რუსეთი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
მ 185.168.227.248-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა პაატა შ-ის მიერ რედაქტირებული... |
||
ხაზი 57:
}}
'''რუსეთი''' ({{lang-ru|Россия}}), ოფიციალური სახელია '''რუსეთის ფედერაცია'''<ref>{{cite web|title=The Constitution of the Russian Federation|work=(Article 1)|url=http://www.constitution.ru/en/10003000-02.htm|accessdate=2009-06-25}}</ref><ref>{{cite web|title=The CIA World Fact Book, "Russia"|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rs.html|accessdate=2009-06-25}}</ref> ({{lang-ru|Российская Федерация}}) — [[ევრაზია|ევრაზიის]] [[ქვეყანა]]. ის არის [[ფედერაციული სახელმწიფო|ფედერაციული]] რესპუბლიკა. რუსეთი შედგება [[რუსეთის ფედერალური მოწყობა|83 ფედერაციულ სუბიექტისგან]]. ქვეყნის [[რუსეთის სახმელეთო საზღვარი|სახმელეთო საზღვარი]] ყველაზე დიდია მსოფლიოში. რუსეთის დასავლეთ მხარეს ესაზღვრება ევროპული სახელმწიფოები: [[ფინეთი]], [[ნორვეგია]], [[ესტონეთი]], [[ლატვია]], [[ლიტვა]] და [[პოლონეთი]], ეს ორი სახელმწიფო რუსეთის მხოლოდ ერთი ადმინისტრაციულ სუბიექტს [[კალინინგრადის ოლქი|კალინინგრადის ოლქს]] ესაზღვრება. რუსეთს ასევე ესაზღვრება: [[ბელორუსია]], [[უკრაინა]], [[საქართველო]], [[აზერბაიჯანი]], [[ყაზახეთი]], [[ჩინეთი]], [[მონღოლეთი]] და [[ჩრდილოეთი კორეა]]. რუსეთს ოფიციალური საზღვარი არ გააჩნია [[იაპონია]]სთან და [[აშშ]]-სთან, მაგრამ ამ ორ ქვეყანას ის ზღვის მეშვეობით უკავშირდება, იაპონიასა და რუსეთს შორის მდებარეობს [[ოხოტის ზღვა]], ხოლო აშშ-სა და რუსეთს შორის მდებარეობს [[ბერინგის სრუტე]].
რუსეთს ტერიტორიის ფართობის მიხედვით მსოფლიოში პირველი ადგილი უკავია, მისი ფართობი შეადგენს 17,075,400 კმ²-ს. რაც შეეხება მოსახლეობას რუსეთს მსოფლიოში [[მსოფლიოს ქვეყნები მოსახლეობის მიხედვით|მეცხრე ადგილი უკავია]], მისი მოსახლეობა შეადგენს 142 მილიონ ადამიანს<ref name=gen>{{cite web|title=The Russian federation: general characteristics|url=http://www.gks.ru/scripts/free/1c.exe?XXXX09F.2.1/010000R|Federal State Statistics Service|accessdate=2008-04-05|archiveurl=http://web.archive.org/web/20031021014415/http://www.gks.ru/scripts/free/1c.exe?XXXX09F.2.1/010000R|archivedate=2003-10-21}}</ref>. რუსეთის ტერიტორიის უდიდესი ნაწილი [[აზია]]ში მდებარეობს, ხოლო ტერიტორიის 40% ევროპულია, ქვეყანა მოქცეულია [[დროის სარტყელები ქვეყნების მიხედვით|11 დროის სარტყელში]]. რუსეთი მსოფლიოში გამოირჩევა, თავისი მინერალური და ენერგეტიკული რესურსების სიუხვით.
