა“, "სამხედროების„სამხედროების ერთი ნაწილის მიერ"მიერ“.<ref name="Turkish Military Says It Has Seized Control From Ankara Government ">{{cite web | url=http://www.haaretz.com/middle-east-news/turkey/1.731225 | title=Turkish Military Says It Has Seized Control From Ankara Government | accessdate=15 July 2016}}</ref> მან ასევე განაცხადა, რომ ამის ჩამდენებს "ეს„ეს ძვირად დაუჯდებათ"დაუჯდებათ“.<ref name="buzzfeed">{{cite web |url=https://www.buzzfeed.com/jimdalrympleii/violence-erupts-in-turkish-capital |title=Turkey's Prime Minister Says Attempted Military Coup Underway – BuzzFeed News |work= |accessdate=}}</ref> ადგილობრივი მედია ასევე გააშუქა, თუ როგორ შედიან ტანკები [[სტამბოლის ათათურქის აეროპორტი|სტამბოლის ათათურქის აეროპორტში]].<ref name="BBC2">{{cite news |title=Turkey army group announces takeover on TV |url=http://www.bbc.com/news/world-europe-36809083 |newspaper=BBC News |access-date= 16 July 2016}}</ref> გავრცელდა ინფორმაცია, რომ დაიბლოკა წვდომა [[Twitter]]-ზე, [[Facebook]]-სა და [[YouTube]]-ზე [[თურქეთი]]ს ინტერნეტ მომხმარებლებს.<ref>{{cite web |url=http://qz.com/733762/turkish-military-seizes-state-power-according-to-media-reports-jets-flyover-ankara-istanbuls-bridges-closed/ |title=Turkish military seizes power according to media reports; jets flyover Ankara, Istanbul's bridges closed – Quartz |work= |accessdate=}}</ref><ref name="Mirror">{{cite web |url=http://www.mirror.co.uk/news/world-news/turkey-coup-live-updates-explosion-8431256#rlabs=1%20rt$category%20p$4 |title=Turkey 'coup': Live updates as explosion and gunfire reported in capital Ankara – Mirror Online |work= |accessdate=}}</ref> Twitter-მა მოგვიანებით განაცხადა, რომ ისინი "არ ფიქრობენ და არ აქვთ მიზეზი იმისა, რომ Twitter-ი მთლიანად დაიბლოკა".<ref>We have no reason to think we've been fully blocked in #Turkey, but we suspect there is an intentional slowing of our traffic in country.</ref> მეამბოხეებმა აიყვენეს რამდენიმე მძევალი [[თურქეთი]]ს სამხედრო შტაბში, მათ შორის [[თურქეთი]]ს გენერალური შტაბის უფროსი [[ჰულუსი აქარი]].<ref>{{cite web|url=http://www.telegraph.co.uk/news/2016/07/15/turkey-low-flying-jets-and-gunfire-heard-in-ankara1/|title=Live: Turkey coup|publisher=''Daily Telegraph''|accessdate=15 July 2016|date=15 July 2016}}</ref> დაახლოებით 21:00 საათზე, მეამბოხეებმა [[თურქეთი]]ს სახმელეთო ჯარების მეთაური სალიჰ ზეკი ჩოლაკი სამხედრო შტაბში მოიწვიეს. როდესაც ის მივიდა შტაბში, იგი მაშინვე დააკავეს.<ref name="t24kkk">{{cite web|title=Kara Kuvvetleri Komutanı nasıl rehin alındı?|url=http://t24.com.tr/haber/aa-kara-kuvvetleri-komutanina-hulusi-akarin-emir-subayi-tuzak-kurdu,350499|publisher=T24|accessdate=19 July 2016}}</ref> აბიდინ უნალი, რომელიც [[თურქეთის საჰაერო ძალები]]ს ხელმძღვანელია, გაიტაცეს ჯარისკაცებმა, რომლებიც ჩამოფრინდნენ ვერტმფრენით, როდესაც იგი ესწრებოდა ქორწილს სტამბოლში.