ტიბერიუსი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
clean up using AWB
ხაზი 56:
ერთწლიანი მოლაპარაკების შემდეგ, ტიბერიუსი [[დიდი სომხეთი|სომხეთში]] დიდი რაოდენობის ჯარს შეუძღვა, სავარაუდოდ, იმ მიზნით, რომ იგი რომის ვასალ სახელმწიფოდ ექცია და რომი-პართიის საზღვარზე არსებული საფრთხისათვის წერტილი დაესვა. [[ოქტავიანე ავგუსტუსი|ავგუსტუსმა]] მოახერხა კომპრომისის მიღწევა, რომლის მიხედვითაც, რომმა შტანდარტები დაიბრუნა, სომხეთი კი ორ იმპერიას შორის ნეიტრალურ ტერიტორიად დარჩა.<ref name="suetonius-tiberius-9" />
 
აღმოსავლეთიდან დაბრუნების შემდეგ, ტიბერიუსი დაქორწინდა ვიპსანიავიფსანია აგრიპინაზე, ავგუსტუსის ახლო მეგობრისა და დიდი მხედართმთავრის, [[მარკუს ვიფსანიუს აგრიპა]]ს ქალიშვილზე.<ref name="suetonius-tiberius-7">სვეტონიუსი, ''თორმეტი კეისრის ცხოვრება'', ტიბერიუსის ცხოვრება [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Tiberius*.html#7 7]</ref> იგი [[პრეტორი]]ს თანამდებობაზე დაინიშნა და თავის ლეგიონებთან ერთად, ძმის, დრუზუსის დასახმარებლად გაიგზავნა დასავლეთში წარმოებულ კამპანიებში. სანამ დრუზუსს თავისი ძალები ნარბონის გალიასა და გერმანიის საზღვართან ჰყავდა თავმოყრილი, ტიბერიუსი შეებრძოლა ტომებს ალპებსა და ტრანსალპურ გალიაში და დაიპყრო რეცია. [[ძვ. წ. 15]] წელს აღმოაჩინა დუნაის სათავეები და მცირე ხნის შემდეგ, შუა ნაკადის მობრუნებაც.<ref>Strabo, 7. I. 5, p. 292</ref> [[ძვ. წ. 13]] წელს, რომში დაბრუნების შემდეგ, ტიბერიუსი კონსულად დაინიშნა, დაახლოებით ამავე დროს დაიბადა მისი ვაჟი, დრუზუს იულიუს კეისარიც.<ref>[[#Levick|Levick]], გვ. 42.</ref>
 
[[ძვ. წ. 12]] წელს, აგრიპას გარდაცვალების შემდეგ, ტიბერიუსისა და დრუზუსის, როგორც მემკვიდრეების პოზიციები გამყარდა. ავგუსტუსის მოთხოვნით, [[ძვ. წ. 11]] წელს, ტიბერიუსი გაეყარა ვიპსანიასვიფსანიას და დაქორწინდა აგრიპას ქვრივზე, ავგუსტუსის ქალიშვილ იულიაზე.<ref name="Tiberius" /><ref name="suetonius-tiberius-7" /> ეს მოვლენა ტიბერიუსისათვის ათვლის წერტილად იქცა. მისი ახალი ქორწინება იულიასთან ბედნიერი არასდროს ყოფილა. წყვილს მხოლოდ ერთი შვილი ეყოლა, რომელიც მცირეწლოვანი გარდაიცვალა.<ref name="suetonius-tiberius-7" />
 
გავრცელებული ინფორმაციით, ტიბერიუსი ვიპსანიასვიფსანიას ერთხელ კიდევ შეხვდა, შინ ტირილით მიაკითხა და პატიებას ევედრებოდა.<ref name="suetonius-tiberius-7" /> ამ შემთხვევიდან მალევე იგი ავგუსტუსს შეხვდა და მიღებულ იქნა ზომები საიმისოდ, რომ ტიბერიუსი და ვიპსანიავიფსანია ერთმანეთს აღარასდროს შეხვედროდნენ.<ref>[[#Seager|Seager]] 2005, გვ. 20.</ref> ავგუსტუსი განაგრძობდა ტიბერიუსის დაწინაურებას და აგრიპასა (ძვ. წ. 12) და თავისი ძმის, დრუზუსის (ძვ. წ. 9) გარდაცვალების შემდეგ, იგი იმპერატორის მემკვიდრის აშკარად გამოკვეთილ კანდიდატად იქცა. [[ძვ. წ. 12]] წელს ტიბერიუსმა პანონიასა და გერმანიაში ილაშქრა. ორივე ტერიტორია გამოირჩეოდა არასტაბილურობით და ავგუსტუსის პოლიტიკის ამოსავალ წერტილს წარმოადგენდა.
 
