პავლე ციციანოვი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ხაზი 11:
 
[[1806]] წლის 8 თებერვალს ბაქოს [[ჰუსეინ-ყული ხანი|ჰუსეინ-ყული ხანმა]] მოლაპარაკებისას მალულად შეიპყრო და მისი მოკვეთილი თავი [[ირანი]]ს შაჰს გაუგზავნა.
 
 
 
 
[[1802]] წლის 8 სექტემბერს იმპერატორის ბრძანებით პავლე ციციანოვი ახლად შემოერთებული ქართლ-კახეთის მმართველად დაინიშნა. ფაქტობრივად ციციანოვი იყო ის პიროვნება, რომელსაც შემდგომში უმადლოდნენ ერმოლოვი და თავად ვორონცოვიც. [[1802]] წლის 4 დეკემბერს ციციანოვი თბილისში ჩამოსვლამდე გიორგიევსკში გაჩერდა, რომელსაც კნორინგმა გააცნო ქართლ-კახეთში არსებული ვითარება. თბილისში ის [[1803]] წლის 1 თებერვალს ჩამოვიდა.
 
===ჭარ-ბელაქანზე გალაშქრება===
იქიდან გამომდინარე რომ ქართლ-კახეთი რუსეთს ექვემდებარეობოდა მისთვის ერთ-ერთ საშიშროებას წარმოადგენდა საინგილოს ტერიტორიაზე ბელაქანში გამაგრებული ლეკები რომლებიც დროდადრო აწიოკებდნენ კახეთის მოსახლეობას. ხოლო მას შემდეგ რაც უფლისწული ალექსანდრეც მათ შეუერთდა და იწევდა თბილისზე გასალაშქრად გადაწყდა რომ ბელაქანი გაენთავისუფლებინათ ლეკებისაგან და დაებრუნათ კახეთის იურისდიქციაში. რუსული არმია ალაზანს 1803 წლის 4 მარტს მიადგა, თუმცა მოწინააღმდეგის ცეცხლის გამო ვერ შესძლო მდინარეზე გადასვლა ხოლო 6 მარტს ალაზანი ანაგასთან გადაკვეთა. 1803 წლის 9 მარტს ბელაქანი იქნა აღებული ვასილი გულიაკოვის მეთაურობით, ხოლო ქალაქი ჯარი უბრძოლველად იქნა აღებული. 1803 წლის 12 აპრილს ციციშვილმა განუცხადა ყველას რომ ამიერითგან ჯარო-ბელაქნის მხარე რუსეთს ეკუთვნის.
 
===განჯაზე გალაშქრება===
1803 წლის 22 ნოემბერს ციციშვილი დაიძრა განჯის დასაპყრობად, რომელიც 1804 წლის 3 იანვარს წარმაიტებით აიღო და ქალაქს ელიზავეტპოლი დაარქვა. ასე დაარსდა ელიზავეტპოლის მხარე რომელსაც საკვანძო მნიშვნელობა ჰქონდა რუსეთისათვის. განჯის აღებისათვის ციციშვილი დააჯილდოვეს ალექსანდრე ნეველის მედლით, ხოლო ქვედა ეშელონები დაასაჩუქრეს ფულადი ჯილდოებით. სწორედ ამ უკანასკნელთა შემოწირულობით აშენდა სიონის წინ ახალი სამრეკლო, ნიშნად იმისა რომ აღა-მაჰმად ხანის შემოსევისას ყველაზე დიდი როლი განჯელებმა შეასრულეს.
 
ციციშვილი ჯერ კიდევ როცა განჯის მისადგომებთან იდგა გამარჯვებული რუსეთიდან ჰქონდა მიღებული ბრძანება დასავლეთ საქართველოს აღების თაობაზე.
{{ციტირება|Чтобы по взятии Ганжи обратит все силы на занятие Имеретии, ибо царь Соломонъ коворствомъ своимъ и разными умыслами подаетъ все права на такое предприятие.}}
 