<ref>{{cite web|title=Kurtarılan kuvvet komutanları nerede?Kaynak: Kurtarılan kuvvet komutanları nerede?|url=http://www.yenicaggazetesi.com.tr/kurtarilan-kuvvet-komutanlari-nerede-142115h.htm|publisher=Yeniçağ|accessdate=19 July 2016}}</ref> მეამბოხეებმა ცდილობდნენ აეძულად აქარი, რომ ხელი მოეწერა გადატრიალების დეკლარაციას, რომელსაც ახჩობდნენ ქამარის გამოყენებით. მისი უარის შემდეგ, ის და სხვა მხედართმთავრები გადაიყვანეს შტაბ-ბინიდან [[აქინჯის ავიაბაზა]]ზე.<ref>{{cite web|title=Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar yaşadıklarını ilk kez anlattı|url=http://www.cnnturk.com/video/turkiye/genelkurmay-baskani-orgeneral-hulusi-akar-yasadiklarini-ilk-kez-anlatti|publisher=CNN Türk|accessdate=19 July 2016}}</ref> სამხედროებმა ასევე შევიდნენ [[სამართლიანობისა და განვითარების პარტია (თურქეთი)|სგპ-ს]] პარტიის [[სტამბოლი]]ს ოფისებში და იქ მყოფი პირებს სთხოვეს დაეტოვებინად ოფისი.<ref>Turkish media reports soldiers have entered #Turkey's ruling party's #Istanbul offices and have asked people to leave.</ref>
 
მანამდე ცნობილი იყო, რომ [[თურქეთის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]] [[რეჯეფ თაიფ ერდოღანი]] იყო უსაფრთხოდ [[მარმარისი|მარმარისში]], [[თურქეთი]]ს სამხრეთ-დასავლეთში, სადაც იყო შვებულებაში, ხოლო ზოგიერთ განცხადებაში ითქვა, რომ იგი კერძო თვითმფრინავით გაიქცა ქვეყნიდან.<ref>{{cite news|url=http://www.mirror.co.uk/news/world-news/breaking-gunfire-reported-ankara-military-8431619|title=Turkish President Recep Tayyip Erdoğan 'flees country in private jet' after military launches coup|last=Rkaina|first=Sam|date=15 July 2016|newspaper=Daily Mirror|access-date=15 July 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=http://t24.com.tr/haber/erdogandan-ilk-aciklama-bir-azinligin-kalkinma-hareketidir,350163|title=Erdoğan'dan ilk açıklama: Milletimizi meydanlara davet ediyorum; en ağır bedeli ödeyecekler!|work=t24.com.tr}}</ref>
ხაზი 72:
დაახლოებით ღამის 11:50 წუთზე, ჯარისკაცებმა დაიკავეს [[ტაქსიმის მოედანი]], რომელიც [[სტამბოლი]]ს ცენტრშია.<ref name="diken">{{cite web|url=http://www.diken.com.tr/darbe-girisimi-90-kisi-hayatini-kaybetti-darbeye-tesebbus-eden-104-kisi-olduruldu/|title=Darbe girişimi|last=|first=|date=|website=|publisher=Diken|access-date=|accessdate=16 July 2016}}</ref>
 
ღამის 12:02 საათზე, [[Reuters]]-მა განაცხადა, რომ თურქი ჯარისკაცები იმყოფებიან [[თურქეთი]]ს სახელმწიფო ტელე-რადიო მაუწყებლობის ([[TRT]]) შენობაში, [[ანკარა]]ში. გადატრიალების მცდელობის დროს, ჯარისკაცებმა აიძულეს ტელევიზიის წამყვანს [[ტიჟენ ქარასი|ტიჟენ ქარასს]] წაეკითხა განცხადება, რომელშიც ნათქვამია, რომ "დემოკრატიული„დემოკრატიული და სეკულარული კანონის უზენაესობა უკვე დაინგრა დღევანდელი ხელისუფლების დროს"დროს“ და რომ [[თურქეთი]] სათავეში მოვიდა [[თურქეთის მშვიდობის საბჭო]], რომელიც "უზრუნველმყოფს მოსახლეობის უსაფრთხოებას".