რომის მოქალაქეობა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1:
{{რომის მთავრობა}}
[[სურათი:Toga Illustration-2.svg|thumb|left|რომის მოქალაქის ტოგა]]
'''რომის მოქალაქეობა''' — უმაღლესი სოციალური და პოლიტიკური სტატუსი [[ძველი რომი|ძველ რომში]].
რომის მოქალაქის სტატუსი და ცნება დროთა განმავლობაში არაერთხელ შეიცვალა. თავდაპირველად [[რომის რესპუბლიკა|რესპუბლიკის]] პერიოდში რომის მოქალაქეობა ჰქონდათ რომის მკვირდ მოსახლეობას და ადრეული რესპუბლიკის და [[რომის სამეფო|მეფეების]] პერიოდში ჩამოსახლებულ [[საბინელები|საბინელებს]] და [[ეტრუსკები|ეტრუსკებს]]. რომის მოქალაქეებს შეეძლოთ მონაწილეობა მიეღოთ სახელმწიფოს პოლიტიკურ ცხოვრებაში და არჩეულიყვნენ მაგისტრატუსებათ, მოქალაქის მონად გაყიდვა დასასამართლოს გარეშე სიკვდილით დასჯა შეუძლებელი იყო და მხოლოს მოქალაქეს შეეძლო ლეგიონებში მსახურობა, მხოლოდ რომის მოქალაქეების ქორწინება ითვლებოდა კანონიერად და მათ ასევე ჰქონდათ კონტრაქტების დადების უფლება.
 
რომის მოქალაქის სტატუსი და ცნება დროთა განმავლობაში არაერთხელ შეიცვალა. თავდაპირველად [[რომის რესპუბლიკა|რესპუბლიკის]] პერიოდში რომის მოქალაქეობა ჰქონდათ რომის მკვირდმკვიდრ მოსახლეობას და ადრეული რესპუბლიკის და [[რომის სამეფო|მეფეების]] პერიოდში ჩამოსახლებულ [[საბინელები|საბინელებს]] და [[ეტრუსკები|ეტრუსკებს]]. რომის მოქალაქეებს შეეძლოთ მონაწილეობა მიეღოთ სახელმწიფოს პოლიტიკურ ცხოვრებაში და არჩეულიყვნენ მაგისტრატუსებათ,[[მაგისტრატები|მაგისტრატებად]]. მოქალაქის მონად გაყიდვა დასასამართლოს გარეშედა სიკვდილით დასჯა სასამართლოს გარეშე შეუძლებელი იყო და მხოლოსმხოლოდ მოქალაქეს შეეძლო ლეგიონებში მსახურობა, მხოლოდ რომის მოქალაქეების ქორწინება ითვლებოდა კანონიერად და მათ ასევემხოლოდ ჰქონდათ კონტრაქტების დადების უფლება.
 
რომის მოქალაქის განმასხვავებელი სამოსი იყო [[ტოგა]], არამოქალაქეს მისი ტარების უფლება არ ჰქონდა.
 
იტალიის მოსახლეობას ლათინური მოქალაქებამოქალაქეობა ჰქონდა, მათი პოლიტიკური უფლებები რომის მოქალაქეებთან შედარებით შეზღუდული იყო, მაგრამ არამოქალაქეეზეარამოქალაქეზე მეტი უფლებები ჰქონდათ, მოკლედ- ეს მოქალაქეებსა და არამოქალაქეებს შორის გარდამავალი რგოლი იყო.
 
[[მოკავშირეთა ომი (ძვ. წ. 91-88)|მოკავშირეთა ომის]] შედეგად ([[ძვ. წ. I საუკუნე|ძვ. წ. I საუკუნის]] დასაწყისში) [[ძვ. წ. 88]] წლის კანონით მოქალაქეობა მიიღო იტალიის იმ მოსახლეობამ ვინც შეწყვიტა ომი და დაყარა იარაღი.
 
რომის მოქალაქეიობისმოქალაქეეობის მიღება კიდევშესაძლებელი შეიძლებოდაიყო სახელმწიფოს წინაშე განსაკუთრებული დამსახურებებით მიღება, ამის გარდა განთავისუფლებული მონებიც ავტომატურად იღებდნენ მოქალაქეობას.
 
[[რომის იმპერია|იმპერიის]] პერიოდში მოქალაქეებმა პოლიტიკური უფლებები ფორმალურად არ დაკარგეს, მაგრამ პოლიტიკურ ძალას აღარ წარმოადგენდნენ. [[ოქტავიან ავგუსტუსი|ავგუსტუსი]] ყველანაერადყველანაირად ცდილობდა მოქალაქის სტატუსი აემაღლებინა და განსაკუთრებით პრივილიგირებული გაეხადა, ამიტომ არამოქალაქეებისთვის მოქალაქეობის მიღებას იგი ყველანაერადყველანიერად ართულებდა.
 
[[ვესპასიანე|ვესპასიანეს]] დროს კი იტალიის მთელმა მოსახლეობამ მიიღო მოქალაქეობა. ამ ეპოქაში მოქალაქეობის ყიდვაც შეიძლებოდა, მართალია ძალიან ძვირად. ამის შემდეგ მოქალაქეობას ანიწებდნენანიჭებდნენ მთელი ქალაქების მოსახლეობას, როდესაც ისინი რაიმე რთულ პირობებში რომის ერთგულები რჩებოდნენ.
 
[[212]] წლის კანონით კი მოქალაქეობა იმპერიის ყველა თავისუფალმა მამაკაცმა მიიღო.
 
== ლიტერატურა ==
== რესურსები ინტერნეტში ==
*{{Cite book
| publisher = Thames & Hudson