ნატურალიზმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[[რეალიზმი|რეალიზმისგან]] განსხვავებით, რომელიც გაფანტული მეცნიერება იყო, ნატურალიზმს თავისი [[დოქტრინა]] და სკოლა აქვს. ნატურალისტური სკოლის სათავეში არის [[საფრანგეთი|ფრანგი]] მწერალი, [[ზოლა, ემილ|ემილ ზოლა]], რომელიც თავის ''ექსპერიმენტალურ რომანში'' აყალიბებს ახალ დოქტრინას და აცხადებს: "მწერლის სამუშაო მდგომარეობს იმაში, რომ აიღოს ბუნებიდან ფაქტები და გარემოებებისა თუ წრეების ცვალებადობის მიხედვით შეისწავლო მათი მექანიზმი". ნატურალისტთა აზრით [[რომანი (პროზა)|რომანი]] უნდა გახდეს [[მეცნიერება|მეცნიერული]] და აგებულ უნდა იქნასაიგოს რეალობის მკაცრ და მეთოდურ შესწავლაზე. მთავარი არაა შთაგონება, რომანისტმა უნდა გააანალიზოს გრძნობები, ისევე როგორც [[ექიმი]] შეისწავლის [[სხეული|სხეულს]]. ნატურალისტებს [[პოზიტივიზმი|პოზიტივისტური]] სურვილი ამოქმედებთ: მოეპყრონ საზოგადოებრივ მოვლენებსა და ფაქტებს ისე, როგორც საცდელ საგნებს. მწერალმა უნდა აჩვენოს ფაქტების მექანიზმი ხასიათებზე, გრძნობებზე, მოვლენებზე ისეთივე ოპერაციების ჩატარებით, როგორც ამას აკეთებს სხეულზე [[ქიმია|ქიმიკოსი]] ან [[ფიზიკა|ფიზიკოსი]]. რომანისტი ამგვარი ექსპერიმენტების ერთგვარ ოქმს ადგენს და თავს იკავებს განსჯისგან. მწერლის მიზანია პერსონაჟი მოათავსოს სხვადასხვა გარემოში, პირობებში, და გაარკვიოს თუ რა შედეგი მოჰყვება ამა თუ იმ პირობებში ამა თუ იმ გრძნობას. ამ გაგებით, რომანისტი ქრება და ადგილს უთმობს [[მეცნიერება|მეცნიერს]]. რომანი კი ხდება [[სოციოლოგია|სოციოლოგიური]], [[ჰიგიენა|ჰიგიენური]] თუ სხვა მეცნიერული კვლევების ლაბორატორია.