იესე (ალიყული-ხანი): განსხვავება გადახედვებს შორის

'''იესე''', ''ალიყულ-ხანი'' (* დაახლოებით [[1680]]/[[1681]] ― † [[1727]]), ქართლის მეფე [[1714]]-[[1716]], [[ლევან ბატონიშვილი | ლევან ბატონიშვილის]] ძე, [[ვახტანგ VI | ვახტანგ VI-ის]] ძმა. [[1705]]-[[1714]] ირანში შაჰის სამსახურში იყო. ებრძოდა შაჰის წინააღმდეგ აჯანყებულ ავღანელებს ჯერ ბიძამისის - ქართლის მეფე [[გიორგი XI | გიორგი XI-ის]], ხოლო შემდეგ ძმის - ქართლის მეფე [[ქაიხოსრო (მეფე)| ქაიხოსროს]] მეთაურობით. [[1708]] გიორგი XI-მ ქირმანის (ქალაქი და ისტორიული ოლქი ირანის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში) ნაიბად დაინიშნა, [[1709]] (გიორგი XI-ის დაღუპვის შემდეგ) შაჰმა ქირმანის ბეგლარბეგობა უბოძა. იესეს მუსლიმანური სახელი ალიყული-ხანი ეწოდა. [[1711]] დაინიშნა თოფჩიბაშად (არტილერიის უფროსი). [[1714]], როცა ვახტანგმა (შემდეგში ვახტანგ VI) უარი თქვა მაჰმადოანობის მიღებაზე, შაჰმა იესე ქართლის მეფედ დაამტკიცა. ქართლის ჯარით ეხმარებოდა კახეთის მეფე [[დავით II, იმამყული-ხანი | დავით II-ს]] (იმამყული-ხანს) ლეკების შემოსევათა მოგერიებაში. [[1716]], როცა ქართლის მეფობა ვახტანგმა მიიღო, იესე თელავს გაიხიზნა, მაგრამ შეიპყრეს და გადასცეს [[ბაქარი | ბაქარს]], რომელიც ქართლს განაგებდა. თბილისის სასახლეში პატიმრად ყოფნის დროს იესემ უარყო მაჰმადიანობა და ქრისტიანობას დაუბრუნდა. [[1721]] ვახტანგ VI-მ იესე გაათავისუფლა, დაუბრუნა წართმეული ქონება, უბოძა მუხრანი და მსაჯულთუხუცესობა (მდივანბეგობა). [[1723]], როცა შაჰ-თამაზ II-მ ქართლის მეფობა კახეთის მეფე [[კონსტანტინე II (მაჰმად ყული-ხანი)| კონსტანტინე II-ს]] (მაჰმადყული-ხანს) მისცა და მან [[თბილისი]] დაიკავა, იესე ვახტანგ VI-ის დავალებით ბაქართან ერთად მიეგება თბილისის ასაღებად მოსულ ოსმალთა ჯარს. ოსმალები თბილისში შევიდნენ, კონსტანტინე დააპატიმრეს და ქართლის გამგებლობა ბაქარს გადასცეს. ბაქარის ოსმალთაგან განდგომის შემდეგ, [[1724]], იესე შეურიგდა დამპყრობლებს, კვლავ გამაჰმადიანდა და მუსტაფა ეწოდა. თუმცა ოსმალებმა ქართლის გამგებლობა იესეს მისცეს, ფაქტობრივი მმართველი ოსმალთა ფაშა იყო. იესე მტერთან ერთად ებრძოდა ვახტანგ VI-სა და ბაქარს. ▼