|
[[ფაილი:Newtons laws in latin.jpg|200px|მარჯვნივ|thumb|ნიუტონის პირველი და მეორე კანონი. ორიგინალი (ენა — ლათინური)]]
'''ნიუტონის კანონები''' — სამი კანონი, რომლებიც საფუძვლად უდევს ეგრეთ წოდებულ [[კლასიკური მექანიკა|კლასიკურ მექანიკას]].<ref name="ქსე" />
ჩამოაყალიბა [[ისააკ ნიუტონი|ისააკ ნიუტონმა]] 1687 წელს. პირველი კანონი: „ყოველი სხეული ცდილობს შეინარჩუნოს თავისი უძრაობის ან თანაბარი წრფივი მოძრაობის მდგომარეობა, ვიდრე და რამდენადაც იგი იძულებული არ გახდება მოდებული ძალების გავლენით შეიცვალოს ეს მდგომარეობა“. მეორე კანონი: „მოძრაობის რაოდენობის ცვლილება პირდაპირპროპორციულია მოდებული მამოძრავებელი ძალისა და მიმართულია ამ ძალის მოქმედების წრფის გასწვრივ“. მესამე კანონი: „ქმედებას ყოველთვის აქვს ტოლი და საწინააღმდეგო უკუქმედება; სხვანაირად: ორი სხეულის ურთიერთქმედება ტოლია და მიმართულია ერთმანეთის საწინააღმდეგოდ“.<ref name="ქსე" />
'''ნიუტონის კანონები''' — [[დინამიკა (მექანიკა)|დინამიკის]] სამი ძირითადი კანონი, სხეულზე [[ძალა|ძალის]] მოქმედებისა და მის [[მოძრაობა|მოძრაობის]] შესახებ. კანონები ჩამოაყალიბა [[ფიზიკოსი|ფიზიკოსმა]] [[ისააკ ნიუტონი|ისააკ ნიუტონმა]] თავის ნაშრომში „[[Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica]]“, რომელიც გამოქვეყნდა [[1687]] წლის [[5 ივლისი|5 ივლისს]]. კანონები საფუძველია კლასიკური მექანიკისა<ref name="ქსე">{{ქსე|7|450||არა}}</ref>.
ნიუტონის კანონები არის ნიუტონის[[გალილეო გალილეისგალილეი]]ს, [[კრისტიან ჰიუიგენსი]]ს, თვითნ ჰიუგენსონისნიუტონისა და სხვათა მრავალი დაკვირვების, ცდებისცდებისა და თეორიული კვლევის შედეგი. თანამედროვე წარმოდგენებისა და ტერმინოლოგიის თანახმად, I და II კანონის განხილვისას სხეულში უნდა გვესმოდეს მატერიალური წერტილი, ხოლო მოძრაობაში — მოძრაობა ათვლის ინერციული სისტემის მიმართ.<ref name="ქსე" />.
აღსანიშნავია რომ ნიუტონის კანონები მართობულიმართებული აღარ არის ძალიან მცირე ზომის ობიექტების ([[ელემენტარულიელმენტარული ნაწილაკები]]ნაწილაკების) მოძრაობის დროსამოძრაობისათვის და [[სინათლის სიჩქარე|სინათლის სიჩქარის]] მახლობელიმახლობელ სიჩქარეებით მოძრაობისას(იხილეთ [[კვანტური მექანიკა]], [[ფარდობითობის თეორია]]).<ref name="ქსე" >{{ქსე|7|450||არა}}</ref>.
==კანონების ფორმულირება==
===ნიუტონის პირველი კანონი===
სხეული უძრავია ან წრფივად და თანაბრად მოძრაობს, თუ მასზე სხვა სხეულები არ მოქმედებს ან მათი მოქმედება გაწონასწორებულია
სხეული ინარჩუნებს უძრავ ან თანაბრად მოძრავ მდგომარეობას მანამ სანამ სხვა სხეული არ გამოიყვანს მას ამ მდგომარეობიდან
===ნიუტონის მეორე კანონი===
მეორე კანონი ყალიბდება ასე: სხეული უძრავია ან წრფივად და თანაბრად მოძრაობს, თუ მასზე სხვა სხეულების მოქმედება კონპენსირებულია. სხეულზე მოქმედი ძალა სხეულის მასისა და აჩქარების ნამრავლის ტოლია
<math>F=m\frac{{d}v}{{d}t}</math> ან <math> \vec {F} = m\vec a </math>
სადაც <math> \vec a </math> არის სხეულის აჩქარება, <math> \vec {F} </math> — სხეულზე მოქმედი ძალა და <math> m\,\! </math> — სხეულის მასა.
===ნიუტონის მესამე კანონი===
:სხეულები ერთმანეთზე მოქმედებენ ძალებით, რომლებიც მიმართულია ერთი და იმავე წრფის გასწვრივ, [[მოდული]]თ ტოლია, ხოლო მიმართულებით — საპირისპირო.
<math> \vec {F_1} = - \vec {F_2}</math>
==იხილეთ აგრეთვე==
| 