ბაშკირული ენა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
|||
ხაზი 152:
|}
ხმოვნები ჯგუფებში დაპირისპირებულია მწკრივის მიხედვით. ხმოვანი и ოდინდელ სიტყვებში რეალიზებულია როგორც წინა (ил «ქვეყანა», ир «მამაკაცი»), არაბიზმებსა და სპარსიზმში შერეული მწკრივისაა და უკანა წარმოების თანხმოვნების მეზობლად — როგორც შუა (китап «წიგნი», ҡитға «კონტინენტი»). მწკრივული ჰარმონია მხარდაჭერილია მეტწილადაც არაბიზმებითაც ორიგინალური ბგერადობის წინააღმდეგ: донъя «მსოფლიო», талап «მოთხოვნა». დიფთონგი ыу, еү განვითარდა შესაბამისად *u и *ü-დან ღია მარცვლებიდან: һыу «წყალი».
ბაშკირული ენისათვის დამახასიათებელია ბგერების ლაბიალიზაცია და დელაბიალიზაცია, ბაგის დამრგვალების თანხლებით (ლაბიალიზაციის დროს) და ბაგისმიერის დაკარგვით (დელაბიალიზაციის დროს). ხმოვან ლაბიალიზებულს მიეკუთვნება [о], [ө], [у], [ү], არალაბიალიზებულს — [а], [ы], [ә], [э], [и]. ხმოვნების ლაბიალიზაცია [а], [ә] განპირობებულია ხმოვნის ბაგისმიერი ჰარმონიის კანონით და ხდება წარმოთქმის ნორმების შესაბამისად მე-2 მარცვალში [о], [ө] გავლენით 1-ში, მაგალითად, «ҡорал» (იარაღი) ҡ[о]р[а°]л, «һәнәр» (ხელობა) һ[ө]н[ө]р და სხვა. დელაბიალიზაცია მიმდინარეობს არალაბიალიზებული ხმოვნების ზეგავლენით ნასესხობის შედეგად, მაგალითად, «ведро» в[и]др[о] — «биҙрә» биҙр[ә], «солома» с[л]л[о]ма — «палам» һал[а]м, «комедия» к[л]м[э] дия — к[ә]мит და სხვა და აგრეთვე დიალექტურ სიტყვებში: «мөхәббәт» (სიყვარული) м[ө]х[ә]бб[ә]т — დიალექტი «мәхәббәт» м[ә]хәббәт, «суфый» (суфий) с[у]ф[ы]й — «һыпы» һ[ы]пы და სხვა.
=== თანხმოვნები ===
==სქოლიო==
| |||