<ref name="karas">{{cite web|url=http://onedio.com/haber/tijen-karas-bildiriyi-silah-zoru-altinda-okudum-hayatimin-en-zor-yayiniydi--721477|title=Tijen Karaş: "Bildiriyi Silah Zoru Altında Okudum, Hayatımın En Zor Yayınıydı"|publisher=''Onedio''|accessdate=16 July 2016}}</ref> განცხადებაში ასევე ნათქვამია, რომ "[[თურქეთის შეიარაღებული ძალები|თურქეთის რესპუბლიკის შეიარაღებული ძალები]] მთლიანად აკონტროლებენ და განაგებენ ყველა სტრატეგიულ ადმინისტრაციულ შენობებს, ქვეყანაში კონსტიტუციური წესრიგის აღსადგენის მიზნით, ასევე ადამიანის უფლებებისა და თავისუფლებების, კანონის უზენაესობის და ზოგადი უსაფრთხოების აღსადგენად, რომელიც არ არის დაცული. [...] აგრეთვე ყველა საერთაშორისო შეთანხმებები კვლავ ძალაშია. ჩვენ იმედი გვაქვს, რომ ჩვენი კარგი ურთიერთობები ყველა ქვეყანასთან გაგრძელდებაგაგრძელდება“.""<ref name="guardian">{{cite news |last1=Levin |first1=Sam |last2=Rawlinson |first2=Kevin |date=16 July 2016 |title=Turkey military coup: tanks open fire near parliament building – live updates |url=https://www.theguardian.com/world/live/2016/jul/15/turkey-coup-attempt-military-gunfire-ankara |newspaper=The Guardian |access-date=16 July 2016}}</ref><ref name="JPost">{{cite web|title=Turkish military has said in a statement that the military has taken over | website=The Jerusalem Post|date=15 July 2016 | url=http://www.jpost.com/International/Turkish-Prime-Minister-says-military-coup-attempt-underway-460533 | accessdate=15 July 2016}}</ref> მეამბოხეებმა განაცხადეს, რომ მათ "ეს„ეს გააკეთეს იმის გამო, რომ შენარჩუნდეს დემოკრატიული წესრიგი და კანონის უზენაესობა, რომელიც პრიორიტეტულია"პრიორიტეტულია“. განცხადებაში ასევე მიღებულია დროებითი სამხედრო მდგომარეობა, აგრეთვე ყველაზე უმოკლეს დროში მზად იქნება ახალი კონსტიტუცია.<ref name="BBC">{{cite news |title=Turkey sees army coup attempt |url=http://www.bbc.com/news/live/world-europe-36811357 |newspaper=BBC News |access-date=16 July 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.cnbc.com/2016/07/15/gunfire-heard-jets-seen-flying-in-turkish-capital-of-ankara.html|title=Attempted military coup unfolding in Turkey|last=Wang|first=Everett Rosenfeld, Ted Kemp, Christine|date=16 July 2016|website=CNBC|access-date=16 July 2016}}</ref> ამის შემდეგ [[TRT]] გაითიშა.<ref name="guardian" />
 
შემდეგ "მშვიდობის„მშვიდობის საბჭომ"საბჭომ“ განაცხადა, რომ საბჭოს თავმჯდომარეა [[მუჰარემ ქიოსე]].<ref name="leaderref">{{cite web|title=Turkey coup attempt: Erdogan says uprising to be resolved shortly, calls on Turks to take to the streets – Turkey|url=http://www.haaretz.com/middle-east-news/turkey/1.731225|website=Haaretz.com|publisher=''[[Haaretz]]''|accessdate=16 July 2016}}</ref>
 
=== მთავრობის რეაგირება და კონფლიქტი ===