რუსები [[აღმოსავლეთის სლავები|აღმოსავლელ სლავებს]] მიეკუთვნებიან. რუსეთის ტერიტორიაზე ადამიანები უძველესი დროიდან სახლობდნენ, პირველი ძლიერი რუსული სახელმწიფო იყო [[კიევის რუსეთი]], ამ ქვეყნის ჩამოყალიბებაში უდიდესი წვლილი მიუძღვით [[ვიკინგები|ვიკინგებს]], გადმოცემით სლავურ ტომებებს ქვეყნის სამართავად სწორედ ვიკინგები მიუწვევიათ. 9 საუკუნეში რუსეთში ფართოდ ვრცელდება [[მართლმადიდებლობა|მართლმადიდებლური ქრისტიანობა]], მართლმადიდებლობა რუსეთში [[ბიზანტია|ბიზანტიის იმპერიიდან]] შედის [[988]] წელს. ბიზანტიურმა და [[სლავები|სლაურმა]] კულტურებმა უდიდესი გავლენა მოახდინეს რუსეთზე, სწორედ ამ გზით ჩამოყალიბდა სრულიად დამოუკიდებელი [[რუსული კულტურა]]. კიევის რუსეთის დაშლის შემდეგ, ქვეყანა წარმოადგენს დამოუკიდებელ სამთავროებს. რუსეთში უკვე ფართოდ იკიდებს ფეხს ფეოდალიზმი.
დაშლილი რუსული სახელმწიფოს პერიოდში, ძლიერდება [[მოსკოვის დიდი სამთავრო|მოსკოვი]], მოსკოვი უკვე თავისუფლდება [[ოქროს ურდო]]ს ბატონობისგან. გაძლიერებული მოსკოვის დიდი სამთავრო ერთიანი რუსეთის სახელმწიფოს ძირითად ბირთვად იქცა. რუსეთი ფართოვდება საზღვრებში, შეიქმნა ახალი სახელმწიფო [[რუსეთის სამეფო]], რომელიც პეტრე დიდის დროს უკვე [[რუსეთის იმპერია|იმპერიად]] გამოცხადდა. რუსეთმა მოახერხა მრვალი ქვეყნის ანექსირება და დაპყრობა. დაპყრობილ ტერიტორიებზე სპეციალური კოლონიური პოლიტიკა ტარდებოდა. რუსეთის შემადგენლობაში იყო ჩრდილოეთ ამერიკის ტერიტორიებიც, კერძოდ [[რუსული ალასკა]].
იმპერიის დამხობის შემდეგ რუსეთის ტერიტორიაზე ჩამოყალიბდა [[საბჭოთა კავშირი]], რომელშიც უკვე მოგვიანებით 15 რესპუბლიკა გაერთიანდა. სსრკ აგრძელებდა იმპერიულ პოლიტიკას. აქედან ხდებოდა [[სოციალიზმი]]ს და [[კომუნიზმი]]ს პროპაგანდირება მთელ მსოფლიოში. [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომმა]].<ref name="Weinberg, G.L. 1995 264">{{cite book|author=Weinberg, G.L.|title=A World at Arms: A Global History of World War II|isbn=0521558794|publisher=Cambridge University Press|page=264|year=1995}}</ref><ref name="theage.com.au">Osbourne, Andrew, [http://www.theage.com.au/news/World/World-leaders-gather-as-Russia-remembers/2005/05/08/1115491042992.html World leaders gather as Russia remembers]. The Age</ref><ref name="Who won World War II">Rozhnov, Konstantin, [http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4508901.stm Who won World War II?]. BBC. Russian historian Valentin Falin</ref> რუსეთზე უდიდესი გავლენა იქონია. 1991 წელს სსრკ-ს დაშლის შემდეგ რუსეთი დამოუკიდებელი ქვეყანა გახდა. რუსეთს თავდაპირველად მრავალი სირთულე და პრობლემა ჰქონდა, თავდათანობით [[რუსეთის ეკონომიკა]]მ განვითარება დაიწყო, მას ამჟამად მსოფლიოში ეკონომიკის თვალსაზრისით მერვე ადგილი უკავია.
რუსეთი მრავალი საერთაშორისო თუ ადგილობრივი ორგანიზაციის წევრია, მათგან აღსანიშნავია [[გაეროს უშიშროების საბჭო]]ს წევრობა, რუსეთი ასევე გაერთიანებულია [[G8]]-ში და [[G20]]-ში. რუსეთი არის [[ევროპის საბჭო]]ს, [[აზია-წყნარი ოკეანის ეკონომიკური თანამშორმლობა|აზია-წყნარი ოკეანის ეკონომიკური თანამშრომლობის]], [[შანჰაის თანამშრომლობის ორგანიზაცია|შანჰაის თანამშრომლობის]] ორგანიზაციების წევრი ქვეყანა.
== სახელწოდება ==
| |||