დიდი შეკუმშვა: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ახალი გვერდი: დიდი შეკუმშვა — სამყაროს საბოლოო ბედის ერთ-ერთი შესაძლო სცე... |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
[[ფაილი:Big Crunch.gif|250px|მინი|დიდი შეკუმშვა]]
'''დიდი შეკუმშვა''' —
==მიმოხილვა==
თუ სამყაროს გაფართოების სიჩქარე არ აჭარბებს [[მეორე კოსმოსური სიჩქარე|მეორე კოსმოსურ სიჩქარეს]], მისი შემადგენელი ყველა მატერიის საერთო გრავიტაციული ურთიერთქმედება თანდათანობით მის შეკუმშვას გამოიწვევს. თუ [[თერმოდინამიკური ენტროპია]] შეკუმშვის ფაზაში ზრდას განაგრძობს, შეკუმშვა ძალიან განსხვავებული გამოჩნდება გაფართოების დროის უკუქცევის გადმოსახედიდან. თუკი ადრეული სამყარო ძირითადად ერთგვაროვანი იყო, შეკუმშვადი სამყარო უფრო და უფრო დაჯგუფებადი გახდება. საბოლოოდ, ყველა მატერია ჩაიხშობა შავ ხვრელებში, რომლებიც შემდეგ შეერთდებიან და წარმოქმნიან გაერთანებულ შავ ხვრელს ან დიდი შეკუმშვის სინგულარობას.
იმ მოვლენების ზუსტი დეტალები, რომლებიც საბოლოო კოლაფსამდე განვითარდება, დამოკიდებულია როგორც გაფართოების ფაზის სიგრძეზე, ისე შეკუმშვის წინა ფაზაზე. გარდა ამისა, ნავარაუდევია, რომ შეკუმშვის ფაზა
[[ჰაბლის კანონი]] სამყაროს გაფართოების ამჟამინდელ მაჩვენებელს ზომავს; გრავიტაციული ძალების სიძლიერე დამოკიდებულია სამყაროს შემადგენელი მატერიის სიმჭიდროვესა და წნევაზე, სხვა სიტყვებით — სამყაროს კრიტიკულ სიმჭიდროვეზე. თუკი სამყაროს სიმჭიდროვე კრიტიკულ სიმჭიდროვეს აღემატება, გრავიტაციული ძალების სიძლიერე სამყაროს გაფართოებას შეაჩერებს და სამყარო თავის თავს თავადვე დაანგრევს. ამის საპირისპიროდ, თუკი სამყაროს სიმჭიდროვე კრიტიკულ სიმჭიდროვეზე ნაკლებია, სამყარო გაფართოებას გააგრძელებს და გრავიტაციული ძალები ამ გაფართოების შესაჩერებლად საკმარისი არ იქნება. ეს სცენარი დასრულდება დიდი გაყინვით, სადაც სამყარო გაცივდება, იმის გამო, რომ ის ძალიან გაფართოვდა და ენთროპიის მდგომარეობას მიაღწია. ერთ-ერთი თეორიის მიხედვით, სამყარო განადგურების შედეგად დაუბრუნდება იმ წერტილს, საიდანაც დაიწყო და შესაბამისად, შემდეგ მოხდება კიდევ ერთი დიდი აფეთქება; ამ მიდგომით, სამყარო მუდმივია, მაგრამ გამუდმებით გადის გაფართოებისა და შეკუმშვის ფაზებს. კიდევ ერთი სცენარის თანახმად, ყველაფერი დასრულდება ბრტყელი სამყაროს სახით, რაც მაშინ მოხდება, როცა კრიტიკული სიმჭიდროვე გასწორდება. ამ მდგომარეობაში, სამყარო მუდმივად შენელდება.
ბოლო დროინდელმა ექსპერიმენტულმა მტკიცებულებებმა წარმოშვა ვარაუდები, რომ სამყაროს გაფართოებას გრავიტაცია კი არ ანელებს, არამედ აჩქარება. მიუხედავად ამისა,
|