[[File:Germania Enobarbo e Tiberio.jpg|thumb|350px|ტიბერიუსის, ლუციუს დომიციუს ენობარბუსისა და გაიუს სენტიუს სატურნინუსის კამპანია გერმანიაში ძვ. წ. 6-1 წლებში.]]
ხაზი 71:
[[ძვ. წ. 6]] წელს, როდესაც იგი აღმოსავლეთის მმართველად აღიარეს და რომში მეორე კაცი გახდა, ტიბერიუსმა მოულოდნელად განაცხადა, რომ პოლიტიკას თავს ანებებდა და როდოსზე გადასახლდა.<ref>[[#Seager2005|Seager 2005]], გვ. 23—24.</ref> ტიბერიუსის გადადგომის ზუსტი მოტივები ბუნდოვანია.<ref>სვეტონიუსი, ''თორმეტი კეისრის ცხოვრება'', ტიბერიუსის ცხოვრება [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Tiberius*.html#10 10]</ref> ისტორიკოსები ამ მოვლენის იმ ფაქტთან კავშირზე ფიქრობენ, რომ ავგუსტუსმა იშვილა იულიას შვილები აგრიპასგან (გაიუს კეისარი და [[ლუციუს კეისარი]]) და როგორც ჩანდა, მათაც სწორედ იმ პოლიტიკურ გზაზე აყენებდა, რომელიც ტიბერიუსმა და დრუზუსმა გაიარეს.<ref>[[#Levick|Levick]], გვ. 29.</ref>
 
ამდენად, როგორც ჩანს, ტიბერიუსის ქმედება შუალედურ გადაწყვეტილებას წარმოადგენდა: მას მანამდე ექნებოდა ძალაუფლება, სანამ მისი გერები სათანადო ასაკს მიაღწევდნენ, შემდეგ კი მას ხელისუფლებას ჩამოაშორებდნენ. მისი ცოლის, იულიას, საჯაროდ უწესო ქცევასაც<ref>Velleius Paterculus, ''Roman History'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Velleius_Paterculus/2D*.html#100 II.100]</ref> შესაძლებელია გარკვეული როლი ეთამაშა.<ref name="cassius-dio-rhistory-lv-9" /> მართლაც, ტაციტუსი ამას ტიბერიუსის ''პირად მიზეზს'' უწოდებს და როგორც ჩანს, მის ამ ქმედებას მთლიანად იულიასადმი სიძულვილსა და ვიპსანიასადმივიფსანიასადმი ლტოლვას მიაწერს.<ref>ტაციტუსი, ''ანალები'' [[wikisource:The Annals (Tacitus)/Book 1#53|I.53]]</ref> ტიბერიუსმა დაინახა, რომ დაქორწინებული იყო ქალზე, რომელსაც ვერ იტანდა, რომელიც მას საჯაროდ ამცირებდა და ამავდროულად, აკრძალული ჰქონდა ენახა ქალი, რომელიც უყვარდა.<ref name=sag26 />
 
რაც არ უნდა ყოფილიყო ტიბერიუსის მოტივი, მისი გადადგომა ლამის საბედისწერო გამოდგა ავგუსტუსის მემკვიდრეობის გეგმებისათვის. გაიუსი და [[ლუციუს კეისარი|ლუციუსი]] ჯერ კიდევ მოზარდები იყვნენ და ავგუსტუსს, რომელიც უკვე 57 წლის იყო, პირდაპირი მემკვიდრე არ ჰყავდა. უკვე აღარ არსებობდა მისი სიკვდილის შემდეგ ძალაუფლების მშვიდობიანი გადაცემის ან იმის გარანტია, რომ ავგუსტუსის ოჯახი და შესაბამისად, ოჯახის მოკავშირეებიც შეინარჩუნებდნენ ძალაუფლებას, რაც პრინცეპსის თანამდებობის გადარჩენისათვის იყო საჭირო.<ref name=sag26>[[#Seager2005|Seager 2005]], გვ. 26.</ref>
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ტიბერიუსი“-დან