===იმერეთისა და სამეგრელოს შეერთება რუსეთთან===
1802 წელს დედოფალი ანა რომელიც იყო დავით მეფის ქვრივი ჩავიდა პეტერბურგში რათა ეთხოვა იმპერატორ ალექსანდრე I-სთვის შუამდგომლობა გაეწია მასსა და იმერეთის მეფე სოლომონ II-ს შორის რომელსაც მძევლად ყავდა მისი ძე რაჭაში მუხურის ციხეში გამომწყვდეული. ამისათვის სოლომონ მეფესთან მივლენილი იყო ალექსანდრე სოკოლოვი რომელმაც ასევე შესთავაზა რომ განეთავსებინა რუსული არმიის ნაწილები იმერეთში შემდგომ სამეგრელოს აღების მიზნით. სოკოლოვის მოთხოვნა არ დაკმაყოფილდა და მისი მისია ჩავარდნილად გამოცხადდა. 1803 წლის 23 თებერვალს ციციშვილმა მიიღო ბრძანება რომ ნებისმიერი საშუალებით მომხდარიყო უფლისწულის განთავისუფლება. ციციშვილის იმერეთზე გაწევის სხვა მიზეზებად სახელდებოდა ქართლ-კახეთის მემკვიდრეების იულონისა და ფარნავაზის იმერეთში შეფარება, რომელთაც ბრალად ედებოდათ ქართლ-კახეთის ტახტისათვის ბრძოლა. მალევე თავად ციციშვილმა კანცელიარ ბრონევსკის პირით მოსთხოვა იმერეთის მეფეს ზემოთხსენებული უფლისწულების გადმოცემა და უფლისწულ კონსტანტინეს გათავისუფლება. იმერეთის მეფე უკვე ხვდებოდა იმას რომ სამეგრელომ მოითხოვა რუსეთისაგან დაცვა და მასთან გაერთიანება ჰქონდა გადაწყვეტილი. ყველაფერი ამის შემდეგ სოლომონ მეფემ გადაწყვიტა ისიც შესულიყო რუსეთის მფარველობის ქვეშ და ციციშვილთან შეთანხმებით პეტერბურგში გაგზავნა თავადი სოლომონ ლეონიძე რომელსაც დავალებული ჰქონდა მოეთხოვა იმპერატორისგან ქვეყნისთვის თავშესაფარი მას შემდეგ რაც სამეგრელო იტყოდა თანხმობას რუსეთთან ერთობაზე.
თავდაპირველად სოლომონ მეფემ თავი აარიდა რუსეთთან შეერთებას მაგრამ მას შემდეგ რაც ციციანოვის დავალებით მოხდა ოქროს ძღვენად მირთმევა დიდებულებისადმი, სწორედ იყვენენ ქაიხოსრო წერეთელი და გიორგი აბაშიძეს დაევალათ ამ სიმდიდრის განაწილება დიდებულებში და თავადაზნაურებში მათი მომხრობის გზით. მიზეზად დგინდებოდა სურამთან მომდგარი რუსული რაზმები, რომლებიც ელოდებოდნენ ნიშანს ციციანოვისაგან. სწორედ ძალადობის თავიდან ასაცილებლად მოხდა გადაწყვეტილება მიეღოთ მოექრთამათ იმერეთის დიდებულები. შედეგმაც არ დააყოვნა მალევე დიდებულებმა დაარწმუნეს იმერეთის მეფე სოლომონი რომ მშვიდობიანი გზით შეერთვოდნენ რუსეთს.
 
1804 წლის 19 აპრილს სოფელ სლაზნაურთან სოლომონ მეფე შეხვდა ციციანოვს მაგრამ მეფემ მაინც მოითხოვა ციციანოვისაგან ადე მოთხოვნილი პირობა დაებრუნებინათ მისთვის ლეჩხუმის ტერიტორია რომელიც სამეგრელოს მთავებს დადიანებს ჰქონდათ მისგან მიტაცებული. მეფის მიერ წაყენებული პირობის გამო ციციანოვი უმალ წყვეტს შეხვედრას და ეუბნება რომ მათი შეხვედრა აწი სხვა ვიტარებაში შედგება.
{{ციტირება|на ратномъ поле со шпагою въ рукахъ}}
მეორე დღეს 20 აპრილს რუსული რაზმს დაევალა გადასულიყვნენ იმერეთის ტერიტორიაზე და გადაებირებინათ მოსახლეობა რუსეთთან შეერთებაზე. ხალხიც უყოყმანოდ დათანხმდა, რომლის შემხედვარე მეფე სოლომონი მიხვდა რომ პროცესმა შეუქცევადი სახე მიიღო. სწორე ამ ვითარებაში 1804 წლის 25 აპრილს მეფე სოლომონმა საბოლოოდ გადაწყვიტა და შეათანხმა რუსეთთან ურთიერთობას ხელი.
გახარებული ციციანოვი იმპერატორს უგზავნის წერილს და აღნიშნულ შეთანხმებას სოლომონ მეფესთან. რუსეთის იმპერატორი აღნიშნულ შეთანხმებას ხელს აწერს 1804 წლის 4 ივლისს.
{{ციტირება|Снисходя на прошение ваше и подвластнаго вамъ народа о принятии подъ державу Нашу и въ вечное подданство империи Нашей, - въ чемъ вы съ первеишими князами царства Имеретинскаго и присягу уже Намъ и преемникамъ Нашимъ учинили всемилостивеише на то соозволяемъ и подтверждаемъ васъ, любезно-верноподданый Намъ царь Имеретинския земли Соломонъ, въ семъ донстоинстве вашемъ каторое по силе сей Нашей жалованной грамоты и наследники ваши всегда от Насъ принимать должны и повеления Наши исполнять. Поручая вам-же управлять имеретинскимъ народомъ кратостью и правосудиемъ и утвердивъ во всей силе просительные ваши пункты, торжественно обявляем и утвердивъ во всей силе просительные вашы пункты, торжественно обявляемъ и императорским Нашим словом обещаемъ васъ и вес народъ имеретинский, яко верныйхъ нашихъ подданыхъ и всехъ будущихъ по васъ преемниковъ охронять от неприятелей вашихъ, будучи предуверены, что вы и преемники ваши, какъ въ предоности вашей, так и въ точном выполнении обязанностей вашихъ пребудете непоколебимы.}}
 
{{ითარგმნება}}